17.12.17

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

Ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

Α. 18.5.2017 τοπικός τύπος. Η πρωτοβουλία αυτή χρήζει πολλών συγχαρητηρίων. Καλύτερα: Αξίζει, είναι πολλού αξία συγχαρητηρίων. Το ρήμα χρήζει σημαίνει υπάρχει ανάγκη, είναι ανάγ-κη, π.χ. ο ασθενής χρήζει νοσηλείας.

Β. 18.5.2017 τοπικός τύπος. Κάθε αύξηση αποτιμάτο… (νόθη καθαρεύουσα). Το ορθόν: απετιμάτο ή με περίφραση: η αποτίμηση γινόταν με (ή σε) κουλούρια.

Γ. 13.4.2017 τοπικός τύπος. Η Netrebko μας χαρίζει μια ερμηνεία… Το μας εδώ δεν είναι κτητικό, δεν εννοεί η δική μας Netrebko, αλλά χαρίζει σε εμάς. Συνεπώς τονιζόμενο: μάς χαρίζει.

Δ. 15.5.2017 (βιβλίο): Μια αόρατη δύναμη μας προστάτευε πάντοτε και χάριν αυτής επιβιώνουμε. Το ορθόν: Χάρις σ’ αυτήν, χάρη σ’ αυτή. (προσδιορισμός της αιτίας). Ενώ χάριν + γενική = τελικό αίτιο, σκοπός. Για, προς χάρη του. Π.χ. χάριν του υιού μου, παραμένω και το απόγευμα στο εργαστήριο. (Ενώ: Χάρις στην συμπαράσταση και στήριξη του θείου, τελείωσα την Ιατρική Σχολή = επειδή συμπαραστάθηκε ο θείος…).

Ε. Ο Σουλτάνος ή Καίσαρ Ερντογάν στην ομιλία του σε σπουδαστές είπε: «Είστε στην ηλικία του Πορθητή (!!!). Καθένας σας μπορεί να είναι Πορθητής(!)». Μου θύμισε την απαισίας μνήμης λέξη Πορθητής, της οποίας υπάρχει και άλλος τύπος: ο πορθήτωρ, του πορθήτορος.

Στ. 19.5.2017 Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Πυρρίχιος είναι ο χορός των Ποντίων, η «σέρα», από την αρχαία ελληνική λέξη η πυρρίχη = είδος πολεμικού χορού. H πυρρίχη: την αναφέρει ο Αριστοφάνης στις κωμωδίες του. Πήρε το όνομα από τον επινοήσαντα τον χορόν Πύρριχον. Αυτήν την όρχηση πραγματοποίησαν πρώτοι οι Έλληνες στην Τροία κατά την ταφή του Πατρόκλου (πιστού φίλου του Αχιλλέως), ίσως γύρω από «πυρράν θυσίας». Στην πυρρίχη γινόταν και διαγωνισμός για βραβείο. Είχαν και έχουν και σήμερα σημασία οι κινήσεις των χορευτών, καθώς ασκούνται μγια άμυνα και επίθεση. Ζωηρές, δυνατές, εντυπωσιακές κινήσεις, στροφές και ευκαμψίες, που φανερώνουν τον δυναμισμό των χορευτών – πολεμιστών.

Ζ. 21.5.2017 Σχολιάζοντας σε συζήτηση την προέλευση και ορθογραφία της λέξεως φτώχεια (αρχαία και καθαρεύουσα η πτωχεία) και φτώχια (το και ορθόν από το φτωχαίνω), θυμήθηκα την ετυμολογία από τα αρχαία: από το ρήμα πτώσσω (μόνο στον ενεστώτα) και πτήσσω (πρβλ και πτοέω,-ώ) = συστέλλομαι, «ζαρώνω» από τον φόβο. Κυρίως για πτηνά αλλά και για άλλα ζώα. Υπήρχε η φράση: πτώσσων, ως η πέρδικα (αυτός που ζαρώνει, φοβάται σαν την πέρδικα). Άλλη φράση: πτήσσουσι καθ’ ύδωρ. Από φόβο ρίπτονται στο νερό. Άλλη συνήθης φράση: Τι πτώσσεις; Γιατί ζαρώνεις; Γιατί φοβάσαι; Πηγαίνω εδώ κι εκεί ζαρωμένος σαν επαίτης, εξ ού ο πτωχός.

Η. 21.5.2017 από βιβλίο: Φράση τουρκική: Βάλαχι αρκαντάς. (valahi arkantas). Προφέροντας οι Έλληνες τη λέξη, με αναγραμματισμό λένε: Καρντάς (kardas).


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 25 Μαΐου 2017, αρ. φύλλου 887.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ