15.10.17

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

Α. 23.3.2017 τοπικός τύπος: Πρόγραμμα της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου 1821... προσερχομένων (μαθητών και σπουδαστών) με τους επικεφαλείς (!). Ώστε έγινε, έτσι αυθαιρέτως, μια λέξη, απλή; Ο επικεφαλής, όπως ο σαφής; Πληθυντικός οι επικεφαλείς; Δηλαδή μπορεί να ακούσω αύριο: του ...επικεφαλούς; (Απέστω απ’ εμού η α γλωσσία…). Και άλλοτε έχω ασχοληθεί: Το ορθόν: ο, η του, τον, οι, τους επί κεφαλής. Αυτός που έχει το προσόν, το αξίωμα, την ιδιότητα να είναι αρχηγός μιας ομάδος, ενός συμβουλίου, κλπ. ( από την καθαρεύουσα: ο επί της κεφαλής).

Β. 23.3.2017 τοπικός τύπος: Σήμερα ο κύριος… διαβιεί στην Καστοριά. Καλή η απλοποίηση ρηματικών τύπων. Αλλά είναι αποκοπή από την παραδοσιακή γραφή-ορθογρφαία. Τουλάχιστον, να ξέρου-με. Σε προηγούμενη στήλη επεσήμανα την σύμπτωση των ρημάτων σε –άω και –έω στην δημοτική. Τιμάω, -ώ, ποιέω, -ώ, τολμάς αλλά και ξεκινάς. Το ί-διο έγινε (δια τους γνωρίζοντας) και με τα ρήματα σε –όω, -ώ, π.χ. δηλόω, -ώ (δημοτική: δηλώνω), βι-όω, -ώ. Η κλίση τους στην αρχαία και καθαρεύουσα: δηλώ, δηλοίς, δηλοί, δηλούμεν (με περισπωμένη). Έτσι, διαβιοί, διαβιούμεν. Στην δημοτική έγινε η απλοποίηση: διαβιείς, διαβιούμε, σαν να ήταν από τα εις –έω, -ώ: κινώ, κινείς, κινεί…

Γ. Στην ίδια εφημερίδα: (εγκύκλιος) εννοείται: διαταγή, υπόμνηση: Η εκδήλωση των νοσημάτων υποχρεωτικής δήλωσης των ζώων… πρέπει… Δήλωση των ζώων: δηλώνουν τα ζώα; Προβαίνουν σε δήλωση τα ζώα; Το ορθόν: Υποχρεωτική δήλωση των ιδιοκτητών για τα νοσούντα ζώα, για τα νοσήματα των ζώων.

Δ. τοπικός τύπος: Μια ιδιότυπη ομηρεία (πολύ αρχαία γραφή). Πιο ορθό: η ομηρία, όπως ο σοφός, η σοφία, όμηρος, ομηρία.

Ε. (το σχολίασα και άλλοτε) Δεν προσφέρει τίποτα το γεγονός ότι στην σύγχρονη ομιλουμένη το «παρέσχε» του Αορίστου αντιοκαταστάθηκε με τον Παρατατικό: παρείχε, για λόγους απλοποιήσεως. Χτυπητό παράδειγμα: τοπικός τύπος, 23.3.2017: Αντίθετα, ο Δήμαρχος που παρείχε πλήρη κάλυψη στον σύμβουλό του για τηυν συγκεκριμένη υπόθεση. Βοά, ολοφάνερο δηλαδή ότι χρειάζεται εν προκειμένω το παρέσχε (πλήρη κάλυψη). Και επειδή το παρέσχε δεν το ξέρουν όλοι, ας ευρεθεί ένα άλλο συνώνυμο ως προς το νόημα: π.χ. ο Δήμαρχος στήριξε με τον λόγο του, με δήλωσή του, με πλήρη κάλυψη... Και παρακάτω: Αποδεικνύεται από το γεγονός ότι μέλη του σημερινού Δ. Σ. συμμετείχαν στην προηγούμενη συνεδρίαση που ψήφισαν: Αντί του ορθού: συμμετέσχον (( της καθαρευούσης), συμμετέσχαν(;) ή πιο απλά, έλαβαν μέρος στην τότε συνεδρίαση του Δ. Σ. ή ήσαν οι ίδιοι που ψήφισαν.

Στ. 23.3.2017 τοπικός τύπος. Το Ε.Σ. (ελεγκτικό συνέδριο) ζητεί να καταβάλλουν οι 35 δημ. Σύμβουλοι το ποσό… Το ορθόν: να καταβάλουν. Βοά ότι είναι χρόνου Αορίστου. Βάλετε ένα άλλο ρήμα: τους καλεί, τους ζητεί να πληρώσουν (άπαξ), όχι να πληρώνουν συνέχεια, όχι να καταβάλλουν συνέχεια ή κατά διαστήματα. Θέλω τώρα να μου καταβάλεις όσα μου χρωστάς. Ενώ: Πρέπει να καταβάλλεις κάθε μήνα την συμφωνηθείσα δόση.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 30 Μαρτίου 2017, αρ. φύλλου 879

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ