ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

Τροπάρια της Μεγάλης Εβδομάδος
σε ελεύθερο νεοελληνικό λόγο

Ερχόμενος ο Κύριος… 

(Μεγ. Δευτέρα)

Καθώς πορευόταν ο Κυριος προς το 

Πάθος με τη θέλησή Του,

καθ’οδόν στους Αποστόλους έλεγε:

Να! Πηγαίνουμε στα Ιεροσόλυμα

και θα παραδοθεί ο Υιός του 

Ανθρώπου σύμφωνα με τη Γραφή¹.

Μπρος² λοιπόν κι εμείς, με καθαρή τη διάνοια³,

να συμπορευθούμε μαζί Του⁴ και 

να σταυρωθούμε⁵

και γι Αυτόν μέσα μας να 

νεκρώσουμε

της ζωής τις υλικές απολαύσεις 

για να ζήσουμε μαζί Του

και να Τον ακούσομε, που λέγει:

Όχι, πλέον, δεν πηγαίνουμε στην επίγεια Ιερουσαλήμ για το Πάθος

Αλλά, ανεβαίνω προς τον Πατέρα μου

και δικό σας Πατέρα και Θεό σας.

Μαζί και σας ανεβάζω στη Νέα 

Ιερουσαλήμ⁶,

στη Βασιλεία των Ουρανών.

Ιδού ο Νυμφίος έρχεται… 

(Μεγ. Δευτέρα)

Να! Τα μεσάνυχτα φτάνει 

ο Νυμφίος⁷,

και καλότυχοςª ο δούλος, που θα 

τον βρει σε εγρήγορση⁹,

αντίθετα, ανάξιος, όποιον βρει 

σε ραθυμία.

Ψυχή μου, πρόσεχε, να μην 

παραδοθείς¹⁰ στον ύπνο,

για να μην παραδοθείς 

στον θάνατο¹¹, 

και έτσι κλειστείς έξω 

από την Βασιλεία του Θεού.

Αλλά, έλα, επάνελθε¹² 

στα λογικά σου και λέγε:

Άγιος, Άγιος, Άγιος είσαι Θεέ μας, 

ελέησέ μας!

Η βεβυθισμένη... 

(Μεγ. Τετάρτη)

Η βυθισμένη στην αμαρτία

σε βρήκε λιμάνι της σωτηρίας

και χύνοντας μαζί με δάκρυα 

το μύρο για Σένα έλεγε:

Να! Αυτός που γίνεται η αιτία

Για των αμαρτωλών την μετάνοια.

Γι’ αυτό, Δέσποτα Κύριε, διάσωσέ με

 από την φουρτούνα¹³ της αμαρτίας,

Σύ, που χορηγείς το Μέγα Έλεος.

Αποκενούσα γυνή...

(Μεγ. Τετάρτη)

Η γυναίκα αυτή, αδειάζοντας 

όλο το πολύτιμο μύρο 

στην Δεσποτική Θεία φρικτή¹⁴ 

κεφαλή, Χριστέ μου,

απέλαυσε τα άχραντα ίχνη Σου 

με τα λερωμένα¹⁵ χέρια 

και κραύγαζε:

Όλα τα έργα του Κυρίου 

τον Κύριο να υμνείτε

Και να Τον ανυψώνετε 

σε όλους τους αιώνες.

Από βλεφάρων, Μαθηταί… 

(Μεγ. Παρασκευή)

Τώρα, είπες, Μαθηταί μου, διώξτε

Απ’ τα βλέφαρα τον ύπνο 

των ματιών σας, 

με προσευχή σε εγρήγορση να είστε,

μήπως και χάνεστε από τον 

πειρασμό.

Και προ παντός εσύ, Σίμων (Πέτρε).

Γιατί και στον ισχυρό 

τον χαρακτήρα

μεγαλύτερη είναι η πείρα.

Νιώσε με και κατάλαβε, Πέτρε, 

Εμένα, που με υμνεί όλη η κτίση

και με δοξάζει σε όλους τους αιώνες. 

Σχόλια και διευκρινιστικές σημειώσεις

1. Το πρωτότυπο έχει: ως γέγραπται: Όπως έχει γραφτεί για αυτόν.

2. Αφού με δυο σειρές – στίχους – ο ποιητής παρουσίασε την αγγελία – το μήνυμα – του Χριστού για το τι πρόκειται να συμβεί στον «Υιόν του Ανθρώπου», ο υμνογράφος προβαίνει αμέσως σε πνευματικό κάλεσμα των πιστών: Δεύτε, συμπορευθώμεν, συσταυρωθώμεν, νεκρωθώμεν. 

3. Το πρωτότυπο έχει πληθυντικό: κεκαθαρμέναις διανοίαις.

4. Κάποιος πλεονασμός: συν, μαζί Του, για επίταση του νοήματος.

5. Πόσο έτοιμοι είμαστε να «άρωμεν τον Σταυρόν», εξαρτάται από την δύναμη της ψυχής και τον καταρτισμό της διανοίας.

6. Η προσδοκία, η πίστη και η ελπίς του αληθώς πιστού είναι η Άνω Ιερουσαλήμ. Σχετικά αναφέρει και ο Απόστολος Παύλος.

7. Η Παναγία Νύμφη (ανύμφευτος) και ο Χριστός ο Νυμφίος της Εκκλησίας.

8. Ο Χριστιανισμός δεν δέχεται την τύχη. Το μακάριος το αποδώσαμε καλότυχος με την έννοια της πνευματικής ευδαιμονίας επί γης και της μακαριότητος στην μετά θάνατον ζωή. 

9. Θα τον βρει ξυπνητό, με «γρήγορον νουν και καρδίαν νήφουσαν», πνευματικά έτοιμον να δεχτεί τον Χριστό.

10. Το πρωτότυπο: μη τω ύπνω κατενεχθής (υποτακτική Αορίστου του ρήματος καταφέρομαι = παρασύρομαι).

11. Ασφαλώς εννοεί τον πνευματικό θάνατο.

12. Το πρωτότυπο: Ανάνηψον. Ανανήφω = επανακτώ τις αισθήσεις μου, «είμαι, γίνομαι αμέθυστος», έρχομαι στα λογικά μου. Πρβλ στα νοσοκομεία: αίθουσα ανανήψεως.

13. Το πρωτότυπο: εκ του κλύδωνος. Ο κλύδων = το κύμα, η θαλασσοταραχή.

14. φρικτή. Πρβλ φρικτά Πάθη. Φρίξον ουρανέ! Ρήμα φρίσσω ή φρίττω.

15. κεχραμέναις παλάμαις = με μολυσμένα, λερωμένα χέρια. Κεχραμένος, -η, -ον = μετοχή Παρακειμένου του χραίνομαι = μολύνομαι.

16. Το πρωτότυπο: τινάξατε τον ύπνον. Διώξατε τον πνευματικό ύπνο.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ την Μεγάλη Πέμπτη 13 Απριλίου 2017, αρ. φύλλου 881