18.9.19

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Για τον δάσκαλο-ήρωα Γεώργιο Παπαγιαννόπουλο από το Μαυροχώρι




Ακριβώς τη μέρα που η ΟΔΟΣ ανάρτησε κείμενο του ξεχωριστού Μαυροβινού λόγιου Αρχιμανδρίτη Γερμανού Χρηστίδη ["εδώ"], ανοίχτηκε ένα παμπάλαιο μπαούλο και μας παραδόθηκε όλο το περιεχόμενό του. Δεν αργήσαμε να ανακαλύψουμε πως επρόκειτο για τη χάρτινη περιουσία ενός άλλου ξεχωριστού Μαυροβινού, του δασκάλου-ήρωα Γεωργίου Παπαγιαννόπουλου. Αυτό συνέβη, και ασχολούμενη με τα χαρτιά που του ανήκαν, προσέγγισα την ως τώρα κάπως απόμακρη μορφή του.

Για τον συγχωριανό μας αυτόν ξέραμε μέχρι τώρα πως ήταν έφεδρος αξιωματικός κι ότι, επειδή ύψωσε την ελληνική σημαία στο Σχολείο μας, τον σκότωσε το Σ.Ν.Ο.Φ.* μαζί με τη δασκάλα από το Άργος Ορεστικό με την οποία συνυπηρετούσε. Ευτυχώς το χωριό μας τον τίμησε όπως του άξιζε κι έτσι κεντρικός δρόμος του χωριού μας έχει το δικό του όνομα.

Η μες στο μπαούλο κλεισμένη τόσα χρόνια χάρτινη περιουσία του μας παραδόθηκε από την ανεψιά του Ζωή Μπούσιου, το γένος Παπαγιαννοπούλου, η οποία τα είχε φυλάξει ως τώρα όπως της είχαν παραδοθεί από τους προγόνους της.

Κάθε φορά το άνοιγμα ενός μπαούλου κρύβει εκπλήξεις. Κι όσο παλιότερο το μπαούλο τόσο δυνατότερες οι εκπλήξεις. Το συγκεκριμένο περιείχε, εκτός από κομματιασμένα βιβλία που δεν μπόρεσα να συναρμολογήσω, εκτός από αρκετά παμπάλαια βιβλία για δασκάλους και κάμποσα παμπάλαια μαθητικά εγχειρίδια, κάποια ιστορικά βιβλία, κάποια έγγραφα από το προσωπικό του αρχείο –μπορώ να φανταστώ με πόση φροντίδα και τρυφερότητα φυλάχτηκαν από τον πατέρα του Δαμιανό- δύο (όχι ολόκληρες) ομιλίες του για την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου. Κυρίως αυτά, που πολλές σκέψεις μου προκάλεσαν.

«Πες μου τι βιβλία διαβάζεις να σου πω ποιος είσαι» πιστεύω πως ισχύει, οπότε τα αναγνωστικά του ενδιαφέροντα προμηνούσαν την ηρωική του πορεία, το πιθανό του τέλος, στην τόσο ταραγμένη εποχή όπου αυτός έζησε.

Πριν καταγράψω την πορεία της ζωής αυτού του Έλληνα, θα ήθελα να καταθέσω τη δυνατή συγκίνηση που ένιωσα κρατώντας στα χέρια μου φθαρμένα, αλλά σπουδαία αναγνωστικά που έχουν καταγραφεί στην ιστορία των αναγνωστικών της Πατρίδας μας. Π.χ. το Αναγνωστικό Γ’ δημοτικού, Ο ήλιος, Επ.Παπαμιχαήλ-Δημ.Βουτυρά, Αθήναι 1924, το Αναγνωστικό Β’ δημοτικού, Κρινολούλουδα, Α. Ταμπακοπούλου-Μυρτιώτισσας, Αθήναι 1946 και άλλα αναγνωστικά επίμαχα τότε, καθώς κάποια από αυτά απομακρύνθηκαν από τις σχολικές αίθουσες και τα χεράκια των μαθητών, αφού θεωρήθηκαν τότε επιζήμια. Κι όμως, για άλλη μία φορά η σύγκριση των ονομάτων των συγγραφέων εκείνων των ιστορικών αναγνωστικών με τις συγγραφικές ομάδες που φτιάχνουν τα τωρινά βιβλία Γλώσσας (δεν συνηθίζω να μηδενίζω καμία προσπάθεια, αλλά αυτή τη σύγκριση αδυνατώ να την αποφύγω) αποδεικνύει περίτρανα και το πόσο έχουμε φτωχύνει στην Εκπαίδευση και το γιατί. Δε θα πω περισσότερα, μόνο κάποια ονόματα συγγραφέων των παλιών αναγνωστικών θα παραθέσω: Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Μυρτιώτισσα, Παύλος Νιρβάνας, Γεώργιος Μέγας, Αγγελική Βαρελλά, Δημοσθένης Βουτυράς,.. Πρόκειται για σπουδαίους λογοτέχνες, δε χρειάζεται να προσθέσω τίποτ’ άλλο.

Από τις δύο γραμμένες με πένα και πανέμορφα γράμματα ομιλίες του που βρήκα και μάλιστα όχι ολόκληρες, διαλέγω μονάχα ένα κομμάτι:

«[...] Δυστυχώς όμως, ο φιλόπατρις και γενναίος ούτος ανήρ (ο Ρήγας Φεραίος) δεν επραγματοποίησεν τον σκοπόν του καθ’ ότι εν τη Τεργέστη συνελήφθη μετ’ ετέρων οκτώ συντρόφων του και εφυλακίσθη την 2αν Απριλίου του 1798. Καθ’ ον όμως χρόνον αι Τουρκικαί αρχαί του Βελιγραδίου ήσαν έτοιμοι να αποστείλωσιν αυτούς εις Κωνσταντινούπολιν ίνα θανατωθώσιν εκεί, δι’ άλλης διαταγής της Τουρκικής κυβερνήσεως εθανατώθησαν εις Βελιγράδιον και οι μεν συντρόφοι αυτού ερίφθησαν ερίφθησαν εις τον Δούναβιν ποταμόν. Αυτός δε θανατώσας τον δήμιον δι’ ενός γρόνθου καθ’ ην στιγμήν ούτος έγνεν τας χείρας του ίνα τον εξαγάγη εκ της φυλακής, εθανατώθη και αυτός υπό δύο τούρκων στρατιωτών. Αποθνήσκων δε είπεν «έτσι αποθνήσκουν τα παλληκάρια, αρκετόν σπόρον έσπειρα και θα έλθη ο καιρός να βλαστήση [...]».

Και τώρα μια ματιά στη διαδρομή αυτού του ήρωα, σύμφωνα με τα έγγραφα που βρέθηκαν στα χέρια μας αυτόν τον καιρό: με απόφαση του Εποπτικού Συμβουλίου Καστορίας διορίζεται στο Δημοτικό Σχολείο Περιστεράς («της Εκπ/κής περιφερείας Καστορίας») τον Απρίλιο του 1932, όπου υπηρετεί ως το 1938, οπότε τοποθετείται στο Δημοτικό Σχολείο Πευκοφύτου. Το 1940 μετατίθεται στο Δημοτικό Σχολείο Μανιάκων Νεστορίου. Το 1945 έρχεται στο Δημοτικό Σχολείο Μαυροχωρίου. Το 1945 μετατίθεται από το 1/τάξιο Δημ. Σχ. Μανιάκων Νεστορίου στο 3/τάξιο Δημ. Σχ. Μαυροχωρίου, δηλ. του χωριού του, στο δικό μας Σχολείο.

Το τελευταίο από τα σωζόμενα έγγραφα που λαμβάνει ο ήρωας, που βρίσκεται ακόμη εν ζωή, έχει ημερομηνία 7/8/1946 -πράγματι, σύμφωνα με τους στενότερους συγγενείς του ο Γ.Παπαγιαννόπουλος θανατώθηκε το 1946. Το αμέσως επόμενο και τελευταίο από τα σωζόμενα έγγραφα εκδόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών, απευθύνεται προς το Υπουργείο Παιδείας κι έχει ημερομηνία 5/6/1951. Το έγγραφο απαντά στον πατέρα του Δαμιανό Παπαγιαννόπουλο, ο οποίος ζητά να συνταξιοδοτηθεί μετά τον θάνατο του γιου του. «Εξαφανισθείς» αποκαλείται ο δημοδιδάσκαλος Γεώργιος Παπαγιαννόπουλος, έτσι απλά, αλλά όχι άδικα, μια που το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ, για να ανάβει η οικογένειά του ένα κεράκι στο μνήμα του όπως το επιθυμούσε και όπως έπρεπε.

Οι συγγενείς του όμως έπειτα από τον θάνατό του έμαθαν πως στην Κορομηλιά Καστοριάς σκότωσαν τον ελληνόψυχο δάσκαλο οι εχθροί της Πατρίδας. Πως, μετά που οι δύο δάσκαλοι ύψωσαν την ελληνική σημαία, τους έστησαν καρτέρι οι ανθέλληνες που στο μεταξύ το είχαν μάθει, στη γέφυρα κοντά στην Κορομηλιά. Εκεί τους έπιασαν και υπέβαλαν και τους δύο σε φριχτά βασανιστήρια και εξευτελισμούς. Και κάποια στιγμή που ο Γ.Παπαγιαννόπουλος προσπάθησε να ξεφύγει κάποιος από τους βασανιστές του τον χτύπησε στο κεφάλι μ’ ένα φτυάρι και τον σκότωσε. Όσο για τη δασκάλα, που οι συγγενείς του θυμούνται πως Νανοπούλου λεγόταν, την έριξαν σε ένα βαθύ πηγάδι, όπου και πέθανε. Έτσι τελείωσε τη ζωή του ο ξεχωριστός αυτός συγχωριανός μας και έτσι μετατράπηκε από απλός δάσκαλος σε ήρωα της τιμημένης μας Πατρίδας.
Τιμή όλων μας που συναντηθήκαμε πάλι μαζί του. Αυτή τη φορά με αφορμή τη χάρτινη περιουσία του που ως χτες ήταν κλεισμένη σε ένα παμπάλαιο μπαούλο στον επάνω όροφο του πατρικού του σπιτιού. Ας είναι αιώνια η ιερή του μνήμη!

(*) “Ψαράδες Πρεσπών, 25 και 26 Μαρτίου 1949 : Στην εκκλησία της γραφικής κοινότητας των Πρεσπών, συνέρχεται το 2ο συνέδριο του ΝΟΦ, διαδόχου του περιβόητου ΣΝΟΦ (Σλαβομακεδονικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο), με τη συμμετοχή 700 αντιπροσώπων, στο οποίο συμμετέχει και απευθύνει λόγο ο τότε γ.γ. του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης. «Το δεύτερο συνέδριο του ΝΟΦ θα είναι συνέδριο διακήρυξης των νέων προγραμματικών αρχών του ΝΟΦ. Αρχών που είναι ο προαιώνιος πόθος του λαού μας. Θα διακηρύξει την ένωση της Μακεδονίας σε ένα ενιαίο, ανεξάρτητο, ισότιμο μακεδονικό κράτος μέσα στη λαϊκοδημοκρατική ομοσπονδία των βαλκανικών λαών, που είναι η δικαίωση των πολύχρονων αιματηρών αγώνων του», αναφέρει το ανακοινωθέν του συνεδρίου, στο οποίο διακηρύσσεται το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του «μακεδονικού» λαού. Είχε προηγηθεί η απόφαση της 5ης ολομέλειας του ΚΚΕ, που πραγματοποιήθηκε στις 30 και 31 Ιανουαρίου του 1949, στο Γράμμο και άλλαξε τη θέση του κόμματος για τους σλαβόφωνους Έλληνες, από «πλέρια ισοτιμία στις μειονότητες που ζούσαν στην Ελλάδα» σε αυτοδιάθεση των σλάβων! «Στη Βόρεια Ελλάδα ο «μακεδονικός» (σλαβομακεδονικός) λαός τα ‘δωσε όλα για τον αγώνα και πολεμά με μια ολοκλήρωση ηρωισμού και αυτοθυσίας που προκαλούν το θαυμασμό. Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι σαν αποτέλεσμα της νίκης του ΔΣΕ και της λαϊκής επανάστασης, ο «μακεδονικός λαός» θα βρει την πλήρη εθνική αποκατάστασή του έτσι όπως το θέλει ο ίδιος». Ευτυχώς για το ΚΚΕ η απόφαση της Ολομέλειας αλλάζει μετά το άθλιο αυτό συνέδριο των κομιτατζήδων στις Πρέσπες. Είναι προφανείς οι συμβολισμοί που θέλησαν να περάσουν στον ελληνικό λαό οι Τσίπρας-Κοτζιάς. Με εμφανή τα σημάδια, εκ του αποτελέσματος των όρων της συμφωνίας φυσικά, που παραπέμπουν σε μια ιστορική…ρεβάνς. Μόνο που η ιστορία επαναλαμβάνεται, ως γνωστόν, ως φάρσα!” εφ. Ημερησία, 19/6/ 2018

11/6/2019
Σόνια Ευθυμιάδου-Παπασταύρου,
δασκάλα στο Δημ. Σχ. Μαυροχωρίου,
όπου υπηρέτησε κι ο ήρωας


Δημοσιεύθηκεστην ΟΔΟ στις 27 Ιουνίου 2019, αρ. φύλλου 992

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ