7.2.20

Νικόλαος Πιστικός



Ένας από τους μεγαλύτερους δωρητές της πόλεως 


Δεν είναι λίγα τα 70 περίπου χρόνια αγάπης, αφοσιώσεως, προσφοράς στον λατρεμένο τόπο του, την Καστοριά. Ποιος άλλος, από τον Νίκο Πιστικό. Θα προσπαθήσω όσο γίνεται να είμαι συγκρατημένος, γιατί η μεγάλη μου θλίψη μπορεί να με παρασύρει έξω από όσα έχω μάθει από τον ίδιο, από συνανθρώπους αλλά και από επισκέπτες με καλλιτεχνικές γνώσεις, επιστήμονες, μηχανικούς, για τα περίπου 25 έργα του, αρχοντικά, τοπία, ναοί κ.λπ. μικρότερα και μεγαλύτερα, γύρω από την φύση και την ιστορία της προνομιούχου πόλη μας.

Αθόρυβος εργάτης, αλλά και συνεργάτης με άτομα κάθε πνευματικής ιδιότητος, αρχαιολόγους, γλύπτες, ζωγράφους, όπως ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μπουτσόπουλος, ο οποίος ήταν λάτρης της Καστοριάς και μελετητής των αρχαιοτήτων της πόλεως και της περιοχής μας, ο Αντώνιος Καλαφατίδης, φιλόλογος με συγγραφές για την Καστοριά και με προσωπική ενασχόληση με ζήλο και πάθος για την πόλη και δίπλα ο δικηγόρος, ο Τάκης Παπακωνσταντίνου, όπως και ο καθηγητής επίσης του Πανεπιστημίου Πελεκανίδης, και άλλοι, που ανέδειξαν το πολυσχιδές έργο της πόλεως και του νομού.

Το έτος 1954 έγινε στην Καστοριά το Παγκόσμιο Βυζαντινολογικό Συνέδριο, με τις πιο επιφανείς μορφές βυζαντινολόγων και σ’ αυτή την υψηλή πνευματικά γιορτή συμμετείχε και ο εκλεκτός ενδημήσας σε βοηθητικό ρόλο. Από τότε συγκέντρωσε πολλές πληροφορίες, και καθώς καλλιεργήθηκε και ολοκληρώθηκε η μόρφωσή του, ξεκίνησε με μεγαλύτερη αγάπη το έργο του και η τεχνική του εξελίχθηκε και εμπλουτίστηκε συναισθηματικά, καθιερώνοντάς τον ως εκπρόσωπο και συνεχιστή της βυζαντινής παράδοσης του τόπου. Της βυζαντινής κληρονομιάς, με τα έργα των μεγάλων αυτοκρατόρων Αδριανού, Ιουστινιανού, Βουλγαροκτόνου, Κομνηνού, όπως τα κάστρα και οι ναοί.

Λίγοι νομοί της χώρας έχουν τέτοια διασπορά αρχαιολογικών μνημείων, από την πρώτη κατοικία, 7 χιλιάδες χρόνια πριν, στον λιμναίο οικισμό μέχρι την 2 χιλιάδων πολιτεία.

Ο ενδημήσας Ν. Πιστικός εμπνεύστηκε τις κατοικίες (οικήματα καλύβες) του λιμναίου οικισμού, οι οποίες σηματοδοτούν την ύπαρξη και είναι το πρώτα δημιουργήματα της χώρας με τα άπειρα έργα τέχνης, σε ξύλο, σε πέτρα, σε κέρατα κ.λπ.

Το βιοποριστικό του επάγγελμα στο Τσαρσί: ένας μικρός επαγγελματίας κουρέας. Σ’ ένα μικρό κτίσμα, στην Μητροπόλεως όπως θυμάστε οι μεγαλύτεροι, και στην βιτρίνα του, τοποθετήθηκαν τα πρώτα έργα του με τοπόσημα της πόλεως μέσα σε γυάλες. Ήταν ένας πραγματικά πρόδρομος του τουρισμού.

Με την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, το ταλέντο του απλώθηκε και έγινε ο δωρητής των υπέροχων έργων που θα κοσμούν την πόλη μας στο μέλλον. Όπως ο Φειδίας ονειρεύτηκε την Ακρόπολη των Αθηνών, έτσι κι ο αγαπημένος μας Νίκος χάρισε το εμπνευσμένο και πολύτιμο έργο του στην πόλη. Ποιος άλλος τίμησε ή θα βρεθεί να τιμήσει αυτή την όμορφη πόλη; Δύσκολο το βλέπω, γι’ αυτό στη μνήμη αυτού του καλλιτέχνη εργάτη αξίζει κάθε έπαινος.

Ένα ξένος μηχανικός αρχιτέκτονας ο οποίος μελέτησε με τις ειδικές γνώσεις του τα έργα από κάθε πλευρά συμμετρίας, μαθηματικής ακρίβειας, γωνίες, πλευρές αναλογίες και λοιπά, είπε εντυπωσιασμένος αυτή την μεγάλη κουβέντα: «όταν έρθει η ώρα να φύγει ο κυρ Νίκος από την ζωή να φροντίσετε να αφαιρέσετε τον εγκέφαλό του για περαιτέρω εξέταση, για την μεγάλη του και σωστή εκτέλεση των έργων του».

Για να ολοκληρώσει τα έργα του γύρισε όλα τα στενά της Καστοριάς, επισκέφθηκε πολλές φορές πολλά κτήρια. Όπως οι γουναράδες «κεντούσαν» εκείνη την εποχή με τα θαυμάσια καστοριανά γουναρικά, έτσι και ο Νίκος Πιστικός «κεντούσε» το υφαντό πλέγμα της πόλεως με χρόνο, προσωπική εργασία ωρών, αμέτρητες νύχτες και ημέρες, με το μοιρογνωμόνιο και τα άλλα κατασκευαστικά εργαλεία. Αθόρυβος πάντα, κάθε τόσο παρουσίαζε κι ένα έργο, όχι πια σε γυάλες, αλλά μεγάλα σε όγκο, αναπαραστάσεις των σημαντικότερων μνημείων της πόλεως και της περιοχής.

Θα αναφερθώ σε δύο παρουσίες ως εκπρόσωπος του Μουτσόπουλου, όταν το μηχάνημα που καθάριζε την πρόσοψη του Σπηλαίου. Ο Μουτσόπουλος καθώς είχε έμπειρο μάτι, όταν είδε τον σταυρό στο αριστερό μέρος της θύρας, παρόντος και του Νίκου Πιστικού, φώναξε «σταματήστε εδώ είναι μνημείο». Πράγματι βρέθηκαν ένας τάφος με δύο σκελετούς αγκαλιασμένους. Στη συνέχεια γύρισαν όλο τον δρόμο της λίμνης και βρέθηκαν κι άλλα αρχαιολογικά μνημεία.

Ο Νίκος Πιστικός ήταν αεικίνητος και επισκέπτονταν τακτικά πολλά μνημεία και στην συνέχεια εξιστορούσε την εξέλιξη και ανάδειξή τους ως τα τελευτά του χρόνια.

Θυμάμαι πριν από δύο χρόνια ήθελε να ξανανέβει στο βουνό Ψαλλίδα, όπου είχε την τύχη να ανέβει με τον Ν. Μουτσόπουλο μπροστά από 50 χρόνια. Λοιπόν, την επιθυμία του την εκτελέσαμε τέσσερις, ο ίδιος, το ζεύγος του Δημητρίου Παναγιωτίδη, ο γνωστός με τα κέρινα στο Μαυροχώρι και εγώ. Η σύζυγος του κ. Παναγιωτίδη σ’ όλη την διαδρομή τον κρατούσε αγκαζέ και με πολύ κόπο φθάσαμε στα πελασγικά τείχη και τα δύο πηγάδια στο βουνό με την ίδια κατασκευή την σημερινή.

Εκεί επάνω όπως ανέφερε παλαιότερα ο Ν. Μουτσόπουλος, οι πρόγονοι μας είχαν διαμορφώσει τον χώρο σε τέσσερα σετ-σκαλιά, και είχαν στρώσει πλάκες τοποθετημένες δεξιά και αριστερά με ένα άνοιγμα στο κέντρο περίπου 30 εκατοστών, όπου έβαζαν τα δέρματα προβάτων με το μαλλί προς τα πάνω και δέσμευαν τον χρυσό που περιείχε ο χείμαρρος  που διέρχετο συγκρατούμενος με το μαλλί προβάτων: Μπορεί ο καθένας να τα επισκεφτεί.

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς για την δράση και τα έργα αυτού του θαυμάσιου καλλιτέχνη, πνευματικού και χειρός επιδέξιον, του ευπατρίδη Νίκου Πιστικού; Ο άνθρωπος χάνεται, αλλά τα έργα του μένουν και είναι αθάνατα.

Άξιε, σεμνέ, ολιγομίλητε και ευγενικέ Νίκος μας, δίδαξες την αγάπη για την πατρίδα. Ποιος άλλος άφησε ότι είχε και δεν είχε;

Έφυγες πλήρης ημερών, γεύτηκες χρόνια τιμής και αναγνώρισης και σεμνά σαν Μικρασιάτης άρχοντας έφυγες όρθιος, χωρίς πόνους και κρεβάτια στο μπαλκονάκι, εκεί σ’ αντάμωσε ο χάρος και έφυγες συνοδεία να συναντήσεις την σύντροφό σου Ελένη.

Σ' ευχαριστούμε γι’ αυτό που έκανες για την αγαπημένη Καστοριά. Εμείς θα σε θυμόμαστε και οι επιγενόμενοι θα σε θαύμαζαν εσαεί στο Μουσείο. Εβδομήντα χρόνια εργάτης άμισθος για να δοξασθεί η πατρίδα σου. Αιωνία η μνήμη σου αγαπημένε μας Νίκο και βάλσαμο στους δικούς σου.

Νίκος Πρώιος


ΥΓ. Δυστυχώς έφυγε πικραμένος όταν αντίκρισε γυμνό το μνημείο των Πελασγών στην περιοχή της Ψαλλίδας. Οι Νεοέλληνες είμαστε για ηρωισμούς ντροπής. Κάποιοι πήραν όλες τις πλάκες από τα σκαλιά του χειμάρου και το μνημείο χάθηκε. Μήπως τώρα πρόσφατα δεν παραδώσαμε 153 υπογραφές τύπου συμβολαιογραφικές, το όνομα της βόρειας χώρας, στον σλαβισμό, με γλώσσα και εθνικότητα; Είμαστε επικίνδυνοι και για χειρότερα στο μέλλον. Η ατιμωρησία δυστυχώς συνεχίζεται και οι βουλευτές βρίσκονται ακόμη στην Βουλή.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Νοεμβρίου 2019, αρ. φύλλου 1008

Επιλογή:

1 σχόλιο:

  1. Τον γνωρίσαμε το 1999 στο ταξίδι του γάμου μας στην πανεμορφη Καστοριά. Γλυκύτατος άνθρωπος με λατρεία για τον τόπο του. Περνάγαμε ώρες παρεα να μας μιλάει, για την τέχνη του. Το όνειρο του ήταν μας είχε πει τα έργα του να δοθούν σε ένα μουσείο., όταν τον ρωτήσαμε αν κάποιος θέλει να αγοράσει μια μικρογραφία ενός αρχοντικού. Απόψε τον θυμήθηκα και διάβασα πως έφυγε. Ελπιζω να τον τιμάτε οι Καστοριανοι. Τον έχω σε πολλες φωτογραφίες με τα έργα του. Συγκινήθηκα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ