10.8.19

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική



ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν



◾ 28.3.2019 τοπικός τύπος. Δεν υπάρχει ένας που να μη απήλαυσε αυτήν την ηρεμία.... Το ορθόν: απέλαυσε. Δηλαδή από παλαιά έγραφαν εσφαλμένως: απήλαυον, απήλαυσα, αντί απέλαυον, απέλαυσα. Το ρήμα απολαύω με πτώση γενική στην αρχαία και καθαρεύουσα: ούτος απολαύει των αγαθών, αλλά και με Αιτιατική ενίοτε: απολαύει βίον ευτυχή. Στο χωριό απολαμβάνουμε τον καθαρό αέρα. Το ρήμα λέγεται και με χρώμα ειρωνίας. Απολαμβάνει τα καλά του Ασώτου, απέλαυσε τα επίχειρα της κακής του συμπεριφοράς.

◾ Μηνιαία εφημερίδα (Μάρτιος). α) Συνεδριάζει η Επιτροπή υπό την προεδρεία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Το ορθόν: η προεδρία, από την λέξη πρόεδρος, και σημαίνει το αξίωμα του Προέδρου. Με ι(ώτα), όπως σοφός – σοφία, ύδωρ – υδρία, κακός – κακία (αλλά: βασιλεύω – βασιλεία, αλιεύω - αλιεία). β) Το έθνος αυτό να ονομάσει βαρβαρικό ότι δεν είχε δημιουργηθεί στο έδαφός του. Το ορθόν: ό,τι, δηλαδή με υποδιαστολή. Το αντιδιαστέλλομε από τον ειδικό σύνδεσμο ότι (λέει ότι θα έλθει, νομίζομε ότι έτσι έχει η κατάσταση). Το αναφορικό (αοριστολογικό) ό,τι με την έννοια του οτιδήποτε.

◾ 28.3.2019 τοπικός τύπος. α) Ο τόπος βρίθει «ακροδεξιούς και ρατσιστές». Τα δύο εντός εισαγωγικών «...» δεν σώζουν την σύνταξη. Το ρήμα βρίθω (αρχαίο – λόγιο) συντάσσεται με Γενική. Συνεπώς, το ορθόν: βρίθει ακροδεξιών και ρατσιστών. β) επερώτησε η Βουλευτής... Το ρήμα επερωτώ, επίσης λόγιο (επερωτά ο βουλευτής στο Κοινοβούλιο, π.χ. έναν υπουργό = υποβάλλει γραπτή ερώτηση αναμένων απάντηση του υπουργού). Συνεπώς, καλύτερα: η βουλευτής υπέβαλε επερώτηση. Διαφορετικά, έπρεπε να γράψει: επηρώτησε. γ) Σέρβοι, με φυσική ξανθή κώμη(!). Δεν πρόκειται για κωμόπολη, αλλά για μαλλιά, για την κόμη της κεφαλής. «Και στην κόμη στεφάνι φορεί...» Διον Σολωμός.

◾ 28.3.2019 Παρασυνηθίζεται... στη Βουλή, Αλλά και στην ΤV το σύμπλεγμα «μείζον θέμα», μείζον ενδιαφέρον, και σήμερα, στον τοπικό τύπο ο Γ. Σεφέρης μείζων ποιητής (χωρίς να υπάρχει β’ όρος συγκρίσεως, αφού η λέξη μείζων είναι συγκριτικός βαθμός του επιθέτου μέγας (ο, η μείζων , το μείζον). Στα αρχαία: Ο Όμηρος μείζων πάντων των επικών ποιητών (γενική συγκριτική). Όπως δηλαδή κοινώς γράφουμε και λέμε: ο Παύλος ικανότερος του Πέτρου ή από τον Πέτρο, κατ’ αντιστοιχίαν θα έπρεπε να συμπληρώσει Γ. Σεφέρης μείζων ποιητής πολλών συγχρόνων και νεωτέρων. Και όμως συνηθίζεται η σύνταξη απολύτως: Κ. Πρόεδρε, μείζον θέμα εγείρεται. Το πλήρες θ αήταν: μείζον θέμα των όσων προηγουμένως αναφερθέντων κλπ.

Ο Γλωσσαμύντωρ
Λάζαρος Γ. Νικηφορίδης 

Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 11 Απριλίου 2019, αρ. φύλλου 981

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ