Η συγχωριανή σας Ουρανία Μπάγγου, πριν από τα ιδιαιτέρως συγκινητικά γεγονότα που μόλις αναφέραμε, εξέφρασε με τη λογοτεχνική της πένα την ιδιαίτερη αγάπη της γιαγιάς προς το εγγόνι της, και ταυτόχρονα εξέφρασε και τη δική της, αλλά και τη δική μας ευγνωμοσύνη προς τις δικές μας γιαγιάδες, που ασφαλώς μας αγάπησαν πολύ, άλλο αν οι εποχές κι οι συνθήκες τους δεν επέτρεπαν την έκφραση της αγάπης τους με την τρυφερότητα που εμείς μπορούμε να το κάνουμε. Αλλά, ακόμη κι έτσι, είναι εντυπωσιακά πολλοί οι άνθρωποι που θυμούνται πολλά από τον παππού ή τη γιαγιά τους - προχτές αγαπημένη μου φίλη και συνάδελφος μου έλεγε πως θυμάται πολλά περισσότερα από τη γιαγιά της παρά από την ίδια της τη μάνα. Και δεν είναι η μόνη.
Όταν η Ουρανία μου ζήτησε να παρουσιάσω το βιβλίο της εδώ στο χωριό της, μου είπε πως μου το ζητά επειδή είμαι και δασκάλα. Εγώ, Ουρανία, το κάνω κυρίως επειδή είμαι γιαγιά. Γιατί κάθε φορά, διαβάζοντας τα άρθρα σου στην ΟΔΟ, ένιωθα πως εξέφραζες κι εμένα. Κι επειδή το έχω ψάξει αρκετά το θέμα, είναι πραγματικά πολλά τα βιβλία που έχουν γραφτεί για τον θάνατο του παππού ή της γιαγιάς, προφανώς για να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το αληθινά δύσκολο αυτό πρόβλημα –χρωστώ ευγνωμοσύνη στην αγαπημένη όλων μας Α. Βαρελλά για το ευρηματικό «Κορόνα από χιόνι», με το οποίο προετοίμασα τα δυο μου εγγόνια να αντιμετωπίσουν τον πρόωρο θάνατο του παππού τους Κώστα. Τελευταία, έπεσαν στην αντίληψή μου ιστορίες για τους παππούδες που μεγαλώνουν και δεν είναι πια όπως τους ζούσαμε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Το βιβλίο της Ουρανίας Μπάγγου δεν ανήκει σε καμία από τις δύο ομάδες βιβλίων∙ είναι ένα βιβλίο στιγμών και στιγμιότυπων της καθημερινής συμβίωσης παππούδων κι εγγονιών και αυτό το κάνει τελείως ξεχωριστό από τ’ άλλα.
Έγραφα, σχετικά πρόσφατα, ένα βαρύ κείμενο, όπου αναφέρθηκα στα βασικά της ζωής. Δεν ξέρω πώς μου ήρθε και, πλάι στην υγεία, την οικογένεια και την αγάπη, τελείως αυθόρμητα έγραψα και τη χαρά. Βασανίστηκα εκ των υστέρων μήπως την έβαλα πιο ψηλά απ’ όσο θα ‘πρεπε. Δεν άργησα να καταλήξω πως καθόλου δεν την είχα υπερεκτιμήσει: πράγματι, μπορείς να είσαι υγιής, να έχεις όλους τους αγαπημένους σου κοντά σου και να μη νιώθεις χαρά. Αυτό είναι πολύ κακό σημάδι, ένα σοβαρό πρόβλημα που σε βάζει σε μονοπάτια σκοτεινά κι αδιέξοδα. Η χαρά είναι βασικό συστατικό της ψυχής κι είναι πετυχημένοι όλοι αυτοί που ξέρουν να ζουν τις απλές καθημερινές χαρές όπως και όσο τους αξίζει και μας αξίζει. Γιατί τι άλλο είναι η ζωή παρά στιγμές και είναι να λυπάσαι αυτούς που περιμένουν μόνο μεγάλες χαρές για να χαρούν κι υποτιμούν τις μικρές χαρές που είναι το αλατοπίπερο της ζωής;
Αυτό, λοιπόν, κάνει η Ουρανία στο βιβλίο της: σ’ αυτές τις μικρές στιγμές στέκεται και, περιγράφοντας κι εμβαθύνοντας, τις μετατρέπει σε μεγάλες.
Πριν το ξεφυλλίσουμε, λοιπόν, στεκόμαστε στον τίτλο του: «Το κοτσύφι, το κοτσυφάκι!», με το θαυμαστικό στο τέλος να φανερώνει εξαρχής πως γιαγιά κι εγγονή παίζουν με τα μικρά του κόσμου, τα ελάχιστα, μα τόσο σπουδαία! Μ’ ένα πουλάκι, με το αλογάκι, με το βατραχάκι. Με το τελευταίο μάλιστα πλάθουν ιστορίες: Ο βάτραχος και το κουνούπι, ο βάτραχος που ήθελε να έχει ουρά κι ένας τρίτος βάτραχος που μπαίνει μες σ’ ένα παράξενο κάδρο, που μακάρι να συνέβαινε και στ’ αλήθεια στην αγαπημένη μας λίμνη: κάνει βάρκα το κόκκινο πεδιλάκι της Βικτωρίας κι αρχίζει μια τρελή ιστορία που πολύ θα άξιζε να ζωγραφιστεί! Γιατί δεν είναι μόνο τα καράβια του σπουδαίου Γιαννιώτη ποιητή Μιχάλη Γκανά που βγαίνουν στη στεριά και μας τρελαίνουν, είναι και τα πεδιλάκια της Βικτωρίας και άλλων Καστοριανόπουλων που γίνονται καράβια και μετατρέπουν τη λίμνη μας στο πιο αξιοθαύμαστο θέαμα που μπορεί κανείς να φανταστεί!
Κάπως έτσι ξετυλίγονται οι ιστορίες της γιαγιάς Ουρανίας, στις οποίες άλλοτε μιλά η ίδια η γιαγιά, άλλοτε όμως η μικρή εγγονή της, που έχει πάρει τα μυαλά της γιαγιάς, που παρακολουθεί το θαύμα της ύπαρξής της ήδη μέσ’ από την κοιλιά της μανούλας της. Ανυπομονεί να γεννηθεί και τη γεμίζει με πολύτιμες ευχές, που όλες έχουν μέσα τους το επίθετο καλός. Γιατί αυτό μας ενδιαφέρει όλους, η καλοσύνη, που με όλα κουμπώνει κι όλα τα κάνει όμορφα κι ωραία∙ όλα, ακόμα και τα παθήματα που έχουν καλό τέλος. Κι όπως όλοι ξέρουμε κι όπως δεν αργούν να μάθουν και τα εγγόνια μας, τέλος καλό, όλα καλά και τω Θεώ δόξα!
Όλα, λοιπόν, είναι όμορφα γύρω σε μια γιαγιά και το εγγόνι της, τα μικρά και μεγάλα από τον κόσμο των ζώων, τα μικρά και τα μεγαλύτερα κι από τον κόσμο των φυτών. Και όλα γίνονται αφορμή κι ερέθισμα για μάθηση και για μάθημα. Κι η γιαγιά δεν είναι απαραίτητο να έχει υπάρξει δασκάλα, μπορεί να διδάξει με τον δικό της παιδαγωγικό τρόπο, αξιοποιώντας το καθετί που υπάρχει κοντά τους, και τη μελιτζάνα και το κολοκύθι και την πιπεριά, που …δε χρειάζεται να προσπαθήσουν πολύ για να τραβήξουν την προσοχή ενός μικρού παιδιού, με το σχήμα και το χρώμα που διαθέτει το καθένα τους… Τα χαρακτηριστικά τους αρκούν για ν’ ανοίξει κάθε γιαγιά ή παππούς ολόκληρη συζήτηση με το εγγόνι τους, μια συζήτηση που έχει άριστα αποτελέσματα, αφού του διδάσκει τη γλώσσα, του κάνει ωραιότατο μάθημα μελέτης περιβάλλοντος, το κάνει πλάσμα παρατηρητικό και το μετατρέπει σ’ έναν μεγάλο μικρό φιλόσοφο που προβληματίζεται, σκέφτεται, αναρωτιέται και καταλήγει σε συμπεράσματα διόλου ευκαταφρόνητα. Αυτό δεν είναι από μόνο του ένα μεγάλο θαύμα;
Κάθε πλάσμα που γεννιέται πάνω στη γη έχει έναν λόγο ύπαρξης. Τα εγγόνια μας γεννιούνται για να μας δώσουν την ευκαιρία να τους προσφέρουμε όσα δεν είχαμε προφτάσει να δώσουμε στα παιδιά μας, που είναι οι γονείς τους. Τους προσφέρουμε πάνω απ’ όλα τη ζεστή αγκαλιά μας και την «αρχαία γνώση», όπως λέει η Ουρανία, πράγματα που έρχονται μεν μετά την αγάπη και τη φροντίδα των πολύτιμων γονιών τους, δεν παύουν όμως να είναι και αυτά σημαντικά στη ζωή τους, γιατί την κάνουν πιο γεμάτη και πιο πλούσια και αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο που προσφέρουμε εμείς οι παππούδες και γιαγιάδες στα πολυαγαπημένα μας εγγόνια, με τέλεια ανιδιοτέλεια και με όλη μας την καρδιά.
Κάπου εδώ όμως πρέπει να κλείσουμε την κουβέντα και ν’ ανοίξουμε ο καθένας μας το βιβλίο για να το διαβάσει μόνος του, με το εγγόνι του ή και με τα εγγόνια του ακόμη. Να μοιραστούν όλοι τους στιγμές γλυκές και τρυφερές, να δεθούν ακόμα περισσότερο μεταξύ τους, ν’ ανθίσει και να λουλουδίσει η αγάπη. Και μαζί της κάθε καλό κι ωραίο.
Και σε σένα, Ουρανία, αφιερώνουμε ένα τρυφερό ποίημα, που σε γιαγιά Σωτήρα έχει προσφερθεί, αλλά, ποιητική αδεία, απόψε σου το προσφέρουμε όλοι μας, με την ευχή να κερδίσεις κάτι παρόμοιο από την αγαπημένη σου εγγονή Βικτωρία, όταν αυτή θα ‘χει μεγαλώσει και μαζί της θα ‘χεις μεγαλώσει κι εσύ, Ουρανία, όπως αναπόφευκτα μεγαλώνουμε όλοι μας, μακάρι όσο γίνεται ομορφότερα και καλύτερα!...
Η γιαγιά μου είναι πάντα γλυκομίλητη
Ανοίγει την αγκαλιά της σαν μια μεγάλη θάλασσα / Με μεγάλα καστανά μάτια σαν ένας ήλιος / Άλλοτε γίνεται γη και άλλοτε ουρανός
Στα ζαρωμένα από τα γηρατειά χέρια της / Κρύβει καραμέλες για δύο βουνά και τέσσερις κάμπους / Στις μεγάλες τσέπες της έχει το κεντημένο μαντήλι
Ω! πόσο κομψά κρέμεται ο σταυρός στο λαιμό της
Το χαμόγελο της ζεσταίνει τις μικρές καρδιές μας / Και το χάδι της δίνει την φλόγα του χειμώνα / Και το δάκρυ της είναι βαρύ όσο ο κόσμος / Και η απουσία της βαθιά στην ψυχή γίνεται αισθητή (…)
Είναι πάντα καταιγίδα και φουρτούνα Και ελπίδα και όνειρο και ποτάμι / Σαν όμορφη κι αγαπημένη Παναγιά / Σαν την πανσέληνο διαπερνά τις διαδρομές μου
Η γιαγιά μου είναι μια γυναίκα με χάρη
Την έχω σαν θεϊκό ύμνο σε κάθε μου βήμα (…) / Γι 'αυτό την θυμάμαι με επιθυμία και λαχτάρα / Γι' αυτό με συντροφεύει στα πιο όμορφα όνειρά μου.
Διασκευή του ποιήματος της Βορειοηπειρώτισσας Ελντίρα Γιώργη Ντόκου «Η γιαγιά μου Σωτήρα», που γράφτηκε μόλις φέτος και δημοσιεύτηκε στο εξαιρετικό μπλογκ «Βλαχόφωνοι Έλληνες, οι στυλοβάτες του Γένους».
Πρόκειται για το κείμενο της παρουσίασης του βιβλίου της κ. Ουρανίας Μπάγγου Το κοτσύφι, το κοτσυφάκι! (εκδόσεις Ζήτη) στις 18 Αυγούστου 2018 στο Βογατσικό και δημοσιεύεται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα τρίτης ηλικίας (1η Οκτωβρίου).
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 27 Σεπτεμβρίου 2018, αρ. φύλλου 953.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.