ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Η προσφορά του Βράχου στον Μακεδονικό Αγώνα [III]

Στις 6 Ιουνίου 1905 σύμφωνα με το ημερολόγιο του Καπετάν Βάρδα, έγινε η πιο φονική μάχη στο Παλαιοκρημήνη το σώμα του Μάλιου με τον τουρκικό στρατό. Εκεί σκοτώθηκε ο Ζήκος το πρωτοπαλίκαρο του Μάλιου και είναι καταχωρημένος στον πίνακα των πεσόντων στη Μακεδονία κατά την περίοδο του μακεδονικού αγώνα 1903 - 1909 και έχει καταχωρηθεί στην επετηρίδα παλαιών Αγωνιστών 1903 – 1914 μακεδονικός αγώνας 1903 - 1909.

Ο Ζήκος όπως διηγούνταν οι παλιοί και ο Κώστας Κίτσος για να σωθεί το σώμα με αυτοθυσία και ηρωισμό κράτησε άμυνα με έναν άλλο και έτσι σκοτώθηκε ο ήρωας του Βράχου που με το αίμα του έβαψε την ελληνική γη, και κράτησε τη Μακεδονία ελεύθερη, ας είναι αιωνία η μνήμη του.

Δυστυχώς από τον Καπετάν Μάλιο τον ίδιο δεν έχουμε κανένα γραπτό για τον αγώνα του. Διάβασα όλους τους μακεδονομάχους που έδρασαν στην περιοχή της Καστοριάς εκτός του Μάλιου που δε βρήκα τίποτε.

Ήταν αξιωματικός από την περιοχή των Σερρών, ρώτησα τη βιβλιοθηκάριο να ψάξει στο ιντερνέτ και δεν βρήκε τίποτα, το μόνο ιστορικά για τη μάχη το αναφέρει στο ημερολόγιό του ο αρχηγός του μακεδονικού αγώνα.

Ο Τσόντος Βάρδας στις 6 Ιουνίου 1905 έγινε η πιο φονική μάχη στο Παλιοκρεμήνη με τον τούρκικο στρατό που σκοτώθηκαν πολλοί Τούρκοι εκεί σκοτώθηκε και το πρωτοπαλίκαρο του Μάλιου ο Ζήκος Θεμελής (Γκουβέλας).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ-ΜΕΛΛΙΟΣ

Ο Αθανάσιος είναι γιος του Αποστόλη Μέλλιου, γεννήθηκε γύρω στα 1870 - 1945. Παντρεύτηκε τη Χάιδω από τη Ζώνη και απέκτησαν τρία παιδιά, αγόρια, τον Κώστα Τσαπούρα, τον Παναγιώτη (Ντακτόρ) που ήταν πασίγνωστος στη γύρω περιοχή ως ντακτόρ ειδικός να ευνουχίζει γουρούνια, και τον Αχιλλέα, μαραγκό. Μπήκε στις επιτροπές αγώνων για το Μακεδονικό, ως σύνδεσμος για τον αγώνα, πράκτορας Γ τάξης .

ΒΕΛΟΥΚΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

Ο Βελούκας Ευάγγελος καταγόταν από το χωριό Βράχο. Δεν ξέρουμε που γεννήθηκε και έδρασε ως πράκτορας Γ’ τάξης. Εργάστηκε για την υπόθεση της Μακεδονίας ως αγγελιοφόρος και μεταφορέας πολεμοφοδίων. Πολλές φορές ανέλαβε την παρακολούθηση υπόπτων προσώπων και άλλες φορές να φυγαδεύει και να προσφέρει άσυλο σε διωκομένους αγωνιστές.

Ο Βελούκας πρέπει να ήταν Βραχιώτης. Σύμφωνα από διηγήσεις γερόντων ο Βράχος παλιά ήταν βλαχοχώρι σαν ορεινό χωριό ήταν κτηνοτροφικό. Έρχονταν την άνοιξη οι Βλάχοι με τα κοπάδια τους και έφευγαν το φθινόπωρο για τα χειμαδιά. Ένας από αυτούς ήταν και ο Βελούκας που έδρασε στον Βράχο, σαν αγγελιοφόρος του Βάρδα και το φθινόπωρο κατέβαινε πιο χαμηλά για χειμαδιό. Από κάποιες πληροφορίες ήταν παντρεμένος στην Εράτηρα, και είχε ένα γιο τον Γιάννη.

Το 1895 είχε κρεοπωλείο στη Θεσσαλονίκη κοντά στη Καμάρα και όλη την περίοδο του μακεδονικού αγώνα από κάποια ιστορικά ντοκουμέντα που διάβασα ήταν στην ομάδα του Νταβέλη και κάποιος Μουχτάρης, πρόεδρος να τον δίνει άδεια να πηγαίνει να πουλήσει ζωντανά στην ελεύθερη Ελλάδα.

Γι' αυτό στο γυρισμό κουβαλούσε κρυφά όπλα και πολεμοφόδια και σύμφωνα με τον Βάρδα η προσφορά για τον μακεδονικό αγώνα ήταν πολύ μεγάλη και η δράση του ήταν στον Βράχο. Γι' αυτό ο Βάρδας τον έχει για Βραχιώτη. Μια ιστορία διηγούνταν παλιά ο Στέργιος Μέλλιος όταν ήταν παιδί. Γύρω στο 1885 που ήταν 16 χρονών γινόταν ένας βλάχικος γάμος και το σπίτι που γινόταν ο γάμος ήταν εκεί που είναι του Στεργιόπουλου το σπίτι σήμερα.

Όταν ο Στέργιος Μέλλιος πήγε νωρίς στο γάμο έπιασε μια καρέκλα μπροστά - μπροστά. Σε λίγο ήρθε ο πρώτος βλάχος και του λέει: άντε ρε γκρέκε σιούκου, τραβήξου πιο πίσω, και πήγε πιο πίσω. Έρχεται άλλος Βλάχος άντε μικρό πιο πίσω. Πιο πίσω, πιο πίσω, βγήκε έξω από τη σάλα. Τον κακοφάνηκε τόσο πολύ που έβαλε τα κλάματα και πήγε σπίτι του.

Αυτά μου τα είπε ο εγγονός του Σωτήρης, άρα είχαμε πολλούς βλάχους τσελιγκάδες στο χωριό. Και πριν τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχαμε τρεις μόνιμους τσελιγκάδες στο χωριό το Λέτσο που είχε τα καλύβια προς το τέλος του Ούσι, σύνορα με τη Δραγασιά και λέγαμε του Λέτσου τα καλύβια και τον Φορτούνα και του Γκισάκη που είχε τα καλύβια στο Μπρέζι.

ΒΡΑΓΓΑΛΑΣ ΑΡΓΥΡΙΟΣ

Ο Βραγγάλας Αργύριος καταγόταν από το χωριό Βράχος και προσέφερε τις υπηρεσίες του δρώντας ως πράκτορα Γ’ τάξης. Ο Βραγγάλας Αργύριος γεννήθηκε το 1869 και πέθανε περίπου μετά τους Βαλκανικούς πολέμους. Ήταν καλός νοικοκύρης και ασχολούνταν με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία. Είχε μαντριά δίπλα στο μύλο. Εκεί που είναι σήμερα το φράγμα. Και μετά τα παιδιά του κάναν τα μαντριά στο Μπρέζι που λέγαν τα βραγγαλέϊκα τα καλύβια. Ο πατέρας του Αργύρη ήταν ο Κωνσταντίνος και η μάνα του η Βασιλική που είχαν τρία παιδιά.Τον Αργύρη, τον Δημήτριο και τη Μαρία. Ο Αργύρης παντρεύτηκε την Χάιδω από το Παλαιοκριμίνη και απέκτησαν τρία παιδιά, τον Βασίλη, τον Απόστολο και την Αγόρω. Τα παιδιά του Αργύρη αποδείχτηκαν κα-λοί νοικοκυραίοι και η καλοσύνη τους δεν περιγράφεται όπως ομολογούσαν οι γονείς μου και θυμάμαι και εγώ.

[συνεχίζεται]

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26 Οκτωβρίου 2017, αρ. φύλλου 907

Σχετικά:

• ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Η προσφορά του Βράχου στον Μακεδονικό Αγώνα [I]
• ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Η προσφορά του Βράχου στον Μακεδονικό Αγώνα [II]
• ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Η προσφορά του Βράχου στον Μακεδονικό Αγώνα [III]
• ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Η προσφορά του Βράχου στον Μακεδονικό Αγώνα [IV]
• ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Η προσφορά του Βράχου στον Μακεδονικό Αγώνα [V]
• ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ: Η προσφορά του Βράχου στον Μακεδονικό Αγώνα [VI]