4.2.17

ΟΔΟΣ: Ἡ ποίησις σώζοι τήν Συρία


ΟΔΟΣ 28.7.2016 | 846

Ἡ ποίησις σώζει



Το φετινό αφιερωματικό φύλλο της ΟΔΟΥ, 18ο στην σειρά των ειδικών εκδόσεων, που σηματοδοτεί το καλοκαίρι, του 2016 αυτή την φορά, δεν ήταν καθόλου απλή υπόθεση.

Η αρχική σκέψη της έκδοσης, ήταν να αφιερωθεί στο μεταναστευτικό-προσφυγικό ρεύμα των μουσουλμανικών πληθυσμών που διακινείται στην Μέση, Εγγύς Ανατολή και την Βόρειο Αφρική. Και το οποίο από την Τουρκία κατέληγε στην βόρειο Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας.

Ωστόσο, τα γεγονότα στην Τουρκία, σε σχέση με την μεταχείριση της Αγίας Σοφίας από το καθεστώς της χώρας αυτής που προμήνυσε κατά κάποιο τρόπο αυτά που ακολούθησαν και εξελίσσονται με αφορμή το αποτυχημένο (;) πραξικόπημα (;), επέβαλαν δεύτερες σκέψεις.

Ώσπου, ως καταλύτης για τις σχετικές αποφάσεις, προσέτρεξαν ιδέες φίλων της ΟΔΟΥ. Γνωστών αλλά και «αγνώστων».

Όπως της φανατικής φίλης και αναγνώστριας της ΟΔΟΥ με το όνομα «Marilena» που κατοικεί στην περιοχή της Κορινθίας και δεν έχει άλλη σχέση με την Καστοριά παρά μόνο τα ενδιαφέροντά της και την ΟΔΟ. Παραμένει εντελώς άγνωστη και ανώνυμη, παρά το γεγονός ότι η επικοινωνία της με την εφημερίδα είναι πυκνή.

 Σύντομα η ανάγκη και οι καλές ιδέες που προσφέρθηκαν, κινητοποίησαν τον επίσης μεγάλο φίλο της ΟΔΟΥ, σε όλες τις στιγμές της εκδοτικής προϊστορίας. Τον συγγραφέα-ιατρό  Νώντα Τσίγκα. Ήδη πασίγνωστο και στους αναγνώστες της ΟΔΟΥ, από την ουσιαστική συγγραφική και αρθρογραφική συμμετοχή του στην πορεία της εφημερίδας.

Ο κ. Τσίγκας ανέλαβε βάρος και ουσιαστικές πρωτοβουλίες για το φετινό ειδικό αφιέρωμα, για το οποίο επιλέχθηκε η Συρία. Για την ακρίβεια η διάσωση της Συρίας μέσω της ποίησής της.

Το μισό μέρος του αφιερώματος αφορά τους Σύρους ποιητές ευρύτερα και το υπόλοιπο μισό τον διασημότερο εν ζωή ποιητή της αραβικής γλώσσας, δηλαδή τον Σύριο ποιητή Άδωνι.



ΟΔΟΣ 28.7.2016 | 846 | σελ. 2


Πρόκειται για ψευδώνυμο του Αλί Αχμάντ Σα’ίντ Εσμπέρ, 86 ετών πλέον, που θεωρείται ο μεγαλύτερος σύγχρονος άραβας ποιητής. Παρ’ όλα αυτά στα περισσότερα αραβικά κράτη είναι απαγορευμένος και τον διαβάζουν κρυφά.

Είναι δηλαδή ένας απαγορευμένος ποιητής που υπηρετεί την πνευματική κατανόηση και γιατί όχι, την συμφιλίωση του πνευματικού κόσμου της δύσης με την ισλαμική ανατολή. Πρόκειται για  ένα μεγάλο αιρετικό.

Μάλιστα η σημερινή έκδοση της ΟΔΟΥ, έχει και στοιχεία παγκόσμιας πρώτης. Διότι μέσω του Μαρκέλλου Πιράρ, του γνωστού βέλγου μεταφραστή που, γνωρίζοντας άριστα όχι μόνο την ελληνική αλλά και την αραβική, όπως και την αραμαϊκή γλώσσα, συνέδραμε προσωπικά στο φετινό αφιέρωμα της εφημερίδας, προσφέροντας στην ΟΔΟ δικές του μεταφράσεις στίχων του Άδωνι, που πρώτη φορά δημοσιεύονται στα ελληνικά, σε μετάφραση απ’ ευθείας από την αραβική (μητρική γλώσσα και γλώσσα στην οποία γράφει ο διάσημος ποιητής).

Για όλα αυτά, ο φίλος της ΟΔΟΥ κ. N. Τσίγκας, εργάστηκε με ζήλο και ενθουσιασμό. Όχι μόνο για το περιεχόμενο του επετειακού αυτού φύλλου και μάλιστα στα πιο δύσκολα και κουραστικά προβλήματα της επιλογής και παρουσίασης της ύλης, ακόμη και στο πολυτονικό σύστημα, αλλά επιπλέον και κυρίως, χάρη στην δική του ενεργητικότητα, η ποιότητα του φετινού φύλλου εκτοξεύει την ΟΔΟ.

Επί της ουσίας, πράγματι τίποτε άλλο και τίποτε διαφορετικό από την ποίηση, την απαγορευμένη ποίηση εν προκειμένω, δεν θα ήταν πιο κατάλληλο.

Καλό καλοκαίρι.



Τα ποιήματα είναι διαθέσιμα
μόνο στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας.



Μεταφράσεις ποιημάτων:
Ἀνδρέας Βιτούλας
Στάθης Κομνηνός
Κωστὴς Μοσκώφ
Γιάννης Μότσιος
Μαίρη Παπασπύρου
Μάρκελλος Πιράρ
Μάνος Σμαράγδης
Νώντας Τσίγκας
Νίκος Χ. Χουρμουζιάδης
Δημήτρης Χρηστίδης

Οι αποφθεγματικοί ποιητικοί στίχοι του Άδωνι, που καταχωρούνται στις σελίδες του παρόντος ποιητικού αφιερώματος στην συριακή ποίηση, ανήκουν στο έργο του ποιητή “Αφορισμοί” και δημοσιεύονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μετάφραση του Μάρκελλου Πιράρ.



ΟΔΟΣ 28.7.2016 | 846 | οπισθόφυλλο


Φωτογραφίες:

  • Εξώφυλλο: ειδώλιο με μάτια, 3.700-3.500 π.Χ. (γύψος και αλάβαστρο), Τελ Μπρακ, Συρία (μια από τις πρώτες πρώτες πόλεις στην ιστορία της ανθρωπότητας), Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης. (δωρεά Πανεπιστημίου του Λονδίνου, 1951). Στα «ειδώλια-μάτια» (eye-idol), ο χωρίς άλλα χαρακτηριστικά -πέρα από τα μάτια- σχεδιασμός τους τόνιζε σχεδόν υπνωτικά την ψευδαίσθηση ότι οι νεκροί, στους οποίους αφιερώνονταν, μπορούν μέσα από αυτά να επικοινωνούν με τους ζωντανούς. Οι ψυχές μιλούν μέσα από τα μάτια. Άλλοτε, τέτοιου είδους αγαλματίδια συμβόλιζαν μορφές θεών, και τοποθετούνταν κοντά σε μέρη με νερά, για να διευκολύνεται η “φωνή” τους. Ο ψυχολόγος Julian Jaynes, που ασχολήθηκε με την εξέλιξη της ανθρώπινης συνείδησης, αναφέρει: «Η άμεση βλεμματική επαφή, στα πρωτεύοντα θηλαστικά είναι εξαιρετικά σημαντική. Στα ζώα είναι ενδεικτική της θέσης τους στην ιεραρχία. Τα πιο αδύναμα ζώα αποστρέφουν το βλέμμα τους απέναντι στο βλέμμα των ισχυρότερων. Στους ανθρώπους, εξαιτίας της μεγαλύτερης περιόδου προς την ενηλικίωση, η βλεμματική επαφή έχει εξελιχθεί σε κοινωνική αλληλεπίδραση με τεράστια σημασία. Ένα βρέφος, όταν η μητέρα του τού μιλά, κοιτάζει τα μάτια της, όχι τα χείλη της. Είναι μία κυρίαρχη βιολογική λειτουργία. Η ανάπτυξη μιας τέτοιου είδους βλεμματικής επαφής σε σχέσεις εξουσίας, αγάπης ή έρωτα χρειάζεται κι άλλο να αποκωδικοποιηθεί. Κοιτάζοντας ένα γλυπτό σαν κι αυτό, είναι πολύ πιθανό να νιώσουμε ότι μας επιβάλλεται μια ανώτερη δύναμη, καθώς εμείς και το ειδώλιο κοιταζόμαστε κατευθείαν στα μάτια. Υπάρχει ένα είδος έντασης, μια αίσθηση εμπειρίας που διαφεύγει, σαν η συνείδηση να μειώνεται, ώστε αυτό που μοιάζει να απομιμείται το αγαλματίδιο είναι η διάχυση της ψευδαίσθησης πως το επέκεινα μας μιλά. Ομιλούντα αγαλματίδια, που μεταφέρουν τις φωνές των νεκρών, ή κάποιων θεών...». (Στη μετάφραση του κειμένου με τις σκέψεις του J.J. βοήθησε η κ. Ρουλα Ζουπανιώτη που κατάγεται από την Καστοριά και ζει/εργάζεται στην Αθήνα)
  • σελ. 2: η αψίδα του θριάμβου (3ος αι. μ.Χ.) του Σεπτίμιου Σεβήρου (146-211), στην Παλμύρα καταστράφηκε τον Οκτώβριο του 2015, από το Ισλαμικό Κράτος.
  • σελ. 3, 4, 5 και 23: μνημεία της Παλμύρας φωτογραφημένα από τον Νώντα Τσίγκα το 2009.
  • σελ. 6 & 7: ψηφιδωτό δάπεδο από ρωμαϊκή βίλλα του 2ου αι. μ.Χ. της Δάφνης, κοντά στην Αντιόχεια. Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης ΗΠΑ.
  • σελ. 8 & 9:  ο ναός του Μπελ (1ος-2ος αι. μ.Χ.), γνωστός και ως ναός του Βάαλ-Δία, ο οποίος μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία κατά την βυζαντινή εποχή, καταστράφηκε από το Ισλαμικό Κράτος τον Αύγουστο του 2015 .
  • σελ. 10: επιτύμβιο ανάγλυφο (ασβεστόλιθος), 125-150 μ.Χ. από την Παλμύρα. Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης ΗΠΑ.
  • σελ. 11: Παλμύρα Συρίας 1867-1876, Felix Bonfils, συλλογή Myron Bement Smith, αρχείο Smithsonian  ΗΠΑ.
  • σελ. 11: αγόρι θρηνεί μετά το αεροπορικό βομβαρδισμό του Χαλεπίου της 27ης Απριλίου 2016 (AFP/Getty Images).
  • σελ. 12: σταυρός  6ου αι. μ.Χ., πιθανόν κατασκευασμένος στην Αντιόχεια (θησαυρός Kaper Koraon;). Ασήμι επάνω σε ξύλο. Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης ΗΠΑ.
  • σελ. 14: ψηφιδωτό δαπέδου με την κοινή ελληνική: «ΕΥΠ [Ε] ΙΘ[Η]Σ ΕΥΞΑΜΕΝΗ ΥΠΕΡ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΑΥΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΝΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΑΥΤΗΣ ΤΟΝ ΤΟΠΟΝ ΕΠΟΙΗΣΕΝ», Αρχαιολογικό Μουσείο Δαμασκού.
  • σελ. 15:  μέλη του  ιππικού βεδουίνων με καμήλες, υπό τις διαταγές του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος το 1940, κοντά στην Δαμασκό. Margaret Bourke-White | Life 1940.
  • σελ. 16: το κοράνι καλλιγραφικά.
  • σελ. 17:  το ρωμαϊκό θέατρο της Παλμύρας.
  • σελ. 18:  σχέδιο σε συριακό χειρόγραφο, του Badi al-Zaman Abu Izz Ismail ibn al-Razzaz al-Jazari (1136–1206), μουσουλμάνος λόγιος, εφευρέτης, μηχανικός, τεχνίτης, καλλιτέχνης και μαθηματικός, γνωστός για τη συγγραφή του Βιβλίου της Γνώσης για πολυμηχανικές πολεμικές κατασκευές. Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης ΗΠΑ.
  • σελ. 22 Robert Woods' 1753 The Ruins of Palmyra. Arthur M. Sackler Gallery Library.
  • Οπισθόφυλλο: κάτοικοι της Δαμασκού, περιμένουν να προμηθευτούν τρόφιμα. Associated Press 2014.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 28 Ιουλίου 2016, αρ.φύλλου 846


* * *

ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ
τῆς
ἐφημερίδας ΟΔΟΣ τῆς Καστοριᾶς
στὴν ποίηση τῆς Συρίας
ποὺ ἐπιμελήθηκαν
ὁ ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ ΠΙΡΑΡ
καὶ ὁ ΝΩΝΤΑΣ ΤΣΙΓΚΑΣ
ἀνατυπώθηκε,
μὲ ὁρισμένες προσθῆκες καὶ διορθώσεις,
σὲ 200 ἀριθμημένα
καί ἐκτὸς ἐμπορίου ἀντίτυπα
 τὸν ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ
τοῦ 2016
* * *


Αφιερώματα Αυγούστου της ΟΔΟΥ


1999 «Palatina»
(Αρχαία ελληνική ποίηση)

2000 «Shall i compere thee to a summer´s day?»
(Σοννέτα του Σαίξπηρ)

2001 «Λησμονημένου Αυγούστου κρίνοι»
(Αποκηρυγμένα ποιήματα του Κων/νου Καβάφη)

2002 «Της μιας στιγμής καλοκαιριού»
(Whitman, Elyard, Holderlin, Ρίλκε, Blake, Lane, Young)

2003 «Μεθυστική ζέστη του καλοκαιριού»
(Wallace Stevens)

2003  «Της ηδονής μια νύχτα, ή ένα πρωΐ της φεγγερό» (β’ εξώφυλλο)
(2003: Έτος Καφάβη)

2004 «Ολυμπιόνικοι»
(Πίνδαρος -Athens 2004)

2005 «-Quoi? - L´ Eternite»
(Αρθούρος Ρεμπώ)

2006 «Πασίχαρα τα πλοία»
(Φεντερίκ Χέντερλιν)

2007 «[universe me]»
(ποίηση από τα blogs)

2008 «Κίνα»
(Κινέζικη ποίηση ολυμπιακοί αγώνες)

2009 «Όσο κρατάει ο Αύγουστος»
(Καστοριανοί εκφραστές κ.ά. )

2010 «Afrιca»
(Αφρικανική ποίηση - Mudial 2010)

2011 «GR- Argentina»
(Αργεντινοί ποιητές-κρίση)

2012 «ρ’ - Εκατόν»
(100 χρόνια από την απελευθέρωση, Καστοριανοί  ποιητές)

 2013 «Aραβική Άνοιξη»
(Άραβες ποιητές)

 2014 «Brasilidade»
(Ποιητές της Βραζιλίας)

 2015 «CUBA | Love | Revolución»
(Ποιητές της Κούβας)

 2016 «Ἡ ποίησις σώζοι τήν Συρία»
(Άδωνις και σύριοι ποιητές)

* * *

Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ