10.8.23

ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΒΒΑΔΑ - ΖΩΗΣ ΠΟΛΥΖΟΠΟΥΛΟΥ: Καστοριά, Εβραίοι 3 | Parva Judaica Celetrensia [IV]


ΟΔΟΣ εφημερίδα της Καστοριάς
ΟΔΟΣ 24.11.2023 | 1150


Τρεις από τις πρώτες διαταγές της Γερμανικής Διοικήσεως - οι δύο από αυτές για τους Εβραίους της πόλεως, 1943. Επί πλέον μία πρώιμη γερμανική διαταγή για τους Εβραίους, του έτους 1941.

City of Kastoria. Three of the first orders of the German Military Administration -Two of them are 1943 orders for the Jews of the city. Also, an early 1941 order about Jews.

Δ’ ΜΕΡΟΣ

Η Μπέρρυ Ναχμία στο βιβλίο της και στο κεφάλαιο «Θεσσαλονίκη, γκέτο, Χαρμάνκιοϊ»[7] γράφει για τους ομοθρήσκους της, οι οποίοι, έγκλειστοι στο περιφραγμένο στρατόπεδο, ζούσαν ήδη εκείνο το παρόν «καταβεβλημένοι από την πείνα και την κούραση» ενώ συγχρόνως τους διακατείχε η αγωνία για το άμεσο μέλλον. Σε εκείνες τις συνθήκες της έντασης ο Ερυθρός Σταυρός ανακοίνωσε ότι όποιος έχει τουρκική ή ισπανική υπηκοότητα θα αφεθεί ελεύθερος. Τη δυνατότητα αυτή αξιοποίησαν δύο εβραίοι: ο δάσκαλος των γαλλικών της Μπέρρυς στη Καστοριά Λεόν Μισραχή και ο νεαρός Λεόν Φαρατζή. Ο Μισραχή προέρχονταν από τη Σμύρνη, ήρθε νέος στη Καστοριά παντρεύτηκε εδώ και έκανε οικογένεια – την τουρκική υπηκοότητα είχε κρατήσει «άθελά του». Αυτήν επικαλέστηκε τώρα και αφέθηκε ελεύθερος αυτός και η οικογένειά του. Ο Φαρατζή είχε έρθει στη Καστοριά με το γκρουπ των Γιουγκοσλάβων εβραίων και αφέθηκε ελεύθερος χρησιμοποιώντας και αυτός το είδος της υπηκοότητάς του, η οποία δεν ήταν η ελληνική.

Ο Λεών Μισραχή, μετά τον πόλεμο, σε αίτησή του προς τον ληξίαρχο Καστορίας της 5 Ιουνίου 1946, γράφει: «Λαμβάνω την τιμήν να παρακαλέσω υμάς όπως ευαρεστούμενοι μοι χορηγήσετε αντίγραφα ληξιαρχικών πράξεων εις διπλούν 1) του γάμου μου τελεσθέντος κατά το έτος 1928 και 2) γεννήσεων των τέκνων μου Σολομών γεννηθέντος το έτος 1929, Μωϋσή γεννηθέντος το έτος 1933, Ρεβέκκας γεννηθείσης το έτος 1939 και Ιακώβ γεννηθέντος το 1943.». Επομένως, γνωρίζουμε τα ονόματα των 4 τέκνων του Λεόν Μισραχή καθώς και το έτος γεννήσεως για το καθένα από αυτά.

Έχουμε ήδη δημοσιεύει στην ΟΔΟ, τα 21 ονοματεπώνυμα των εβραίων της Καστοριάς, από τα 35 εκείνων που γνωρίζαμε ότι διεσώθησαν. Εδώ θα προσθέσουμε ακόμα τα ονοματεπώνυμα δύο γυναικών, οι οποίες τον Ιανουάριο του 1946 με αίτησή τους προς τον Δήμαρχο Καστορίας εζήτησαν να τους χορηγηθεί πιστοποιητικό ταυτότητος. Είναι η Χανίκα Ρούσσου του Αβραάμ με έτος γεννήσεως το 1927 και η Λίζα Μεβοράχ του Αβραάμ, γεννηθείσα το 1929. Όπως προκύπτει από το έτος γεννήσεως της κάθε μίας, τον Μάρτιο του 1944 η Χανίκα ήταν 17 ετών και η Λίζα 15, ήταν δύο πολύ νέες γυναίκες, στη περίοδο της εφηβείας τους ακόμη.

Σε άλλο έγγραφο, ο Δήμαρχος πιστοποιεί, σύμφωνα με απόφαση του Πρωτοδικείου Καστορίας, ότι ο «αποβιώσας» στη Πολωνία τον Απρίλιο του 1944 Ισαάκ Ελιάου κατέλιπε κατιόντας συγγενείς τα τέκνα του Αλμπέρτο Ισαάκ Ελιάου και Ραχήλ, σύζυγο Μωϋσή Μάτσα, το γένος Ισαάκ Ελιάου. Επομένως, σώζεται το όνομα ακόμα μιας διασωθείσης Εβραίας από τη Καστοριά, της Ραχήλ Μάτσα. Ο αδελφός της Αλμπέρτος Ελιάου, σύμφωνα με το πιστοποιητικό, διαμένει στην Αμερική.

Μία αίτηση και το αντίστοιχο πιστοποιητικό της 20 Δεκεμβρίου1946 προσθέτει στα ονοματεπώνυμα των διασωθεισών και αυτό της Αλέγκρας/Αλέγρας, συζύγου Μωρίς Νισίμ. Οι γονείς της, ο Αβραάμ Δαυΐδ Ρούσσο και η Εσθήρ το γένος Χαΐμ Ελιάου, κάτοικοι εν ζωή Καστορίας, είχαν «αποβιώσει» στη Γερμανία. Άλλο Πιστοποιητικό, της 25 Μαΐου 1948, διασώζει το ονοματεπώνυμο της Ραχήλ θυγατέρας της Δελίσιας και του Ιούδα Κοέν. Η Ραχήλ είχε γεννηθεί το 1921, ήταν 23 ετών το 1944. Σε ένα επί πλέον ζεύγος αιτήσεως –πιστοποιητικού του Δεκεμβρίου 1946, φαίνεται ότι επέζησε η Σουλίκα Μποχόρ Κοέν, της οποίας οι γονείς Εσθήρ, (το γένος Χαΐμ Χασόν), και Μποχόρ Κοέν είχαν «αποβιώσει» στη Γερμανία.

Τις αιτήσεις για την έκδοση πιστοποιητικών υποβάλλουν, συνήθως, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των Εβραίων πολιτών και τα πιστοποιητικά εκδίδει η υπηρεσία Μητρώου του Δήμου Καστορίας. Και στις δύο περιπτώσεις η δολοφονία των Εβραίων από τους Γερμανούς αναφέρεται με την συμβατική λέξη «αποβιώσει/ουν» όπως θα ήταν εάν είχαν βρεθεί οι αναφερόμενοι Εβραίοι στη Γερμανία και έτυχε να πεθάνουν εκεί από φυσικό θάνατο.

Μία αίτηση και το αντίστοιχο πιστοποιητικό της 20 Δεκεμβρίου 1946 προσθέτει στα ονοματεπώνυμα των διασωθεισών και αυτό της Αλέγκρας/Αλέγρας, συζύγου Μωρίς Νισίμ. Οι γονείς της, ο Αβραάμ Δαυΐδ Ρούσσο και η Εσθήρ το γένος Χαΐμ Ελιάου, κάτοικοι εν ζωή Καστορίας, είχαν «αποβιώσει» στη Γερμανία. Άλλο Πιστοποιητικό, της 25 Μαΐου 1948, διασώζει το ονοματεπώνυμο της Ραχήλ θυγατέρας της Δελίσιας και του Ιούδα Κοέν. Η Ραχήλ είχε γεννηθεί το 1921, ήταν 23 ετών το 1944. Σε ένα επί πλέον ζεύγος αιτήσεως –πιστοποιητικού του Δεκεμβρίου 1946, φαίνεται ότι επέζησε η Σουλίκα Μποχόρ Κοέν, της οποίας οι γονείς Εσθήρ, (το γένος Χαΐμ Χασόν), και Μποχόρ Κοέν είχαν «αποβιώσει» στη Γερμανία.

Τις αιτήσεις για την έκδοση πιστοποιητικών υποβάλλουν, συνήθως, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των Εβραίων πολιτών και τα πιστοποιητικά εκδίδει η υπηρεσία Μητρώου του Δήμου Καστορίας. Και στις δύο περιπτώσεις η δολοφονία των Εβραίων από τους Γερμανούς αναφέρεται με την συμβατική λέξη «αποβιώσει/ουν» όπως θα ήταν εάν είχαν βρεθεί οι αναφερόμενοι Εβραίοι στη Γερμανία και έτυχε να πεθάνουν εκεί από φυσικό θάνατο.

Στον Εκλογικό Κατάλογο του Δήμου Καστορίας και συνοικισμών Αποσκέπου και Κεφαλαρίου του έτους 1946, και σε σύνολο 1306 εγγεγραμμένων του Δήμου, περιλαμβάνονται οι παρακάτω 9 διασωθέντες άνδρες Εβραίοι της Κοινότητος[8]:
 
1 (53).  Αράς Ιούδας Αβραάμ, μικροπωλητής, 1903
2 (243). Ελιάου Ισαάκ Ιακώβ, έμπορος, 1907
3 (244). Ελιάου Πεννάς Ισραήλ, έμπορος, 1912
4 (245). Ελιάου Ματαθίας Ισαάκ, μικροπωλητής, 1923
5 (270). Ζαχαρίας Μωϋσής Ισαάκ, έμπορος, 1908
6 (484). Κοέν Ιωσήφ Σολωμόν έμπορος, 1915
7 (706). Μάγιου Μεναχέμ Αβραάμ, έμπορος, 1913
8 (707). Μεβοράχ Μεναχέμ Μποχώρ, έμπορος, 1914
9 (708). Μεβοράχ Αβραάμ Μποχώρ, έμπορος, 1915

Από αυτούς, στη κατάσταση των διασωθέντων υπάρχουν ήδη οι Ελιάου Ισαάκ και Ματαθίας, καθώς και ο «Πεννάς» με την γραφή «Πινχάς». 

- συνεχίζεται -

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 24 Νοεμβρίου 2022, αρ. φύλλου 1150.


Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ