 |
| ΟΔΟΣ 20.12.2018 | 965 |
Η περίοδος –μερικές μόνο ημέρες– πριν τα Χριστούγεννα δεν αρμόζει με μεμψιμοιρίες. Κοινώς με γκρίνιες. Πλην όμως η σχετική «αξίωση» ταιριάζει σχεδόν αποκλειστικά σε συνθήκες κανονικότητας. Όπως και σε μια συνηθισμένη πόλη. Όχι απαραίτητα την καλύτερη. Παρά σε μια φυσιολογική, τέλος πάντων, πόλη. Όταν όλα αυτά συντρέχουν, τότε πράγματι, το πνεύμα των Χριστουγέννων αξίζει να κυριαρχεί. Ακόμη και να σκεπάζει μερικές «ατέλειες».
Συνεπώς, μια τέτοια ανακωχή, δεν ταιριάζει σε μια πόλη με πολλά προβλήματα. Σαν την Καστοριά για παράδειγμα (προς αποφυγή). Μια πόλη πρόβλημα. Προβληματική καλύτερα. Που έχει ένα ακόμη μεγαλύτερο ζήτημα: είναι πρωτεύουσα Δήμου.
Η αφορμή για τα σχόλια δεν είναι τα προβλήματα της Καστοριάς. Αυτά είναι πολλά και για την ώρα παραμένουν αταξινόμητα. Ούτε γράφονται για το παράλογο φαινόμενο, 20 ημέρες πριν τα καρναβάλια της Καστοριάς, με σκοπιανές ορχήστρες να καταλαμβάνουν τους «κεντρικούς» δρόμους της πόλης-φάντασμα, προσβάλλοντας ή και προκαλώντας, με «αυθόρμητα» γλέντια. Όπως συνέβη πριν ελάχιστες ημέρες, υποχρεώνοντας κάποιους να καλέσουν την αστυνομία.
Αφορμή είναι το αληθινά παράξενο και ασυνήθιστο. Διότι σε μια τέτοια πόλη, μπορεί να γίνεται ανταλλαγή πυρών για το εάν (ή όχι) ο Δήμος προετοίμασε σωστά τα καρναβάλια, αλλά δεν γίνεται καμμιά κουβέντα για τα ίδια τα προβλήματά της.
Εάν πάντως η επιτυχία ενός τόπου κρινόταν αποκλειστικά από τις συζητήσεις που διεξάγονται και τις προτάσεις που συζητούνται σε εγχώριο επίπεδο για τα τοπικά προβλήματα, η αλήθεια είναι ότι η Καστοριά θα άξιζε τις πρώτες θέσεις. Καμμιά συζήτηση, εκτός από τα… «προραγκουτσάρια» και τα «ραγκουτσάρια» των συγκατοίκων (και όχι μόνο), που εντελώς ανεύθυνα επιμένουν να περιφέρουν σκοπιανές ορχήστρες. Όχι στο πλαίσιο ιδιωτικής διασκέδασης –που έχουν κάθε δικαίωμα να κάνουν, αλλά στο επίπεδο της τοπικής παράδοσης. Και μάλιστα εντελώς άκαιρα.
Αφορμή όμως για τα σχόλια, είναι συνεπώς και οι άνθρωποι της Καστοριάς. Της πόλης και κατά προέκταση του Δήμου. Ακόμη ειδικά, αφορμή είναι όσοι διοικούν τώρα και αυτοί που ετοιμάζονται να διοικήσουν ή να διεκδικήσουν να κυβερνήσουν στο μέλλον. Να καθορίσουν το μέλλον. Για παράδειγμα με το να είναι υποψήφιοι στις επόμενες εκλογές. Σε όλους τους εκλογικούς «βαθμούς», αλλά προπαντός σε περιφέρεια και ιδίως στον Δήμο, την πόλη της Καστοριάς.
Το πρόβλημα, όπως και η αφορμή, είναι για την ΟΔΟ η διάσημη ομορφιά της πόλης. Και τα τοπία της. Τα φωτογραφικά φόντο –και όχι τα φόντα– των υποψηφίων να είναι υποψήφιοι. Διότι γι αυτά, –τα φόντα δηλαδή, ψύλλος στον κόρφο.
 |
| Η αλήθεια είναι ότι όσο πιο μακριά και όσο πιο μύωψ είναι κάποιος, τόσο πιο όμορφη μπορεί να του φαίνεται πως είναι η Καστοριά. Αντίστοιχα η αλήθεια είναι ότι και από κοντά, η μαζική πρεσβυωπία μπορεί να θολώνει τις «ατέλειες». |
* * *
Και πιο ξεκάθαρα σοβαρό πρόβλημα, στο επίπεδο της παθογένειας, είναι η γενικευμένη πεποίθηση ότι η Καστοριά είναι μια... νύμφη, μια Χιονάτη ομορφιάς, ένα παραμύθι, μια πριγκηπέσσα, μια βυζαντινή αρχόντισσα, μια Ελβετία με την λίμνη της, ένα Κόμο, κάτι το παραδεισένιο τέλος πάντων. Μια πόλη κούκλα.
Διότι η άποψη ότι η πόλη, η Καστοριά, με την λίμνη της και την εικόνα της τέλος πάντων, είναι μια διαμαντόπετρα, της οικουμένης σχεδόν, έστω της Ελλάδος, δεν ανήκει σε ψώνια. Είναι μια ευρύτατα διαδεδομένη και εδραιωμένη πεποίθηση: Η Καστοριά είναι καλλονή. Και κούκλα παντού: μέσα και έξω. Όχι απ’ έξω κούκλα και από μέσα παν(κ)ούκλα. Και ατυχώς ο αντίλογος σχεδόν απαγορεύεται.
Εντάξει, μέρες γιορτινές που πλησιάζουν μερικά πράγματα μοιάζουν πιο όμορφα. Λίγο η ελπίδα. Λίγο η προσδοκία. Λίγο ο κατατονικός χριστουγεννιάτικος διάκοσμος, ακόμη και αυτά τα επιεικώς κωμικά χριστουγεννιάτικα «δένδρα» στο πάρκο της Ολυμπιακής Φλόγας και την πλατεία Ομονοίας, λίγο οι περιβόητοι τουρίστες που υποτίθεται ότι βουλιάζουν την Καστοριά. Δεν θέλει πολύ ο άνθρωπος να υπερβάλλει.
Πόσο μάλλον όταν δεν έχει γνώση της απόγνωσης. Διότι κοντά στις υπερβολές της λαϊκής παράδοσης, για την έκπαγλο καλλονή πόλη, την Καστοριά, προστέθηκαν τώρα και τα φόντα των υποψηφίων και των εν ενεργεία πολιτικών. Τα κινηματογραφικά, τα φωτογραφικά φόντα δηλαδή με τα οποία ανακοινώνουν και τρολλάρουν τις υποψηφιότητές τους αλλά και τις ευχές τους.
Διότι σε αυτά, όλοι, δείχνουν και καμαρώνουν ότι η Καστοριά είναι κούκλα. Είναι πανέμορφη. Είναι τέλεια. Και από έξω, και από παραέξω και από πάνω (ψηλά) τώρα με τα νννννντρόμος….. και από την θέση Φούρκα (Νταηλάκη), και από την Ψαλλίδα, και από τον Άη Θανάση και από την Πέτρα. Φυσικά και από τον Απόσκεπο, και γενικά από μακριά, από απόσταση η Καστοριά τους μοιάζει παραμύθι.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι όσο πιο μακριά, και όσο πιο μύωψ είναι κάποιος, τόσο πιο όμορφη μπορεί να του φαίνεται πως είναι η Καστοριά. Αντίστοιχα η αλήθεια είναι ότι και από κοντά, η μαζική πρεσβυωπία μπορεί να θολώνει τις «ατέλειες». Ειδικά αν έχεις την Καστοριά σε καρτ-ποστάλ, σ’ επιφάνεια εργασίας ηλεκτρονικού υπολογιστή, κινητού τηλεφώνου, σε «πειραγμένες» φωτογραφίες, και ιδίως εάν βρίσκεσαι αλλού η εικόνα είναι εξαιρετική: Νωχελική χερσόνησος, καστροπολιτεία (χωρίς κάστρα), να εισχωρεί στην λίμνη (χωρίς λίμνη), με βυζαντινές θεόκλειστες εκκλησίες, μέσα στο… πράσινο (χωρίς πράσινο), με φιδωτούς δρόμους να ανηφορίσουν και κατηφορίζουν, με τις παραλίες της, τις promenade της, με τα καταρρέοντα από την ανέχεια αρχοντικά της.
Μια πόλη κοσμοπολίτικη, χωρίς κόσμο. Μια πόλη πνευματώδης, χωρίς… πνευματικό. Η πόλη της γούνας με καμένη την γούνα της, χωρίς γούνα. Μια πόλη χωρίς πόλη ίσως. Ένα απλό μεγάλο χωριό μάλλον. Ένα χωριό με τα προβλήματα μιας πόλης. Δεν υπάρχει προηγούμενο ότι πρόκειται για πόλη θαύμα: θα είναι σαν να είναι όμορφη. Αλλά δεν θα είναι –όπως θα έλεγαν γέροντες και προφήτες. Θα είναι σαν να είναι πόλη, αλλά δεν θα είναι.
Έτσι για πολλά τώρα χρόνια οι υποψήφιοι, νυν και επίδοξοι πολιτικοί με τον τρόπο τους, άμεσα και έμμεσα υπόσχονται ότι αυτή την «ομορφιά» δεν θα την πειράξουν, δεν θα την αγγίξουν, δεν θα την αλλάξουν. Θα την σεβαστούν. Αυτό μας λένε όλοι τους επί τόσα χρόνια και είναι κάτι που φαντάζει φυσικό: Γίνεται στ’ αλήθεια να πειράξει κάποιος το τέλειο;
Όμως η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Η Καστοριά είναι απελπιστική. Γραφική (μόνο αυτό) απ’ έξω και κακάσχημη, αφιλόξενη, πρωτόγονη, βρώμικη, απάνθρωπη από μέσα στο εσωτερικό της. Αβίωτη. Χωρίς δρόμους, χωρίς πεζοδρόμια, χωρίς υποδομές, χωρίς κόσμο, χωρίς νεύρο, χωρίς αισιοδοξία. Παθητική και όχι νωχελική.
Περιμένει με όρους υπανάπτυξης, την περίοδο των εορτών να ξεσπάσει. Για την ακρίβεια να προσποιηθεί ότι ζει, ότι γλεντά.
[Όλα αυτά αποκτούν μια ιδιαίτερη σημασία με την απώλεια αυτή την εβδομάδα δύο παλιών Καστοριανών. Η μια έζησε την περισσότερη ζωή της στην πόλη που γεννήθηκε. Αεικίνητη και με αγάπη για την πατρίδα της δεν έπαψε ποτέ να επιζητεί το καλύτερο. Στην Δύση της ζωής της, σε μια Καστοριά ανάλγητη για τους ανθρώπους της, έφυγε στην Αθήνα. Εκεί θα μείνει για πάντα. Ο άλλος καθηγητής Πανεπιστημίου στην Θεσσαλονίκη, δεν έπαψε ποτέ να νοιάζεται για την γενέθλια πόλη, χωρίς ποτέ να εισακουστεί. Επέστρεψε για να μείνει για πάντα εδώ, όπως τα καλοκαίρια που περνούσε στο πατρικό του]
Ώστε με όλα αυτά η συνήθεια να εύχονται, να κομπάζουν να υπόσχονται οι νυν και μελλοντικοί κυβερνήτες μπροστά από θαυμάσια τοπία, αποδεικνύεται παγίδα. Απάτη, οφθαλμαπάτη για την ακρίβεια και προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Μια πόλη φάντασμα, μια πόλη και μια κοινωνία σαν τιμωρία. Ένα ηπειρωτικό γκουαντάναμο.
Μόνο όταν θα βρεθεί ο πρώτος υποψήφιος που θα ποζάρει, με φόντο τις πλείστες ασχήμιες και τα προβλήματα της πόλης, και θα τα δείχνει επισημαίνοντας ρητά και απερίφραστα τις προτάσεις του για την αλλαγή, ίσως μόνο τότε να αρχίσει να αλλάζει κάτι. Ως τότε, η κολακεία των πολιτών με την προβολή της γραφικότητας της φύσης, θα είναι η μεγάλη πλάνη της.
Η Καστοριά-Χιονάτη δεν χρειάζεται κάποιο γίγαντα της πολιτικής, αλλά στα σίγουρα δεν της αξίζουν οι νάνοι. Στο παραμύθι με την Χιονάτη, –ας πούμε την γραφική Καστοριά με χιόνια και λαμπάκια– εκτός από τους νάνους και το όμορφο τοπίο, υπάρχει και το καθρεπτάκι. Η λίμνη ας πούμε με τα... καθάρια νερά της. Μόνο που υπάρχει και η βασίλισσα. Κακή και άσχημη, αυτή ήταν που κατείχε έναν μαγικό καθρέφτη, που όταν κοιταζόταν σ’ αυτόν τον ρωτούσε: "Καθρέφτη, καθρεφτάκι στον τοίχο πάνω τώρα, ποια είναι η ωραιότερη σ' ολόκληρη την χώρα;"
Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι είναι ένα παραδοσιακό ευρωπαϊκό παραμύθι. Η γνωστότερη εκδοχή του είναι εκείνη από την συλλογή των αδελφών Γκρίμ “Παιδικά και Σπιτικά Παραμύθια” και άρχισε να καταγράφεται τουλάχιστον από το 1812. Σήμερα στην Καστοριά, 200 χρόνια μετά ακόμη δεν ξύπνησαν από το νανουριστικό παραμύθι. Πιστεύουν στ’ αλήθεια ότι η πόλη είναι όμορφη.
Χρόνια πολλά.
Φωτογραφίες:
- Γκράφιτι σε υπόγεια διάβαση πεζών στο Lohr am Main της Γερμανίας που απεικονίζει την παραμυθένια Χιονάτη με κυματιστά μαλλιά με ένα μαχαίρι στο χέρι της να ακολουθεί τους επτά νάνους.
- David Hockney (1937-), Mirror, mirror on the wall (1961) (Καθρέφτη, καθρεφτάκι στον τοίχο πάνω τώρα), Tate Gallery, Λονδίνο.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 20 Δεκεμβρίου 2018, αρ. φύλλου 965
Επιλογή σχετικών κειμένων:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.