Δεν συνηθίζω να διαβάζω βιβλία κάτω των 300 σελίδων, και σίγουρα έχω μία σχέση καχυποψίας με τις συλλογές διηγημάτων. Ο Φαροφύλακας της Λάκκας όμως με τράβηξε για δύο λόγους. Πρώτον, για το υπέροχο εξώφυλλό του, που είναι ένα από τα ομορφότερα εξώφυλλα που έχω δει φέτος (η ζωγραφιά του εξωφύλλου έχει γίνει από τον Κώστα Λάκη). Δεύτερον, γιατί οι ιστορίες του αφορούν φάρους, και αυτά τα κτίσματα πάντοτε με ενέπνεεαν και μου ασκούσαν μία σχεδόν μεταφυσική γοητεία. Στις 160 σελίδες του όμως, ανακάλυψα πολλά περισσότερα από ένα ευχάριστο διάλειμμα ανάμεσα από ογκώδη βιβλία.
Ένα τσιγάρο δρόμος! Πρώτη φορά άκουγα αυτή τη φράση και με γοήτευσε. Εξήγησα στους συντρόφους μου τη σημσία της κι όλοι τους, φανατικοί αντικαπνιστές, γέλασαν με την αντίφαση που άκουγαν στη φράση. Και με χαρά δεχτήκαμε την εξερεύνηση των κοντινών νησιών. Η Άρτεμις μας μίλησε πρώτη για τη μυθολογία τους: για τους γιους του Βορέα και της Ωρειθυίας, τον Ζήτη και τον Κάλαϊ, που κυνηγούσαν τις Άρπυιες –μισές γυναίκες, μισές αρπακτικά πουλιά– και στη μέση της διαδρομής έκαναν στροφή για να βρουν τους Αργοναύτες· Στροφάδες, λοιπόν, το όνομά τους, τόσο το μεγαλύτερο, η Σταμφάνη, όσο και η Άρπυια. Τι ωραίους μύθους που έπλαθαν οι αρχαίοι για όλους τους τόπους!
Η συλλογή είναι εμπνευσμένη από το λεύκωμα με φωτογραφίες φάρων του Γιάννη Σκουλά. Κάποια από τα διηγήματα έχουν μορφή οδοιπορικού: σε παίρνουν από το χέρι και σε ταξιδεύουν στα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας μας, συστήνοντάς σου τους φάρους της με μία γραφή έντονα και απολαυστικά ποιητική, με πολλές μυθολογικές αναφορές και στοιχεία ιστορίας. Νιώθεις σαν να γλιστράς μαζί με κάποιον άνεμο πάνω από τα κύματα, τόσο ζωντανές είναι οι εικόνες και οι μυρωδιές και όλες οι αισθήσεις καθώς επισκέπτεσαι κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Άλλα διηγήματα είναι μικρές ιστορίες που διαδραματίζονται γύρω από ή με αφορμή κάποιον από τους φάρους, με πιο πεζό λόγο, ο οποίος όμως διατηρεί τη λυρικότητά του. Με εξέπληξαν τα θέματα που άγγιξε η συγγραφέας, καθώς πώς έτυχε και συνύφανε πράγματα για τα οποία νοιάζομαι πολύ, όπως για παράδειγμα την οικολογία και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος για λόγους «ανάπτυξης», ένα ναυάγιο το οποίο έμεινε ατιμώρητο, την τραγωδία των προσφύγων κ.ά. Σύγχρονα ζητήματα, ζητήματα που πικραίνουν, ανθρώπινα και κοινωνικά μαζί, χωρίς όμως κάποιον διδακτισμό ή άποψη. Θα έλεγα ότι το κάθε διήγημα αποτελεί μία κρούση στο μυαλό σου να σκεφτεί και στην καρδιά σου να νιώσει – μία πρώτη νότα ώστε να συνθέσεις έπειτα εσύ ο αναγνώστης τη δική σου μελωδία. Παράλληλα, μαθαίνεις γρήγορα να βρίσκεσαι σε εγρήγορση ενόσω διαβάζεις, γιατί οι ανατροπές είναι πάντα παρούσες, θυμίζοντας τον Σόλωνα: «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε»…
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη… Εκεί τον στήσανε τον Κοκκινόπουλο. Κατάλευκος και μ’ έναν πανέμορφο κλωβό, το πέλαγος ατενίζει και αναστηλωμένος πια με ηφαιστειακή γαία για να αντέχει των τρελών αέρηδων τα ραπίσματα, δέος σου προκαλεί καθώς τον αντικρίζεις στα βράχια επάνω. Μαύρα τα βράχια, ολόλευκος ο φάρος. Κοκκινόπουλο το όνομά του. Σκοτάδι, φως, φωτιά, όλα εδώ ανταμώνουν.
Νομίζω πως η πανέμορφη, λυρική του γλώσσα και η θεματική του το καθιστούν μία εξαιρετική επιλογή για καλοκαιρινή ανάγνωση. Διακοπές μπορεί να μην πάμε αυτή τη ζοφερή χρονιά, αλλά τουλάχιστον, βιβλία όπως ο Φαροφύλακας της Λάκκας ταξιδεύουν το μυαλό μας.
￭ Περίληψη: Χάθηκε σε ένα χάσμα πελώριο, τριακόσια μέτρα μήκος, σε βάθος μεγαλύτερο από το δικό του ύψος. Πολύς χρόνος μέχρι να συνέλθουν οι αυτόπτες μάρτυρες από το τρομερό συμβάν. Πολλά χρόνια μέχρι να ξανακτίσουν φάρο. Οι Έλληνες φυσικά, γιατί ο πόλεμος σταματημό δεν είχε. Τον νέο φάρο, στο Κουέρο, φυλάγω τώρα. Και αποφασίσαμε μαζί με τους συντρόφους μου να παραδώσουμε την εικόνα του Αγίου Νικολάου στην Υπηρεσία Φάρων του Πειραιά. Αυτήν που είχαν βρει οι ψαράδες να επιπλέει στη θάλασσα μετά την εξαφάνιση του φάρου, το μόνο πράγμα που σώθηκε από την καταστροφή και τη φυλάγαμε στο εικονοστάσι του φάρου. Λένε πως είναι μεγάλης αξίας, διότι ο Άγιος Νικόλαος είναι ζωγραφισμένος σε νεαρή ηλικία και μια φήμη λέει ότι γι’ αυτό έπεσε ο φάρος, γιατί ο νεαρός άγιος, όμορφος και άγιος όπως ήταν, σκανδάλιζε τις νεαρές πιστές που δίνονταν σε ηλιοκαμένους ψαράδες. Ή ήταν απλώς έργο του κυρ Μιχάλη, που τον φύλαγε από το άγνωστο του νερού;
Αναδημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ από το thematofylakes.gr στις 17 Σεπτεμβρίου 2020, αρ. φύλλου 1046
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.