29.11.19

ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΒΒΑΔΑ-ΖΩΗΣ ΠΟΛΥΖΟΠΟΥΛΟΥ: Γερμανικά ποίμνια στο νομό Καστοριάς κατά τους κατοχικούς μήνες Ιούλιο και Αύγουστο 1944


ODOS | efimerida tis Kastorias
ΟΔΟΣ 25.7.2019 | 996

Επιλέγοντας υλικό από το αρχείον Νέστορος Καββαδά για μία δεύτερη μελέτη σχετική με την παρουσία των Εβραίων στη Καστοριά, εντοπίσαμε δύο μικρές σειρές εγγράφων τα οποία θεωρήσαμε ότι είναι καλόν να δημοσιευτούν. Η πρώτη είναι  οι «αποδείξεις πληρωμών» των εργασθέντων ως βοσκών στα γερμανικά ποίμνια ενώ η δεύτερη, που θα ακολουθήσει, περιλαμβάνει μερικά έγγραφα τα οποία αναφέρονται στο Δημοτικόν Ωδείον της πόλεως.

Σε ένα γραμμένο και διπλωμένο φύλλο καταστίχου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε σαν «φάκελος», σημειώνεται στο πλάι με κόκκινο μολύβι: «Φάκελλος βοσκών». Μέσα σε αυτόν, ευρέθησαν οι σχετικές «αποδείξεις πληρωμής» των δικαιούχων κτηνοτρόφων.

Η κάθε απόδειξη δημιουργήθηκε από ένα κομμάτι χαρτιού επάνω στο οποίο ο αρμόδιος υπάλληλος αποτύπωσε το σταθερό τμήμα μιας ειδικής σφραγίδας  –κείμενο– και εν συνεχεία ο ίδιος συμπλήρωσε τα στοιχεία της συγκεκριμένης κάθε φοράς συναλλαγής

Οι διασωθείσες αποδείξεις φέρουν, στο επάνω περιθώριό τους, αρίθμηση με μολύβι ή μελάνι, η οποία περιλαμβάνεται ανάμεσα στους αριθμούς 38 και 127 (χωρίς να καλύπτεται το σύνολον των περιεχομένων αριθμών)  και –όλες, εκτός από μία– αναφέρονται στο διάστημα από 6 Ιουλίου έως 25 Αυγούστου 1944: καλύπτουν δηλαδή, περίπου τους δύο τελευταίους μήνες της γερμανικής κατοχής στην Καστοριά. Οι περισσότερες από αυτές αφορούν την πληρωμή «βοσκών των γερμανικών ποιμνίων», εντοπίων πολιτών δηλαδή, που εφύλαξαν (και βόσκησαν) ποίμνια των γερμανικών αρχών του νομού.

Στη πρώτη από αυτές [αριθ.38] σημειώνεται: «Απόδειξις πληρωμής δρ. 7.000. 000. Ο υπογεγραμμένος Κωνσταντίνος Σ. έλαβον παρά του [Ταμείου του Δήμου] δια 7 ημερομίσθια μου εις την βοσκήν των γερμανικών ποιμνίων δραχμές επτά εκατομμύρια. Εν Καστορία τη 22 Ιουλίου 1944». 

Οι επόμενες (και συνεχόμενες) έως και την υπ’ αριθ. 48 δεν αναφέρουν την αιτιολογία της καταβολής ποσού αλλά δύο από τους δικαιούχους  θα πληρωθούν και αυτοί, μερικές ημέρες αργότερα, δια την βοσκή των γερμανικών ποιμνίων. Επομένως, οι αναφερόμενοι σε αυτές δικαιούχοι αποζημιώθηκαν επειδή εργάστηκαν ως βοσκοί των γερμανικών ποιμνίων.

Ακολούθως παρεμβάλλονται 3 αποδείξεις  με τα οδοιπορικά έξοδα τα οποία έλαβαν 3 επίσημα πρόσωπα της πόλεως για την μετάβασή τους στη Θεσσαλονίκη [μητροπολίτης, δήμαρχος, νομαρχών διευθυντής ή διευθυντής νομαρχίας (;)].

Με την υπ΄αριθ.96 εξοφλείται δικαιούχος «δια αξίαν 52½ οκάδων άρτου δια τους ποιμένας των Γερμ. ποιμνίων από 24-7 μέχρι 6-8-44». Με την υπ’ αριθ.97 αποζημιώνεται δικαιούχος «δια την αξίαν δέκα σαρώθρων προς χρήσιν των Γερμανικών αρχών Κατοχής». Με την υπ’ αριθ. 109 απόδειξη εξοφλείται ο Παναγιώτης Ω. για το «αντίτιμον  μιας οκάς και ¼ κρέατος δια το γεύμα προς τον Γερμανόν Φρούραρχον». Με τις αποδείξεις υπ΄ αριθ. 104 και 124 καταβάλλεται το αναφερόμενο σε αυτές ποσό «δια αντίτιμον άρτου βοσκών γερμανικών ποιμνίων».

Με δύο αποδείξεις πληρώνεται ο Κοσμάς Α. «δια…την μεταφοράν γάλακτος του Γερμανικού Φρουραρχείου», «δια της λέμβου» του -όπως διευκρινίζεται στην δεύτερη από αυτές. Τέλος, σε δύο αποδείξεις σημειώνεται το βοήθημα το οποίον δίδεται σε δύο δικαιούχους δημότες, έναν άνδρα και μία γυναίκα αντιστοίχως.

Σε μερικές από τις  αποδείξεις σημειώνεται η υπηρεσία η οποία καταβάλλει τα ποσά και αυτή είναι το Ταμείον του Δήμου [Καστορίας] – το ίδιο ταμείο εκτιμούμε ότι εξοφλεί και τις αποδείξεις στις οποίες δεν συμπληρώνεται το σχετικό πεδίο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο υψηλός αριθμός των απασχολουμένων στην φύλαξη και βόσκηση των γερμανικών ποιμνίων:  5 βοσκοί εργάζονται καθ’ όλο το δίμηνο διάστημα [6/7 έως 26/8] στο οποίο αναφέρονται οι αποδείξεις πληρωμών και 3 κατά το διάστημα ενός μηνός [ή περισσότερο], συγκεκριμένα από τις 6/7 έως τις 5/8 (δύο περιπτώσεις) και  από τις 6/7 έως τις 14/8 (μία περίπτωση). Σε αυτούς προστίθενται 5 βοσκοί οι οποίοι εργάστηκαν από 16 έως 24 ημερομίσθια ο καθένας κατά το διάστημα 6 έως 29 Ιουλίου 1944 και ακόμη 6 που εργάστηκαν 12 ημέρες τον ίδιο μήνα.

Ο σημαντικός αριθμός των βοσκών σημαίνει ότι θα ήταν, αντιστοίχως, μεγάλος και ο αριθμός των ζώων που περιλαμβάνονταν στα γερμανικά ποίμνια είτε αυτά αποτελούσαν ανεξάρτητα «τμήματα», είτε είχαν προσκολληθεί στα ποίμνια των αναφερομένων στις αποδείξεις κτηνοτρόφων-βοσκών της περιοχής.

Όπως μάλιστα προκύπτει από την κατάσταση των αποδείξεων πληρωμών περισσότεροι ήταν οι βοσκοί (και οι ημέρες που εργάστηκαν) τον μήνα Ιούλιο από αυτούς του Αυγούστου 1944. Το τελευταίο αυτό πρέπει να έχει σχέση με το γεγονός ότι οι Γερμανοί ετοιμάζονταν να αποχωρήσουν από την Καστοριά (και από την Ελλάδα) και πλέον δεν θα είχαν την ανάγκη των τοπικών ποιμνίων. 

Τα γερμανικά ποίμνια –ίσως, κυρίως, ποίμνια προβάτων– είχαν σχηματιστεί ή από κατασχέσεις ζώων που έλαβαν χώρα σε βάρος των κτηνοτρόφων του νομού ή από αγορές, τη δαπάνη των οποίων είχε καταβάλει υποχρεωτικά ο δήμος Καστορίας.
Από τις αποδείξεις προκύπτει, επίσης, ότι ο βοσκός Κοσμάς Α. μεταφέρει γάλα, προφανώς από τους χώρους βοσκήσεως, προς το γερμανικό φρουραρχείο σε δύο περιόδους: κατά το διάστημα 11 ημερών [από 12 έως 22 Ιουλίου] και 4 ημερών εντός του πρώτου δεκαημέρου του Αυγούστου. Επομένως, ο κατακτητής εξασφάλισε τις ανάγκες του σε κρέας και γάλα, από την δημιουργία, με τον τρόπο που αναφέραμε παραπάνω,  των «γερμανικών ποιμνίων».

Το ημερομίσθιον κάθε ποιμένος ήταν 1.000.000 μέχρι την 19η Αυγούστου και εν συνεχεία αναπροσαρμόσθηκε, σχετικώς, και  από την 20ήν Αυγούστου ορίσθηκε στο ποσόν των 3.000.000 δραχμών. Γλίσχρα αμείβονταν οι απασχολούμενοι άνδρες· οι ραγδαίες αυξήσεις τιμών, κυρίως κατά το τελευταίο διάστημα της κατοχής, δεν επιτρέπουν να έχουμε έναν ασφαλή τρόπο εκτιμήσεως του ημερομισθίου σε σύγκριση με την τιμήν ενός βασικού προϊόντος διατροφής, όπως είναι επί παραδείγματι ο άρτος.

Υπολογίζοντας –κατ’ ανάγκην–την μέση τιμή των 52.5 οκάδων κατά το διάστημα 24/7-6/8 διαπιστώνουμε ότι η τιμή οκάδος ανέρχεται σε 530.000 δρχ., επομένως  το ημερομίσθιο του βοσκού ανερχόμενο αυτό το διάστημα σε ένα εκατομμύριο, αντιστοιχεί στην αξία 2 οκάδων, περίπου, άρτου. Στο τέλος του Αυγούστου η μέση τιμή οκάδος άρτου θα ανέλθει στα 2.353. 000 δρχ. περίπου και το ημερομίσθιο των 3 εκ. θα αντιστοιχεί σε λίγο περισσότερο από μία οκά άρτου.

Για τους ποιμένες, μεγαλύτερη αξία από την αμοιβή τους (σε πληθωριστικά κατοχικά χαρτονομίσματα), αποτέλεσε η εξασφάλιση του καθημερινού τους άρτου, όπως φαίνεται από τις αντίστοιχες αποδείξεις πληρωμών –υπ’ αριθ.96, 104 και 124– δυνατότητα την οποία τους παρείχε, ακριβώς, η εργασία τους στη φύλαξη και βόσκηση των γερμανικών ποιμνίων.

Συνολικά σε 68  αποδείξεις - καθώς προκύπτει από την δημοσιευόμενη παρακάτω κατάσταση - καταγράφονται τα ονοματεπώνυμα 38 ποιμένων, οι ημέρες εργασίας τους και τα ποσά τα οποία κατεβλήθησαν σε αυτούς από τον Δήμο Καστορίας.

Θεωρούμε ότι κανείς δεν θα μπορούσε τότε –και περισσότερο σήμερα– να καταλογίσει το παραμικρό σε βάρος όσων εργάστηκαν στα ποίμνια. Άλλωστε οι βοσκοί συμφώνησαν με την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου και από αυτήν ελάμβαναν την ημερήσια αντιμισθία τους. Προτιμήσαμε όμως να μην δημοσιεύσουμε τα πλήρη ονοματεπώνυμα γιατί το ενδιαφέρον σήμερα, κατά την γνώμη μας, εστιάζεται στο γεγονός καθαυτό και όχι στο ποια ήταν τα συγκεκριμένα πρόσωπα τα οποία, τότε, εργάσθηκαν κάτω από εξαιρετικά δύσκολες και αδιευκρίνιστες (ακόμη)  συνθήκες, ως βοσκοί των «γερμανικών ποιμνίων».

Στη Θεσσαλονίκη, από τις πρώτες ημέρες της κατοχής, δημιουργήθηκε και στελεχώθηκε με υπαλλήλους του δήμου  η ειδική (δημοτική) Υπηρεσία εξυπηρετήσεως Αρχών Κατοχής, η οποία ήταν υποχρεωμένη να εκτελεί το πλήθος των απαιτήσεων όλων των στρατιωτικών μονάδων της περιοχής.

Στη Καστοριά, πολύ πιθανόν, την εξυπηρέτηση των αρχών κατοχής διεκπεραίωναν οι ίδιες εκείνες υπηρεσίες του δήμου, οι οποίες ρύθμιζαν και τις τρέχουσες δημοτικές υποθέσεις.

Το Ταμείον του Δήμου θα αποζημιώσει τους 38 συνολικά δικαιούχους ποιμένες  που αναφέρονται στις 68 αποδείξεις, όπως εξάλλου θα καταβάλει τις δαπάνες για την μεταφορά του γάλακτος και την προμήθεια άρτου προς τους ποιμένες, επίσης και τα απαιτούμενα ποσά για την αγορά ασβέστη και σαρώθρων «προς χρήσιν των Γερμανικών αρχών Κατοχής»· το Ταμείο επίσης θα αποδώσει τα οδοιπορικά στους 3 επισήμους αλλά και τα βοηθήματα στους δύο –προφανώς αναξιοπαθούντες– δημότες της πόλεως.

■ «Κατάστασις πληρωμής… δικαιούχου δι’ εργασίαν προσφερθείσαν υπ’ αυτού προς τας Γερμανικάς Αρχάς Κατοχής, εν Καστορία, 28 Δεκεμβρίου 1943» (εικόνα 2)

Εκτός του «Φακέλλου Βοσκών» εντοπίσαμε, στο αρχείο Νέστορος Καββαδά, τρεις «Καταστάσεις πληρωμής… δικαιούχου/-χων δι’ εργασίαν προσφερθείσαν… προς τας Γερμανικάς αρχάς κατοχής». Στη πρώτη αναφέρεται ως αιτία πληρωμής το «καθάρισμα δύο καπνοδόχων του Γερμανικού Στρατώνος (αποθήκη Επιστρατεύσεως)», στη δεύτερη η «αμοιβή μιας κλειδαργιάς και η κατασκευή ενός κλείθρου του Γ’ Δημοτικού Σχολείου χρησιμοποιουμένου υπό των Γερμανικών Στρατευμάτων Κατοχής» και στην τρίτη η δαπάνη «δια τοποθέτηση δύο θερμαστρών – δια κατασκευήν τριών θερμαστροσωλήνων και μιας γωνίας…- [και] δια την αξίαν ημισείας οκάς καρφοβελονών…».

Παρ’ όλον ότι τα παραπάνω στοιχεία είναι ποσοτικώς περιορισμένα, εν τούτοις προδιαγράφουν και για το νομό Καστοριάς μία κατάσταση όμοια με εκείνη που είναι γνωστόν ότι διαμορφώθηκε, εξ αιτίας της γερμανικής κατοχής, σε ένα μεγάλο νομό  (επί παραδείγματι της Θεσσαλονίκης) –κατάσταση, η οποία υπήρξε (και για τις δύο αυτές περιοχές) το ίδιο εξουθενωτική σε ό,τι αφορά τις οικονομικές και τις εν γένει υλικές ζημίες τις οποίες υπέστησαν καθώς, οι κατακτητές, κατά τρόπο συστηματικό, τις απομύζησαν από την πρώτη έως την τελευταία ημέρα της εξουσίας τους.

Βεβαίως οι υλικές επιπτώσεις  έπονται των καταστροφών σε ανθρώπινο δυναμικό τις οποίες επέφεραν οι κατακτητές στους δύο νομούς: η Κλεισούρα υπάγεται στο νομό Καστοριάς και ο Χορτιάτης στο νομό Θεσσαλονίκης. Αλλά ακόμη, κοινή υπήρξε και η μοίρα των δύο σπουδαίων εβραϊκών κοινοτήτων Καστοριάς και Θεσσαλονίκης, οι οποίες εξολοθρεύτηκαν, σχεδόν ολοσχερώς, από τους Γερμανούς κατά την εκτόπισή τους στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως της Κεντρικής Ευρώπης.

■ Κατάσταση «Αποδείξεων πληρωμής»

Κατάσταση του συνόλου των αποδείξεων πληρωμής που ευρέθησαν μέσα στον «Φάκελο βοσκών», Ιούλιος και Αύγουστος 1944 [εκτός από δύο].

ΚΩΝ/ΝΟΣ Σ. 7000000
ΧΡΗΣΤΟΣ Ρ. 12000000
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Α. 12000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α. 12000000
ΖΗΣΗΣ Α. 12000000
ΧΡΗΣΤΟΣ Ρ.12000000
ΑΛΕΞΙΟΣ Ε.12000000
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ρ.12000000
ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ Ο.12000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ω.12000000
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Α.12000000
Μ. ΤΣΑΚΙΡΗΣ 200000000
Γ. ΒΟΥΪΤΣΗΣ 200000000
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ 200000000
ΠΕΤΡΟΣ Π. 17000000
ΣΤΕΡΓΙΟΣ Α. 12000000
ΑΡΓΥΡΙΟΣ Α. 12000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. 7000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο. 17000000
ΜΙΧΑΗΛ Π. 17000000
ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο. 4000000
ΛΑΜΠΡΟΣ Λ. 17000000
ΙΩΑΝΝΗΣ Α. 17000000
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Α. 17000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ω. 17000000
ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο. 17000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α. 5000000
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Κ. 14000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο. 7000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ε. 17000000
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σ. 17000000
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ω. 17000000
ΚΩΝ/ΝΟΣ Ο. 6000000
ΛΑΜΠΡΟΣ Λ. 7000000
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σ. 7000000
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Α. 7000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ε. 7000000
ΙΩΑΝΝΗΣ Α. 7000000
ΠΕΤΡΟΣ Π. 6000000
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Ο. 60000000
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Α. 5000000
ΙΩΑΝΝΗΣ Ζ. 5000000
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Α. 7000000
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Α. 10000000
ΚΟΣΜΑΣ Α. 11000000
ΚΟΣΜΑΣ Α. 5000000
ΠΑΝΤΕΛΗΣ Α. 10000000
ΘΩΜΑΣ Α. 15000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο. 7000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο. 7000000
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Α. 7000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ε. 7000000
ΛΑΜΠΡΟΣ Λ. 7000000
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σ. 7000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. 14000000
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ Ι. 7000000
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Τ. 27825000
ΜΙΚΗΣ Η. 54000000
ΧΡΗΣΤΟΣ Π. 5000000
ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο. 7000000
ΚΟΣΜΑΣ Α. 4000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. 14000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ε. 14000000
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Τ. 24000000
ΙΩΑΝΝΗΣ Ε. 8000000
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σ. 14000000
ΕΥΘΥΜΙΟΣ Ζ. 8000000
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ω. 5200000
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Α. 24000000
ΛΑΜΠΡΟΣ Λ. 9000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. 21000000
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σ. 21000000
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ε. 21000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο. 35000000
ΕΥΘΥΜΙΟΣ Ζ. 21000000
ΙΩΑΝΝΗΣ Ε. 21000000
ΣΤΕΡΓΙΟΣ Τ. 100000000
ΣΩΤΗΡΙΟΣ Ι. 25000000
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. 21000000
ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΑ Α. 25000000.


■  Υστερόγραφο

Είχαμε τελειώσει το μικρό κείμενο όταν εντοπίσθηκε η φωτογραφία που δημοσιεύεται στην αρχή της μελέτης. Η φωτογραφία είναι νεότερη, ίσως, κατά μία δεκαετία τουλάχιστον από τον χρόνο της δημιουργίας των ποιμνίων κατά τη διάρκεια της Κατοχής και βεβαίως δεν έχει άμεση σχέση με το θέμα της μελέτης μας. Εν τούτοις συγκρατεί μια εικόνα που σίγουρα μοιάζει με εκείνη των «γερμανικών ποιμνίων».

Εικόνα 1. Απόδειξις πληρωμής δρ.7.000.000, εν Καστορία τη 22 Ιουλίου 1944.
Εικόνα 2. «Κατάστασις πληρωμής …δικαιούχου δι’ εργασίαν προσφερθείσαν υπ’ αυτού προς τας Γερμανικάς Αρχάς Κατοχής, εν Καστορία, 28 Δεκεμβρίου 1943».
Εικόνα 3.  Τοπική Διοίκησις – Παράρτημα Καστορίας, Βεβαίωσις: η αναφερομένη μονάδα δικαιούται να παραλάβει πέντε σάρωθρα. [εγκρίνεται από την Περιφερειακή διοίκηση Φλωρίνης – Παράρτημα], 7-8-1944. Τελικώς αγοράστηκαν 10 σάρωθρα, με δαπάνη του Δήμου, και παραδόθηκαν «προς χρήσιν των Γερμανικών αρχών Κατοχής».
Εικόνα 4. Απόδειξις πληρωμής «δια την αξίαν δέκα σαρώθρων προς χρήσιν των Γερμανικών αρχών Κατοχής, 8 Αυγούστου 1944».
Εικόνα 5. Απόδειξη πληρωμής για ποσότητα άρτου «χορηγηθέντος εις τους ποιμένας των Γερμανικών Ποιμνίων, 2 Σεπτεμβρίου 1944».


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 25 Ιουλίου 2019, αρ. φύλλου 996


3 σχόλια:

  1. Ανώνυμος30/11/19

    Αυτό όμως που δεν αναφέρεται στα 'αρχεία' είναι το όνομα του Αρχιραββίνου Αλμπάλα της Θεσσαλονίκης ο οποίος υπήρξε συνεργάτης και πράκτορας της Γκεσταπό και είναι ένας από αυτούς που βοήθησαν στην συγκέντρωση των εβραίων της Θεσσαλονίκης για την μεταφορά τους στα στρατόπεδα......

    Έρρωσθε πλανημένοι και μή

    Δημήτριος Αγιασοφίτης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος3/12/19

      ΤΡΕΙΣ ΛΑΛΟΥΝ ΚΑΙ ΔΥΟ ΧΟΡΕΥΟΥΝ!!!
      ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΕΡΧΟΜΑΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΡΦΗ ΚΑΝΕΛΑ.
      ΜΑΣ ΖΑΛΙΣΕΣ ΜΕ ΕΜΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΑΖΙΣΤΟΓΑΛΙΦΙΕΣ!

      α υ τ ο χ θ ω ν

      Διαγραφή
  2. Ανώνυμος3/12/19

    Κατανοώ απόλυτα τον πανικό σας κύριε αυτοχθονά μου.
    Δεν είναι ανεξήγητος αλλά αδικαιολόγητος. Με χαριτωμενιές και εξυπνακισμούς δεν αποφεύγεται η πραγματικότητα....

    Έρρωσθε οι μη ενοχλημένοι

    Δημήτριος Αγιασοφίτης

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ