15.7.22

ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΒΒΑΔΑ - ΖΩΗΣ ΠΟΛΥΖΟΠΟΥΛΟΥ: Ο Βασίλειος Δόϊκος και η συμμετοχή του στα μουσικά πράγματα της Καστοριάς κατά τη δεκαετία 1934 – 1943 [II]

 
ΟΔΟΣ εφημερίδα της Καστοριάς
ΟΔΟΣ 30.9.2021 | 1097


Μνήμη Γεωργίου Γκολομπία

Στο αρχείο του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης απόκεινται δύο βιβλία, το «Βιβλίο 3» και το «Βιβλίο 4» με τα πρακτικά των Συνεδριάσεων της Εφορείας του Ωδείου Θεσσαλονίκης (υπό την προεδρία του εκάστοτε δημάρχου της πόλεως)  τα οποία καλύπτουν το χρονικό διάστημα από τον Ιούλιο του 1931 έως τον Οκτώβριο του 1951. Στα πρακτικά αυτά δεν αναφέρεται οποιαδήποτε σχέση μεταξύ των δύο Ωδείων, αυτών της Θεσσαλονίκης και της Καστοριάς.

Στο «Βιβλίο 3» περιλαμβάνονται τα πρακτικά από το 1931 έως το 1939, επικαλύπτεται δηλαδή και το διάστημα κατά το οποίο αναπτύσσονται οι κινήσεις και πραγματοποιούνται οι επαφές του Δόϊκου τόσο για τη σύσταση της Χορωδίας όσο και για τη δημιουργία του Ωδείου και της Φιλαρμονικής· ο στόχος του Δόϊκου υπήρξε πάντα σταθερός: το Ωδείο Καστορίας έπρεπε να λάβει το χρίσμα και να λειτουργήσει ως παράρτημα του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης. Αλλά στα πρακτικά του ΚΩΘ που περιλαμβάνονται στο «Βιβλίο 3 δεν υπάρχει αναφορά στο Ωδείο Καστορίας.

Στην Συνεδρίαση της 14ης Νοεμβρίου 1935 – αριθ. πρακτ. 192 – αναφέρεται το Ωδείον Κοζάνης ως παράρτημα του ΚΩΘ ενώ στην Συνεδρίαση της 8ης Απριλίου 1936 και στην Έκθεση της επιτροπής δύο εκ των εφόρων σχετικά με τα ζητήματα που απασχολούν το ΚΩΘ σημειώνεται, ότι το τελευταίο έχει ιδρύσει παραρτήματα στη πόλη και στην επαρχία «εν, των εξ αυτών σημαντικώτερον και σοβαρώτερον, τυγχάνει το από του 1930 ιδρυθέν τοιούτον εν τοις… εκπαιδευτηρίοις της Κας Βαλαγιάννη». 

Η περίπτωση του Ωδείου Καβάλας η οποία εξετάζεται σε δύο συνεχόμενες συνεδριάσεις  περιγράφει τη διαδικασία βάσει της οποίας δημιουργείται καθώς και τις προϋποθέσεις  με τις οποίες το νέο μέλος θα συνδέεται με το Κεντρικό Ίδρυμα. Το ΚΩΘ θέτει δύο όρους τους οποίους αποδέχονται οι υπεύθυνοι του Ωδείου Καβάλας πριν υποβάλλουν την αίτηση προκειμένου να τους επιτραπεί να λειτουργήσουν ως παράρτημα του Ωδείου Θεσσαλονίκης. 

Με τον πρώτο όρο συμφωνείται ότι «Την… εποπτείαν της καλλιτεχνικής και εκπαιδευτικής λειτουργίας του Ωδείου Καβάλλας θα έχη ο διευθυντής» του ΚΩΘ και οι διορισμοί του διδακτικού προσωπικού του παραρτήματος  θα γίνονται «κατόπιν συνεννοήσεως μετά της Εφορείας ή της Διευθύνσεως του Ωδείου Θεσσαλονίκης». Και με τον δεύτερο – σε ό,τι αφορά το κρίσιμο θέμα των εσόδων και εξόδων (αυτών κυρίως) του νέου παραρτήματος – διατυπώνεται πως «την απόλυτον οικονομικήν διαχείρισιν του Ωδείου Καβάλλας θα έχη το διοικητικόν αυτού Συμβούλιον…». Το ΚΩΘ θέλει να αποφύγει ευθύς εξ αρχής κάθε πιθανή οικονομική υποχρέωση  απέναντι στο νέο Ωδείο καθώς δεν έχει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί σε τέτοιου είδους επιβαρύνσεις.


ΟΔΟΣ εφημερίδα της Καστοριάς
ΟΔΟΣ 30.9.2021 | 1097


Το «Βιβλίο 4» περιλαμβάνει τα πρακτικά από το 1939 έως το 1951. Στο πρακτικό αριθ. 223α της 1ης Ιουνίου 1940  σημειώνεται απόφαση της Εφορείας σχετικώς με τα παραρτήματα των επαρχιών, τα ανωτέρω δύο ήδη γνωστά, αυτά της Κοζάνης και της Καβάλας καθώς και για το Παράρτημα Βαλαγιάννη στη Θεσσαλονίκη. Εις ό,τι αφορά τα παραρτήματα των επαρχιών αποφασίζεται όπως η λειτουργία τους τεθεί «υπό την άμεσον εποπτείαν της Εφορείας του Ωδείου [Θεσσαλονίκης]» ενώ, παραλλήλως, αποφασίζεται  όπως «επιδιωχθή και η κατά το δυνατόν ενίσχυσις του κεντρικού ιδρύματος υπό των παραρτημάτων τούτων». 

Η απόφαση (απαίτηση μάλλον) αυτή δηλώνει την περιορισμένη οικονομική κατάσταση του ΚΩΘ και, για μία ακόμα φορά, παραπέμπει στο γεγονός ότι οικονομικοί θα υπήρξαν οι λόγοι εκείνοι οι οποίοι δεν επέτρεψαν την ένταξη του Ωδείου Καστορίας στη σειρά των παραρτημάτων του ΚΩΘ παρά την παρουσία του Δόϊκου και την θετική συνεισφορά του στη μεταξύ των δύο ιδρυμάτων διαμεσολάβηση.  

Από το ίδιο πρακτικό διακρίνουμε την απόφαση με τον τίτλο «Συγκέντρωσις δημωδών ασμάτων»· σύμφωνα με αυτήν η Εφορεία αποφασίζει «όπως εις τον καθηγητήν Γεωρ. Βακαλόπουλον ανατεθή η φροντίς της συγκεντρώσεως των δημωδών ασμάτων της Μακεδονικής υπαίθρου…». 

Ο Γ. Βακαλόπουλος ήταν ο καθηγητής την τά ξη του οποίου παρακολούθησε ο Β. Δόϊκος ως μαθητής του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης. Ίσως από τότε ο Δόϊκος είχε εμποτισθεί από τη θετική στάση του ΚΩΘ –και του καθηγητή του– όσον αφορά τη δημοτική μουσική, και κατά συνέπεια και αυτήν της Καστοριάς, με την οποία αργότερα θα ασχοληθεί ο ίδιος με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Στο αρχείον Νέστορος Καββαδά ευρίσκεται η «Έκθεσις του Δημάρχου Καστορίας, Βασιλείου Νικίδου: "Επί του απολογισμού του Δήμου Καστορίας χρήσεως 1938-39"» στο Κεφάλαιο «Επιχορηγήσεις» της οποίας  σημειώνεται ποσόν 70.000 δραχμών «υπέρ [του] Δημοτικού Ωδείου». Όμως, παρά την πραγματοποίηση της επιχορηγήσεως, δεν άλλαξε ο τρόπος λειτουργίας του Ωδείου καθώς αυτό παρέμεινε δημοτικό και εξακολούθησε να λειτουργεί με διευθυντή τον Δόϊκο μέχρι και τα δύο πρώτα χρόνια της κατοχής – όταν, τότε, ανεστάλη η λειτουργία του και απελύθη ο Δόϊκος.  

Από τα ανωτέρω προκύπτει  πως, πιθανότατα, δεν κατέστη δυνατόν να εξασφαλισθούν (μέχρι το 1937-38) εκείνες οι οικονομικές πρόσοδοι, οι απαραίτητες για την απρόσκοπτη λειτουργία του Ωδείου ως παραρτήματος του ΚΩΘ και όταν αυτές εξασφαλίστηκαν, για λόγους τους οποίους δεν γνωρίζουμε, η λειτουργία του  δεν μετέβαλλε διοικητική και καλλιτεχνική μορφή. 

Επομένως, η παρουσία του Βασιλείου Δόϊκου επικεφαλής των μουσικών σχημάτων της Καστοριάς, αρχικώς, για τη δεκαετία 1934-1943, η οποία εξετάζεται στη παρούσα μελέτη, καθίσταται απολύτως κρίσιμη. Ο Δόϊκος είχε αναλάβει τη διπλή ευθύνη, διοικητική και καλλιτεχνική του συνολικού μουσικού εγχειρήματος στη πόλη, που περιελάμβανε χορωδία, ωδείο και φιλαρμονική. 

Γεννημένος το 1905, είναι ένας νέος άνδρας 28 ετών το 1933 όταν επιστρέφει στην Καστοριά και αναλαμβάνει την ευθύνη ενός τόσον σημαντικού εγχειρήματος στον χώρο της μουσικής αλλά και γενικότερα στο χώρο του πολιτισμού της ομώνυμης επαρχίας. 

-συνεχίζεται-


Φωτογραφίες: 
- Συναυλία χορωδίας και μαντολινάτας του γυμνασίου Καστοριάς στην πλατεία Ομονοίας στις 25 Μαρτίου 1968  [Αρχείο Δημ. Τσουρτσούλα]
- Η Φιλαρμονική της Καστοριάς το 1938.
- Εκδήλωση το 1962 στον αρχαιότερο (1865)  φιλολογικό σύλλογο των Αθηνών "Παρνασσός" και διάλεξη της Ιφιγένειας Διδασκάλου με θέμα «Το καστοριανό δημοτικό τραγούδι».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 30.9.2021 αρ. φύλλου 1097

Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ