ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν
◾ Α. 20/8/2019 (βιβλίο). Το Λενιώ γεννήθηκε και φτιάχτηκε στην ξακουστή Αλεξάνδρεια. Φτιάχτηκε (όπως: σπίτι, κάποιο οικοδόμημα, ο δρόμος). Προτιμότερη διατύπωση: ... προόδευσε στην Αλεξάνδρεια, ενηλικιώθηκε και αναπτύχθηκε, αναδείχθηκε οικονομικά.
◾ Β. 20/8/2019 Όταν συζητούσαμε, μου εκμυστηρεύετο... Το ορθόν: ή εξεμυστηρεύετο ή εκμυστηρευόταν.
◾ Γ. (από το βιβλίο). Η κυρα – Δημητρούλα και ο ψαράς να κάνουν νιτερέσο για τα ψάρια της μονής. Νιτερέσο = το συμφέρον. Από το λατινικό interesse, ρήμα intersum, απροσώπως: interest alicui = υπάρχει ενδιαφέρον σε κάποιον, κάποιος ενδιαφέρεται, νοιάζεται, έχει συμφέρον.
◾ Δ. 21/8/2019 εφημερίδα Ε.Τ. Ο Εμμ. Μακρόν εγκαλείται τώρα να κάνει πράξη τις προεκλογικές υποσχέσεις. Τι έγραψε ο δημοσιογράφος; «κατηγορείται να κάνει πράξη...». Το πιο ορθό και πλήρες: Εγκαλείται (δηλαδή κατηγορείται) ο πρόεδρος Μακρόν για αμέλεια, εγκατάλειψη, μη εκτέλεση έργων και καλείται ο ίδιος να υλοποιήσει τις υποσχέσεις του...
◾ Ε. 24/8/2019 Φίλος συγχωριανός άκουσε (διάβασε;) και ερωτά «Τι είναι οι λενινίζουσες απόψεις» της άκρας Αριστεράς. Μα, φίλε, είναι οι πολιτικές και πολιτειακές απόψεις, ιδέες, που είναι όμοιες με εκείνες του Λένιν (του θεωρητικού του Κομμουνισμού – Λενινισμού, πρβλ ΚΚΕ ΜΛ, όπως λέμε Μαρξ – Μαρξισμός). Θα τον διευκόλυνα ίσως αν έβλεπε γραπτώς: Λενινίζουσες... Ρήματα σε –ίζω σημαίνουν μίμηση: αττικίζω = ομιλώ την Αττική διάλεκτο, μιμούμαι την Αττική Γλώσσα. Λακωνίζω = μιμούμαι τους Λάκωνες, τους αρχαίους Σπαρτιάτες. Πιθηκίζω = μιμούμαι σαν τον πίθηκο, κοινώς μαϊμουδίζω. Έτσι προήλθαν το ονόματα – ουσιαστικά – σε –ισμός. Πολιτισμός, κομμουνισμός, εξωραϊσμός (εξωραΐζω = προσπαθώ και κατορθώνω να καταστήσω κάτι ωραίο, αλλά έχει το ρήμα και το αρνητικό του: Αυτός εξωραΐζει τα πράγματα, την κατάσταση – ενώ είναι άσχημα, δυσάρεστα). Μερικά σε –ισμός σημαίνουν κάποια στέρηση, π.χ. υποσιτισμός = η μη κανονική λήψη τροφής, μηδενισμός, κ.ά. Αλλά και ο πλουτισμός, εκ του πλουτίζω, πλουτώ. Ευδαιμονισμός: Η λέξη έχει μέσα της την έννοια της μίμησης, γιατί ευδαιμονισμός είναι η τάση ή το φαίνεσθαι για την απόκτηση πολλών υλικών αγαθών για την απόκτηση ευτυχίας – ευδαιμονίας.
◾ Στ. 25/8/2019 (βιβλίο) Οι ασέληνες νύχτες πολλές, οι σκόπελοι ανυποψίαστοι στον ταξιδιώτη της ζωής. Ανυποψίαστος: αυτός που δεν υποψιάζεται κάποιον άλλον ή κάτι. Στην πρότασή μας: οι σκόπελοι ανυποψίαστοι: ενώ το επίθετο με παθητική έννοια: Δεν γεννάται, δεν υφίσταται υποψία για την κινδυνότητα των σκοπέλων (οι σκόπελοι της ζωής, μεταφορικώς εδώ: κάθε σημαντικό εμπόδιο). Ο σκόπελος (και στην αρχαία ελληνική) εξέχων βράχος υπέρ την επιφάνεια της θαλάσσης. Αντίθετη λέξη: ύφαλος (= υπό = αλς, υπό την άλα, δηλαδή κάτω από την θάλασσα). Η λέξη άλς (με δασεία), γι αυτό ύφαλος. Εμάς η υφαλοκρηπίδα μας δημιουργεί εθνικώς δυσάρεστα συναισθήματα, λόγω των αφορήτων προκλήσεων από τη γειτονική χώρα.
Ο Γλωσσαμύντωρ
Λάζαρος Γ. Νικηφορίδης
Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 5 Σεπτεμβρίου 2019, αρ. φύλλου 999
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.