ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

Α 6.6.2018 τοπικός τύπος. Λέγεται η συνήθης φράση: «με ποια λογική ισχυρίζεσαι αυτό;» αλλά «ο υπερεθνικισμός των Σκοπιανών είναι υπεράνω λογικών», αυτή η γενική με το ως άνω νόημα δεν ευσταθεί. Καλύτερα: Ο υπερθνικισμός είναι πέραν πάσης λογικής, είναι έξω από κάθε λογική. (σχόλιο γλωσσολογικό: Η λογική = ουσιαστικοποιημένο επίθετο κατά παράλειψη της λέξης σκέψη). Προ 60-70 ετών, στην τελευταία τάξη του παλαιού εξαταξίου Γυμνασίου, διδασκόταν η Λογική, μάθημα φιλοσοφικό, πρβλ η Λογική του Αριστοτέλους.

Β. 14.6.2018 τοπικός τύπος. α) Ο άνθρωπος που δεν του τηλεφωνούσα ποτέ. Μήπως πιο ορθό είναι όπως συνηθίζεται στη Βόρεια Ελλάδα (διστάζω να γράψω στην βόρεια Μακεδονία! – αυτό πέτυχε ο αριστερός πατριωτισμός του Κοτζιά και του Τσίπρα, να νιώθουμε – φευ! – μειονεξία έναντι κρατιδίου - επαίτη , τον τηλεφώνησα, τηλεφώνησα τον Κώστα, πήρα στο τηλέφωνο τον Κώστα. β) Η Ερμιόνη στέκονταν όρθια. Πιο σωστό: στεκόταν όρθια η Ερμιόνη. γ) επισημαίνω δυνατή – λογοτεχνική – φράση, όπου μια λέξη έχει διττό νόημα: Η κορμοστασιά της Σοφίας ποτέ δεν λύγισε από τα προβλήματα του κορμιού της. Το βάρος του νοήματος το σηκώνει η λέξη κορμοστασιά με την έννοια: η αντοχή, η υπομονή, η αισιοδοξία, το δυνατό φρόνημα και ό,τι άλλο συναφές. Πού οφειλόταν; Στην «σπάνια παιδεία της». Να μεριμνούσαμε, να ζητούσαμε όλοι, ο καθένας για τον εαυτό του, παιδεία, παιδεία ελληνική, παιδεία χριστιανική, που μορφώνει και καθαγιάζει την ψυχή.

Γ. 14.6.2018 τοπικός τύπος. α)Νομοθεσία, που έχει να κάνει... Φράση – λαϊκουριά. Φράση ελληνοπρεπής: νομοθεσία που αφορά προσωπικά δεδομένα. β) φαντάζεσθε για τι πρόστιμα μιλάμε. Πιο σωστό: για ποια ή για πόσα πρόστιμα μιλάμε. γ) συνδέεται και με την κοινωνική διάσταση του πράγματος (;) όπου θα πρέπει... Το όπου είναι αναφορικό τοπικό επίρρημα. Το ορθόν: καθώς θα πρέπει. Πιο ακριβές το της καθαρεύουσας: καθ’ ήν στιγμήν θα πρέπει να... Επίσης: αντί του πράγματος: της υποθέσεως, του θέματος, του γεγονότος.

Δ. 14.6.2018 τοπικός τύπος. α) Επισκεφθήκαμε το άκαπνο καφενείο. (Ένα σχήμα λόγου). Μεταφέρουμε την ιδιότητα ή συνήθεια προσώπων στο οίκημα. Καφενείο άκαπνο = καφενείο μη καπνιζόντων. β) Οι ομιλητές εστιάστηκαν στην ανάγκη να... Το ορθόν: Οι ομιλητές εστίασαν το ενδιαφέρον τους στην ανάγκη να... Ο μέσος τύπος του ρήματος εστιάζομαι: η έρευνα εστιάζεται στο ενδιαφέρον να βρεθεί τρόπος... , δηλαδή η έρευνα στρέφεται... όπως η δέσμη φωτός σε συγκεκριμένο σημείο. (μεταφορική διατύπωση από την φυσική επιστήμη.)

Ε. 17.6.2018 (ημερομηνία ενδοτισμού μέρους Ελλήνων). Από την μετάφραση της ομιλίας του κ. Ζάεφ. Η συμφωνία προς το συμφέρον αμφότερων των χωρών (αμφότεροι, αμφότεραι, αμφότερα: λέξη της αρχαίας και της καθαρευούσης, απαιτεί συνεπώς και τον κανονικό τονισμό. Δηλαδή: προς το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών.

Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 14 Ιουνίου 2018, αρ. φύλλου 940