1.9.17

Λόγος & Αντίλογος


Πρόσοψη της εκκλησίας των Εισοδίων της Θεοτόκου στη Βασιλειάδα


Περί μακεδονικού αγώνα ΙΙΙ



Αγαπητέ κύριε Πηχιών,

Σε σχέση με τα όσα αναφέρετε στην από 29/11/2016 επιστολή σας (εδώ), θέλω να σημειώσω τα παρακάτω: Κατ’ αρχήν δεν χρησιμοποιώ τη λέξη «μάχη», διότι αυτή αφορά σε σύρραξη αντιμαχόμενων μερίδων, αλλά τη λέξη «σφαγή», διότι αυτή αφορά σε αιματηρή επίθεση ενόπλων σε αόπλους, όπως εν προκειμένω συνέβη στη Ζαγορίτσανη, την 25η Μαρτίου 1905.

Με τη φράση μου «Μελανότερη σελίδα του Μακεδονικού Αγώνα» χαρακτηρίζω τη σφαγή, ως μελανή πράξη εκ μέρους της ελληνικής πλευράς. Σαφές και πασίγνωστο είναι ότι ωμότητες και θηριωδίες υπήρχαν και από τη βουλγαρική πλευρά – πολύ μεγάλες, πιθανώς μεγαλύτερες από αυτές των Ελλήνων και δεν τις παραβλέπω καθόλου. Όμως με τον όρο «Μακεδονικός Αγών», αναφερόμαστε στον Αγώνα των Ελλήνων. Και βεβαίως δεν μπορούμε να συζητούμε ούτε για συμψηφισμό ωμοτήτων, ούτε για διαγωνισμό για το ποιος έκανε τις μεγαλύτερες σφαγές.

Σχετικώς με τη γνησιότητα ή μη του εγγράφου, δεν είμαι σε θέση να αποφανθώ, γι’ αυτό στο κείμενο μου παραπέμπω ασχολίαστα στην πηγή που το αναφέρει (Δημ. Λιθοξόου) και στο αρχείο όπου ευρίσκεται το έγγραφο (Αρχείο του Στέφανου Δραγούμη).

Σχετικά με τις απόψεις του Δημ. Λιθοξόου και το επίμαχο βιβλίο του «Ελληνικός Αντιμακεδονικός Αγώνας. Από το Ίλιντεν στη Ζαγκορίτσανη», σημειώνω στην σημ. 75 της μελέτης μου ότι: «Το εν λόγω βιβλίο, αν και προβάλει θέσεις «αιρετικές» και εντελώς διάφορες έως εκ διαμέτρου αντίθετες προς την κυρίαρχη ελληνική θέση και ιστοριογραφία, όπως δηλώνεται ήδη από τον τίτλο του...», χωρίς περεταίρω χαρακτηρισμούς για το συγγραφέα.

Ως προς την άποψη μου ότι η σφαγή στη Ζαγορίτσανη είναι «είναι μάλλον η μελανότερη σελίδα του Μακεδονικού Αγώνα», θα αρκεστώ να σας απαντήσω, παραθέτοντας τις απόψεις του αείμνηστου Γεωργίου Χρ. Μόδη, Μακεδονομάχου, λόγιου, και παλιού βουλευτή Φλωρίνης και υπουργού, την πολιτεία, το έργο και τη μνήμη του οποίου υπολήπτομαι βαθιά. Ο Γ. Μόδης αναφέρεται στη σφαγή της Ζαγορίτσανης σε πολλά από τα έργα του με λόγια διόλου κολακευτικά. Σημειώνω εδώ ενδεικτικά: «Μακεδονικός Αγών και Μακεδόνες Αρχηγοί», σελ. 129: “Έγιναν και πολλά λάθη από μέρους μας. Μερικά εγκλήματα κατά Ρουμάνων δεν ήταν απαραίτητα και μερικές ομαδικές σφαγές κατά Βουλγάρων και επιθέσεις κατά χωριών, όπως της Ζαγοριτσάνης, δεν ήταν καν χρήσιμες.”

Επίσης, στο «Μακεδονικός Αγών και η νεώτερη ελληνική ιστορία», σελ. 277-278, γράφει: “Κατά τα χαράματα, στις 25 Μαρτίου 1905, έγινε η επίθεση κατά της Ζαγορίτσανης της Καστοριάς από πολλά σώματα και κάπου διακόσιους άνδρες, με αρχηγό το Βάρδα. Έκοψαν, σκότωσαν, ρήμαξαν. Ήταν ένα μεγάλο έγκλημα και ακόμη μεγαλύτερο πολιτικό λάθος. Είναι ακατανόητο το πώς το σκέφτηκαν και πώς το επιχείρησαν… Ήταν αδύνατο να γίνει στο σκοτάδι, μέσα στη σύγκρουση και την παραζάλη, διάκριση μεταξύ «δικαίων και αδίκων». Και δεν υπάρχει τίποτε τραγικώτερο απ’ το να πεθαίνη κανείς απ’ τους δικούς του. Δώσαμε έπειτα τροφή στη βουλγαρική προπαγάνδα και ανθελληνική εκστρατεία εχθρών και ασπόνδων φίλων... Ανύπαρκτο εξάλλου ήταν το κέρδος. Μπορούσε ίσως κάτι ν’ αποδώση αυτού του είδους η τρομοκρατία, αν είχε να κάμη με μικρά καθυστερημένα και απομονωμένα χωριά. Εκείνα όμως της Καστοριάς ήταν μεγάλα, με γερά σπίτια και κατοίκους ζωηρούς και ξενιτεμένους. Η τρομοκρατική επίθεση κατά της Ζαγορίτσανης προκάλεσε γενικά περισσότερο αγανάκτηση παρά φόβο... Είχε εκδώσει διαταγές και το Κεντρικό Κομιτάτο να αποφεύγονται εγκλήματα που προκαλούσαν «θόρυβο».”

Ο Γ. Μόδης αναφέρεται επίσης με καυστικό τρόπο και στη σφαγή του Ζέλενιτς (σημερινό Σκλήθρο Φλωρίνης), γνωστή ως «Ματωμένος γάμος», για την οποία προσωπικά αναφέρω στη σημείωση 91 της μελέτης μου, ότι «εκτυλίχθηκε μια μελανή σελίδα του Μακεδονικού Αγώνα». Σημειώνει λοιπόν ο Μόδης στο «Μακεδονικός Αγών και η νεώτερη ελληνική ιστορία», σελ. 272: “Ήταν μια χοντροκομμένη εκδίκηση του τύπου της εποχής εκείνης… Γεγονός είναι ότι οι Βούλγαροι αναστατώθηκαν απ’ το άγριο έγκλημα, που ικανοποίησε τα πάθη της εποχής εκείνης, αλλά δεν εξυπηρέτησε καθόλου την ελληνική ιδέα.”

Ο Μόδης αναφέρει επίσης και το εξής χαρακτηριστικό που αφορά στο Μακεδονομάχο θείο σας Φιλόλαο Πηχεών (Καπετάν Φιλώτα), ο οποίος έπραττε με νηφαλιότητα και σύνεση, σε αντίθεση με πολλούς Κρητικούς και μη Μακεδόνες οπλαρχηγούς, που, καίτοι καλών προθέσεων και πατριωτικών αισθημάτων εμφορούμενοι, ήταν εντούτοις άσχετοι με τα δεδομένα της περιοχής και ευθύνονται για πολλά δυσάρεστα για τη Μακεδονία και τον Ελληνισμό ευρύτερα, τότε και αργότερα. Γράφει λοιπόν ο Γ. Μόδης στο «Μακεδονικός Αγών και η νεώτερη ελληνική ιστορία», σελ. 280: “Μακρής και Πηχεών είχαν μια παράξενη αλλά χαρακτηριστική διαφορά της εποχής, που την έλυσαν με σολομώντεια σοφία. Είχαν πιάσει κάμποσους χωρικούς από δυο χωριά της Καστοριάς, που ήταν τώρα στην απόλυτη κυριαρχία των κομιτατζήδων... Ο Μακρής ήθελε να τους «πελεκήση». Ο Πηχεών έφερε αντιρρήσεις. Συμβιβάστηκαν. Τους χώρισαν σε δυο ομάδες και πήρε ο καθένας από μια. Εκείνοι που έπεσαν στη μερίδα του Πηχεών γύρισαν στα χωριά και στα σπίτια τους. Οι άλλοι... Ήταν το ριζικό τους...”

Πιστέψτε με, θαυμάζω τη νηφαλιότητα και την εγκράτεια του Φ. Πηχεών, που συνέβαλαν στα ελληνικά δίκαια, απεχθάνομαι όμως τις απάνθρωπες και αιμοσταγείς πρακτικές του Δικώνυμου Μακρή, που έβλαψαν τον Ελληνισμό.

Θέλω να σας επισημάνω τέλος, ότι προσπαθώ να μελετώ σφαιρικά όλες τις πλευρές, χωρίς να παρασύρομαι και προσπαθώ να γράφω αμερόληπτα και όχι στρατευμένα. Στηλιτεύω όταν πρέπει, αλλά δεν μου αρέσει να προκαλώ με θέσεις και χαρακτηρισμούς.

Με εκτίμηση
Θρασύβουλος Ορ. Παπαστρατής

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 15 Δεκεμβρίου 2016, αρ. φύλλου 864



Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ