ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν
◾ 14.6.2019 (βιβλίο) α) Ζητεί από την Ελλάδα να αποποιηθεί των βρετανικών εγγυήσεων. Το ορθόν: να αποποιηθεί τας (τις) Βρετανικές εγγυήσεις. Πάντοτε το αποποιούμαι στην έννοια αρνούμαι, δεν δέχομαι κάτι, συντάσσεται με αιτιατική. Λέγεται ότι υπάρχει ενδεχόμενο να αποποιείται κάποιος την κληρονομιά... (βαρύς φόρος ακινήτων). β) Άλλη διατύπωση της γνωστής φράσεως: θεού θέλοντος: Θεού συνεθέλοντος. (πιο συμμετοχική...).
◾ Φίλος ιερεύς με ρωτά μήπως από το ρήμα θεοί (με περισπωμένη) – το είδε σε κάποια ευχή – παράγεται η λέξη Θεός. Εξήγησα ότι το ρήμα θεόω,-ώ, -οίς, -οί (με περισπωμένη) = εκθειάζω, αποθεώνω, θεοποιώ, παράγεται από την λέξη θεός. Επίσημη ... ετυμολογία της λέξεως από όσο γνωρίζω δεν υπάρχει. Διατυπώθηκαν κατά τους αρχαίους καιρούς εκδοχές (εικασίες;) π.χ. ο «πατήρ της Ιστορίας» Ηρόδοτος έγραψε ότι είναι θεοί οι θέντες (μετοχή Β’ Αορίστου του τίθημι), δηλαδή αυτοί που έθεσαν τα όρια του σύμπαντος. Κατά τον Πλάτωνα από το ρήμα Θέω, επειδή, λέει, ο ήλιος, η Σελήνη, «τρέχουν, θέουσι», κινούνται. Άλλοι φιλόλογοι συσχετίζουν την λέξη θεός με τα: Θεσπέσιος, θέσφατος, θεσμός, Σχετική και η λέξη δίος = θείος, θεϊκός, π.χ. δίος Αχιλλεύς, πρβλ Λατινικά divus = θεϊκός, Θεός, Λατινικά deus και divus.
◾ 18.6.2019 βιβλίο. α) Αι εχθρικαί δυνάμεις επιτίθεντο. Το ορθόν: επετίθεντο (επί + ετίθεντο, επ + εσωτερική αύξηση). β) καιρός χιονερός και βροχερός. Κατά το βροχερός και άλλα, ως π.χ. βλαβερός επλάσθη και το επίθετο: χιονερός, όπως νοτερός. γ) Βέμπο, αδελφές Καλουτά, Βας. Λογοθέτης και άλλοι σατύριζαν τον άνανδρο επιδρομέα, τον Μουσολίνι. Το ορθόν: σατίριζαν, διότι η σύγχρονη σάτιρα είναι διαφορετική από την αρχαία σάτυρα και το σατυρικό δράμα. δ) όλος ο λαός συναισθάνθη τότε την απώλεια του μεγάλου ανδρός. Το ορθόν: συνησθάνθη (με υπογεγραμμένη το 1ο ήτα). Συναισθάνθηκε. ε) Στην Τουρκία μετεδιδόταν... Το ορθόν: μεταδιδόταν ή μετεδίδετο.
◾ (αυτό για τους ... λίγους) βιβλίο. α) Λόγω ασθενείας παρέμενε οίκοι (με περισπωμένη). Αυτό το επιρρηματικό οίκοι( = στην πατρίδα, στο σπίτι, εν τόπω στάση), π.χ. οι γιατροί μας γράφουν: ο ασθενής δέον να παραμείνει οίκοι, στην αρχαία και καθαρεύουσα οξύνεται, ενώ οι οίκοι, τα σπίτια, η λέξη περισπάται. β) τοπικός τύπος. Μέσα από τα πρόσωπα που αποθανάτιζε... Το ορθόν: απαθανάτιζε = τα καθιστούσε ... αθάνατα(!). Να υπάρχει και να ακούεται το αθαν (αθάνατος) και όχι το θαν (θάνατος). γ) 13.6.2019 να μνημονεύουμε Σαμαρά και Βενιζέλο, δύο μυαλωμένους πολιτικούς, που χάρη αυτών γλιτώσαμε από το Grexit... Το ορθόν: χάρις σ’ αυτούς, χάρη σ’ αυτούς, που σημαίνει: εξ αιτίας τους, χάρη στην ενέργειά τους, στην απόφασή τους. (ενώ το χάρις αυτών = για χάρη τους, για το χατίρι τους). Προσοχή χρειάζεται στην χρήση των δύο στερεότυπων φράσεων: Το χάρις σ’ αυτούς: προηγείται η αιτία από το αποτέλεσμα, ενώ χάριν αυτών = έχουμε τελικό αίτιο, γίνεται κάτι για χατίρι κάποιου.
◾ «Στις 2 Μαρτίου 1941 ο ίδιος ο Μουσολίνι μεταφέρθηκε στην Αλβανία , για να παρακολουθήσει την εαρινή επίθεση (η οποία βέβαια τον έσβησε, τον έκαψε). Καλά, αιχμάλωτος ήταν, ή φυλακισμένος, και έγινε η μεταφορά του... Το ορθόν: Ο ίδιος θέλησε και αποφάσισε να έλθει και πράγματι έφθασε στην Αλβανία.
Ο Γλωσσαμύντωρ
Λάζαρος Γ. Νικηφορίδης
Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 27 Ιουνίου 2019, αρ. φύλλου 992
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.