17.7.18

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική



ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν



Α.
 18.1.2018 τοπικός τύπος. Με τη θέληση τοπικών αρχών, με τους οποίους έχουμε επαφή… Των αρχών…. Με τους οποίους… : Δεκτή σύνταξη μόνο ως σχήμα κατά το νοούμενο, καθ’ ότι αρχών = θηλυκού γένους, με τους οποίους= αρσενικού γένους. Δηλαδή, των αρχών: την ίδια στιγμή λειτουργεί στον εγκέφαλο: των αρμοδίων αρχόντων, με τους οποίους έχουμε επαφή. Πιο ομαλά βέβαια, χωρίς το ως άνω σχήμα, θα γράφαμε: με τη θέληση των αρχών, με τις οποίες έχουμε συνεργασία.

Β. 18.1.2018 τοπικός τύπος. Εμφανίσθηκε (;) Αφρικανική Πανώλη (μεταδοτική, λοιμώδης, επικίνδυνη νόσος, λαϊκά πανούκλα). Η πανώλη, από την αρχαία ελληνική λέξη η πανώλης, σύνθετη λέξη, παν + ρίζα του ρήματος όλλυμι, ολ-, και ολ-λύω = καταστρέφω, χάνω. Είναι επίθετο: ο, η πανώλης, το πανώλες = ολέθριος, καταστρεπτικός. Το θηλυκό ουσιαστικοποιήθηκε.

Γ. 21.1.2018 φίλος της παρέας: Μήπως η λέξη σχέτος ετυμολογείται με θέμα του ρήματος έχω; Σχέση; Κλπ. Όχι. Προέρχεται από ιταλική λέξη με την έννοια του ανόθευτου, του καθαρού. Επίσης, σχέτος = απλός, λιτός. Επίσης, συνήθης φράση: σχέτος βλαξ, σχέτος ο παππούς του.

Δ. 18.1.2018 τοπικός τύπος. Αποκαθιστώνται οι αδικίες.(καθαρευουσιάνικος τύπος ρήματος;) Πιο συνηθισμένο και γνωστό, πάλι από λόγιο ρήμα: αποκαθίστανται οι αδικίες. Αποκαθίσταται η τάξη, μετά από σοβαρά επεισόδια σε καταστήματα, κλπ.

Ε. 16.1.2018 περιοδικό. Χίμηξε κατ’ επάνω του (χιμώ, χιμάω) = ορμάω, ορμώ, επιτίθεμαι κατά τινός. Ο κ. Μπαμπινιώτης συσχετίζει το ρήμα με το χύνω, τρόπον τινά ξεχύνομαι όπως η πλημμύρα(!). Κατά την ταπεινή μου άποψη, ίσως προέρχεται από το αρχαίο ρήμα (κυρίως στους ποιητές) οιμάω = ορμώ, κάνω έφοδο. Οιμάω και νεοελληνικά χιμάω. Πώς βρέθηκε το χ; Από σύμφυρση με το ρήμα χύνω. Γραφές: χυμάω (από το χύνω), χιμάω (χίμηξαν να τον φάνε), χοιμάω(;).

Στ. 4.1.2018 τοπικός τύπος. Τα χρόνια των παχέων χρηματοδοτήσεων. Το ορθόν: των παχειών χρηματοδοτήσεων. Ο παχύς, η παχεία, το παχύ. Πληθ. αι παχείαι (αγελάδες), των παχειών (όπως των θαλασσών, των λιμνών και πολλά άλλα.).Των παχέων: γενική πληθυντικού αρσενικού γένους, π.χ. των παχέων χοίρων, των παχέων μισθών, όπως πάλαι ποτέ!

Ζ. 7.1.2018 (άρθρο της κ. Καραϊσκάκη στην Καθημερινή). Γίνεται λόγος για πρόβλεψη θανάτου κάποιων γνωστών προσώπων με ακρίβεια, κλπ. Ξεχωρίζω την λεπτή (πολιτισμένη), ήπια διατύπωση της αρθρογράφου για αιφνίδιο θάνατο: παράδοση στην ανυπαρξία, αντί του ακουόμενου στις κηδείες: Πώς παρεδόθημεν τω θανάτω. (μικρό σχόλιο – πιστεύω να εννοεί: ανυπαρξία ένσαρκης ζωής στη γη πλέον).


Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 18 Ιανουαρίου 2018, αρ. φύλλου 919


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ