ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΤΡΩΝΟΥ ΠΑΠΑΤΕΡΠΟΥ: Της πεθεράς το μνήμα

Δεν ήταν η καλύτερη πεθερά του κόσμου, όχι όμως και η χειρότερη. Από τη μέρα που παντρεύτηκα μέχρι την ώρα που μας άφησε γεια, λέξεις πικρές δεν ανταλλάξαμε, ούτε ωστόσο και τρυφερές. Βοηθούσε πάντως- ή μάλλον βοηθούσα πάντα, γιατί φυσικά, κουμάντο στη διαχείριση του σπιτιού εκείνη έκανε. Έτσι βρήκα τα πράματα, και τόσο η αγωγή από το σπίτι, όσο και η έλλειψη θάρρους, δεν μου επέτρεπαν να τ’ αλλάξω.
Η ίδια, μια τυραννισμένη Μικρασιάτισσα, κατάφερε να αναθρέψει τις τρεις κόρες και τον μοναχογιό της, ενώ παράλληλα φρόντιζε τον ασθενικό σύζυγο, που δεν άντεξε για πολύ τις κακουχίες και την ταλαιπώρια της περιπλάνησης από την παλιά στη νέα πατρίδα. Αδυναμία στο γιο εκείνη, λατρεία στη μάνα ο γιος, χωρίς να στερεί την αγάπη και τη στοργή ούτε από μένα, ούτε από τα δυο μας παιδιά. Το μόνο μου παράπονο, να: όταν αυτή, σε βαθιά γεράματα, έκλεισε τα μάτια, μου ζήτησε ο άντρας μου να πηγαίνω κάθε Σάββατο απόγευμα στο μνήμα της να της ανάβω την καντήλα. “Τόσα έκανε όσο ζούσε για να μας αναθρέψει, να μην της ανάβουμε κι εμείς τώρα το καντήλι;” Ναι, αλλά το θεωρούσε δική μου υποχρέωση, μια και οι κόρες είχαν παντρευτεί μακριά. Ο ίδιος, πάντα απασχολημένος στη δουλειά, και άλλωστε, “αυτή είναι γυναικεία δουλειά,” έλεγε, όταν τύχαινε να παραπονεθώ καμιά φορά. Το νεκροταφείο, ακριβώς απέναντι από το σπίτι μας, απλωμένο στην πλαγιά ενός λoφίσκου, με τη λίμνη να ορίζει τη διαχωριστική γραμμή: από δω οι ζωντανοί, εκεί οι αναπαμένοι. Σάββατο απομεσήμερο, με τα κεριά στο χέρι, έπαιρνα το αστικό και κατευθυνόμουν στο μνήμα της πεθεράς. Της πήγαινα τα χαιρετίσματα από τον γιο, άναβα το καντήλι και ρίχνοντας ένα βλέμμα στα παράθυρα του σπιτιού μας, βιαζόμουν να πάρω το δρόμο της επιστροφής, όσο γινόταν γρηγορότερα. Πάντα, βέβαια, συναντούσα κάποιες γνωστές, που άναβαν στων δικών τους τα μνήματα τα καντήλια και αλλάζαμε δυο τρεις κουβέντες για τη ματαιότητα του κόσμου τούτου.

Παραμονές Χριστουγέννων, με την ομίχλη να έχει σκεπάσει την πόλη όλη, με το κρύο να σου τρυπάει τα κόκαλα μέχρι το μεδούλι και να σκέφτομαι πώς θα το αντέξω μέχρι απέναντι και πίσω. “Όχι, όχι με σβηστό καντήλι τέτοια μέρα. Πάρε ταξί και για να πας και για να γυρίσεις!” Πήρα ταξί, όπως μου παρήγγειλε ο γιος, αλλά στα μνήματα ούτε ψυχή ζώσα. Άναψα το καντήλι με τρεμάμενα χέρια και με το φόβο να με έχει κατακυριεύσει. Αχ, μη μου τύχει τώρα να βγει κανένας απ’ το μνήμα, θεούλη μου! Μονολογούσα και σταυροκοπιόμουν, ώσπου τα κατάφερα, παρά τις δύσκολες συνθήκες, να το ανάψω το έρμο το καντήλι και όπου φύγει-φύγει! Όταν το βράδυ καθίσαμε στο γιορτινό τραπέζι, είπα στον άντρα μου ότι ήταν η τελευταία φορά που πήγαινα στη μάνα του με τέτοιον καιρό. “Καιρός να αναλάβεις εσύ αυτήν την υποχρέωση, δική σου ήταν η μάνα!”

Πώς τα φέρνει η ζωή... Χρόνος δεν πέρασε, και ο κύρης μου έφυγε ξαφνικά. Πήγε τη μάνα του ν’ ανταμώσει. Έμεινα μόνη. Η κόρη παντρεμένη σε ξένο τόπο, ο γιος στην άλλη άκρη της πατρίδας βρήκε δουλειά. Παραμονές Χριστουγέννων και πάλι, ήρθαν τα παιδιά να περάσουμε μαζί τις δύσκολες αυτές μέρες. Ανήμερα της μεγάλης γιορτής, έπεισαν το γιο μου κάποιοι φίλοι να βγει για λίγο μαζί τους, να τον δουν κι αυτοί, να ξεσκάσει κάπως από τη βαριά ατμόσφαιρα του σπιτιού. Η ώρα περνούσε και μάτι δεν μπορούσα να κλείσω. Στην κάσα μου τον φέρανε ξημερώματα. Τροχαίο. Αυτός, ο μόνος νεκρός της παρέας.

Στο μνήμα της πεθεράς τον βάλαμε· στου πατέρα του, το χώμα νωπό ακόμη... Το καντήλι κάθε μέρα το ανάβω. Ούτε η ζέστη με σταματά, ούτε το κρύο· μηδέ η παγωνιά, κι ας τα σκεπάζει όλα το πούσι, μερικές φορές τόσο πυκνό, που τίποτα δεν μπορείς να ξεχωρίσεις. Ρίχνοντας κάθε φορά το βλέμμα στα παράθυρα του σπιτιού μου απέναντι, σκέφτομαι πώς θα γυρίσω πίσω, πώς θα περιμένω να ξημερώσει η επόμενη μέρα για να πάρω και πάλι το δρόμο για της πεθεράς το μνήμα πρώτα, για του άντρα μου παραδίπλα, στη συνέχεια. Ούτε μια φορά δεν σκέφτομαι να πω για του παιδιού το μνήμα...

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 21 Δεκεμβρίου 2017, αρ. φύλλου 915