21.8.18

ΟΔΟΣ: Αξιακές αντιλήψεις


ΟΔΟΣ 15.3.2018 | 927

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, το Κέντρο Συμβουλευτικής Γυναικών του Δήμου Καστοριάς και ο Δήμος Καστοριάς με δελτίο τύπου που αποτελεί ταυτόχρονα μια ομολογουμένως εντυπωσιακή ανοικτή πρόσκληση, αφού έγινε σε επιστολή με δεσπόζοντα τα λογότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του ΕΣΠΑ (2014 -2020), που είναι άλλωστε και οι συγχρηματοδότες του Κέντρου, ανακοινώθηκε η πραγματοποίηση αφιέρωμα προς τιμή της ρεμπέτισσας και της γυναίκας στο ρεμπέτικο τραγούδι. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 11 Μαρτίου 2018 σε κατάστημα εστίασης της Καστοριάς.

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου του Κέντρου, μέσα από μια ιστορική αλλά και μουσικοχορευτική αναδρομή, εκφράστηκε η φιλοδοξία να αναδειχθεί από την εκδήλωση η θέση της γυναίκας στην Ελλάδα στις δεκαετίες 1920-1950 και να γίνει περιήγηση στους στίχους μεγάλων δημιουργών, όπως τους εκτέλεσαν σπουδαίες -σύμφωνα με το δελτίο τύπου- ερμηνεύτριες της εποχής. Αναφέρθηκε μάλιστα ότι την εκδήλωση συνδιοργάνωσε το τοπικό «Εργαστήρι λαογραφίας και παραδοσιακών χορών Όρμος». Αλλά και ότι θα υπήρχε «ζωντανή» ρεμπέτικη μουσική από ορχήστρα και τραγουδίστρια.

Όπως είναι γνωστό –εάν είναι πράγματι επαρκώς γνωστό– το Κέντρο Συμβουλευτικής Γυναικών του Δήμου Καστοριάς αποτελεί μια ακόμη εξελισσόμενη δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει στόχο να ενθαρρύνει τις γυναίκες -που είναι θύματα βίας μέσα και έξω από ένα γάμο- να απευθυνθούν σ’ αυτό για την υποστήριξή τους. Παρά το γεγονός ότι στην Καστοριά, αντίστοιχες δράσεις και πρωτοβουλίες (και) για άλλα και διαφορετικά κοινωνικά προβλήματα που συγχρηματοδοτήθηκαν από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, σε αυτόν τον τόπο έχουν αμφιλεγόμενη επίδραση, χωρίς αμφιβολία η μάχη κατά της βίας σε βάρος των γυναικών πρέπει και μπορεί να ενθαρρύνεται στο διηνεκές. Διότι ακόμη και στις πλέον ανεπτυγμένες κοινωνίες το πρόβλημα, έστω και περιορισμένο, είναι υπαρκτό και σχετίζεται με τα πρότυπα και τις κοινωνικές συνθήκες.

Στην Ελλάδα παράλληλες μέριμνες της πολιτείας να λάβει προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα για το σοβαρό πρόβλημα, όπως η νομοθεσία για την ενδοοικογενειακή βία που περιλαμβάνει εκτός από ποινικές κυρώσεις και άλλες κοινωνικές δράσεις, χωλαίνει.

Ωστόσο το σχόλιο σήμερα δεν αφορά τα ζητήματα της βίας σε βάρος των γυναικών καθεαυτά.
Δεδομένης της σύλληψης και κράτησης των δύο Ελλήνων, αξιωματικού και βαθμοφόρου αντίστοιχα από τις τουρκικές αρχές, και του γεγονότος ότι ο αξιωματικός συνδέεται με την πόλη της Καστοριάς, όπου κατοικεί και η οικογένειά του, υπάρχει κατ’ αρχήν ένα αρκετά σοβαρό θέμα. Μήπως «άρμοζε» η εν λόγω γιορτή να αναβληθεί ή και να προσαρμοσθεί όπως και κάθε εκδήλωση στα έκτακτα γεγονότα; Σε ένδειξη συμπαράστασης στις οικογένειες των κρατουμένων;

Πόσο μάλλον την ίδια στιγμή, που όχι κοντά στην λίμνη Ορεστιάδα, αλλά την πόλη Ορεστιάδα του Έβρου, διοργανώθηκε συγκέντρωση υποστήριξης και ποδηλατοδρομία. Ώστε να προκαλεί θλίψη η παράλειψη αυτή και μάλιστα από ένα Δήμο, όπως στην Καστοριά, στον οποίο με κάθε αφορμή πραγματοποιούνται –αν δεν ενθαρρύνονται κιόλας– δραστηριότητες και τρικούβερτα γλέντια «αλληλεπίδρασης» με όλους; Και πιο συχνά μάλιστα με τους απροκάλυπτα εχθρικούς σε βάρος της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας λαούς;

Μήπως μάλιστα όλα αυτά φαντάζουν πιο σοβαρά, την στιγμή που ήδη καλλιεργείται στην κοινή γνώμη, η αντίληψη του συμψηφισμού και της ανταλλαγής των δύο Ελλήνων με τους τούρκους αξιωματικούς; Κι ας πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις, αφού στην περίπτωση των Ελλήνων, εισήλθαν κατά λάθος σε τουρκικό έδαφος σε βάθος ελάχιστων μέτρων, ενώ στην περίπτωση των τούρκων αξιωματικών, σκοπίμως προσέφυγαν στην Ελλάδα ζητώντας άσυλο και προστασία, με βάση τις διεθνείς συνθήκες και πρακτική.


ΟΔΟΣ 15.3.2018 | 927 | σ.3


* * *

Μια πόλη στην οποία, κάθε θέμα, ακόμη και η βία κατά των γυναικών, στο τέλος αποδεικνύεται αφορμή για να αρχίσουν οι χοροί και τα πανηγύρια.

* * *

Πέρα ακόμη και από το θέμα που τίθεται, για το πρότυπο της ρεμπέτισσας που τιμήθηκε στην ίδια την εκδήλωση του Κέντρου Συμβουλευτικής Γυναικών Θυμάτων Βίας του Δήμου Καστοριάς, ήταν η καλύτερη επιλογή; Χάθηκε η αγρότισσα; Η γιατρός; Η δασκάλα;

Καθώς το ρεμπέτικο αποτελεί ενδεχομένως την «καλλιτεχνική» έκφραση της ιδεολογίας της ανδρικής μαγκιάς, όπου οι ρόλοι του άνδρα και της γυναίκας είναι προκαθορισμένοι σε εξίσωση επιβολής και η ρεμπέτισσα απότοκος καταστάσεων εκμετάλλευσης, κατάχρησης ουσιών, ίσως και απλής βίας, η εκδήλωση ελέγχεται για το περιεχόμενό της.

Και ανέδειξε άλλα εγγενή προβλήματα του Δήμου Καστοριάς. Στην περιφέρεια του οποίου, παρεμπιπτόντως, δεν γίνονται πλέον ούτε και τα πιο απλά πράγματα, τα οποία δεν απαιτούν οικονομικούς πόρους, που υποτίθεται ότι δεν υπάρχουν. Δεν γίνονται πράγματα που απλά προϋποθέτουν σχεδιασμό και προσπάθεια. Μια πόλη στην οποία, κάθε θέμα, ακόμη και η βία κατά των γυναικών, στο τέλος αποδεικνύεται αφορμή για να αρχίσουν οι χοροί και τα πανηγύρια.

Στην εκδήλωση του Κέντρου Συμβουλευτικής Γυναικών Θυμάτων Βίας του Δήμου Καστοριάς, τα ζητήματα δεν σταματούν στα όσα αναφέρθηκαν. Πρόκειται ακόμη και για την αισθητική της θεματολογίας και ιδίως της αφίσας της ίδιας της εκδήλωσης, που εμπνεύστηκαν οι αρμόδιοι του κέντρου κάτω από την σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε αυτήν, μέσα από τα αξιόλογα εικαστικά στοιχεία, ξεχωρίζουν η καταπιεσμένη ή όχι ρεμπέτισσα και ο μάγκας και καραμπουζουκλής ρεμπέτης με το τσιγάρο στο στόμα. Τους άρεσε στ’ αλήθεια αυτό το περιεχόμενο; Δικαίωμά τους –σε ένα βαθμό– αν και καθώς ενεργούν στο όνομα της Ευρώπης, θα έπρεπε να είναι διπλά αυστηροί στις επιλογές τους.

Όμως, σε μια εποχή που το κάπνισμα -επισήμως τουλάχιστον- απαγορεύεται σε δημόσιους χώρους, όπως απαγορεύεται και η άμεση ή έμμεση διαφήμισή του, το Κέντρο Συμβουλευτικής Γυναικών του Δήμου Καστοριάς, κάτω από την σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από κοινού με τον Δήμο Καστοριάς, πρόβαλαν αισθητικά την σχετική εικόνα με τον ρεμπέτη να φουμάρει. Και μάλιστα στον αγώνα τους κατά της βίας σε βάρος των γυναικών σε εκδήλωση αφιέρωμα για την ρεμπέτισσα.

Την ίδια στιγμή δίπλα, στην Κοζάνη για παράδειγμα, ο εκεί Δήμος σταδιακά κατόρθωσε να εφαρμόσει την νομοθεσία για την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους ["εδώ"]. Ενδεικτικά πάλι, ο δήμαρχος Τρικκαίων (Τρικάλων) –για να γίνει αναφορά σε πόλεις που τα τελευταία χρόνια συστηματικά αναβαθμίζονται και προοδεύουν– είχε την παρρησία να αντιπαρατεθεί δημοσίως με τον υπουργό Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη επειδή κάπνιζε δημοσίως σε εκδήλωση στα Τρίκαλα ["εδώ"].


ΟΔΟΣ 15.3.2018 | 927 | σ.4


* * *

Έστω κι’ αν δεν μπορούσαν εφαρμόσουν τον νόμο, 
ανέχθηκαν οι γυναίκες κατά της βίας, 
μια συνήθεια βίας, 
αφού και το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, 
έστω και σε συνθήκες γενικευμένης παραβίασης του νόμου, αποτελεί αναμφίβολα πράξη βίας.
Όχι μόνο κατά των γυναικών, 
αλλά κατά παντός, είτε παρευρέθηκε 
στο αφιέρωμα για την ρεμπέτισσα, είτε όχι. 

* * *

Εδώ όμως, στην έδρα της... βυζαντινής αρχόντισσας, όχι μόνο δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι ο νόμος για την απαγόρευση του καπνίσματος παραμένει στα ψιλά γράμματα και παραβιάζεται συστηματικά απ’ όλους και όλες. Όχι μόνο το Κέντρο Συμβουλευτικής του Δήμου Καστοριάς για την βία (για την βία) κατά των γυναικών, είχε την αμφιλεγόμενη ιδέα να τιμήσει την γυναίκα την ημέρα της γυναίκας τιμώντας την ρεμπέτισσα, και εμμέσως την ρεμπέτικη ιδεολογία, και εξωραΐζοντας μια εντελώς αναχρονιστική αξιακή αντίληψη για τον ρόλο της, και όλα αυτά με ένα μάγκα με το τσιγάρο στο στόμα. Όχι μόνο η εκδήλωση λίγο απείχε από τρικούβερτο ρεμπέτικο γλέντι, αλλά εντός του χώρου κάπνιζαν οι θαμώνες σε κοινωνική εκδήλωση, ακαταπαύστως.

Έστω κι’ αν δεν μπορούσαν εφαρμόσουν τον νόμο, ανέχθηκαν οι γυναίκες κατά της βίας, μια συνήθεια βίας, αφού και το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, έστω και σε συνθήκες γενικευμένης παραβίασης του νόμου, αποτελεί αναμφίβολα πράξη βίας. Όχι μόνο κατά των γυναικών, αλλά κατά παντός, είτε παρευρέθηκε στο αφιέρωμα για την ρεμπέτισσα, είτε όχι.

Δεν διαφέρει από το να αρχίζουν να καπνίζουν σε διαλέξεις, λεωφορεία, κινηματογράφους. Και σε αυτό το σημείο βρίσκονται οι ευθύνες όσων συνήθισαν τόσο πολύ αυτό που συμβαίνει γύρω τους, ώστε μαζί με το ρεμπέτικο τους ξέφυγε και ο καπνός. Πάλι καλά που δεν είχαν ναργιλέδες.

Κάτω από την σκέπη και σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το έμβλημα του Δήμου Καστοριάς και της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, όπως και του ΕΣΠΑ, να τιμάται και να εξωραΐζεται, ένα αναχρονιστικό κοινωνικό μοντέλο, θέλει πράγματι μαγκιά.
Χρηματοδοτούμενη φυσικά, και επιδοτούμενη.




Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 15 Μαρτίου 2018, αρ. φύλλου 927






Φωτογραφία εξωφύλλου:



Roy Lichtenstein “Crying girl”  

Κορίτσι που κλαίει, 1963  (λιθογραφία)


Ο Ρόι Λίχτενσταϊν (1923-1997) ήταν αμερικανός καλλιτέχνης της Pop Art. Είναι γνωστός για το στυλ ζωγραφικής του, που μοιάζει πολύ με σχεδιασμό κόμικς. Θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της μοντέρνας τέχνης.

Στις αρχές της δεκαετίας του '60, ο Λίχτενσταϊν παρήγαγε αρκετούς πίνακες ζωγραφικής «φανταστικού δράματος» γυναικών σε ερωτικές σχέσεις με κυρίαρχους άνδρες που  προκαλούν δυστυχία στις γυναίκες.

Αυτά τα έργα χρησίμευσαν ως πρόδρομος μιας σειράς έργων ζωγραφικής «αθώων κοριτσιών της διπλανής πόρτας» σε αδύναμες συναισθηματικές καταστάσεις.

Ο “Κλαυθμός γυναίκας” του 1937 του Πικάσο, ήταν η έμπνευση του Λίχτενσταϊν να δημιουργήσει το 1963 το “Κορίτσι που κλαίει” (Crying girl) που επέλεξε η ΟΔΟΣ για το σημερινό πρωτοσέλιδο.

Ο θεατής παρατηρεί μία αίσθηση στρες τόσο στο βλέμμα που ατενίζει σε άγνωστη κατεύθυνση έξω από τον πίνακα, όσο και στη φυσική της στάση με εμφανή έλλειψη κυριαρχίας.

Παρ' όλη την θηλυκή της λάμψη της, αγωνιά και φαίνεται σχεδόν παγιδευμένη στην κυριαρχία του αρσενικού που αγωνίζεται να απαλλαγεί· την χρονική περίοδο που στην Αμερική σημειώνεται το δεύτερο φεμινιστικό κίνημα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πίνακάς του “Η γυναίκα με λουλουδένιο καπέλο” πωλήθηκε από τον οίκο Christie's το 2013 προς 56,1 εκατομμύρια δολλάρια.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 15 Μαρτίου 2018, αρ. φύλλου 927

Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ