Λόγος & Αντίλογος

4.10.2018 Ημερολόγιο Ίωνος Δραγούμη (ΟΔΟΣ). α) Τον είπα (τον Καλλέργη) πως θέλω να είμαι ανεξάρτητος... (και παρακάτω:) ... και κανείς δε με λέγει τι να κάνω. Ο Ίων Δραγούμης, από τις σημαντικότερες μορφές του ενδόξου Μακεδονικού Αγώνος, ομιλεί, καταγράφει κατά το βορειοελλαδίτικο ιδίωμα: τον είπα αντί του ορθού: του είπα. Κανείς δε με λέγει, αντί του ορθού: κανείς δε μου λέει.

Εφημερίδα ΟΔΟΣ, ο «γλωσσαμύντωρ» [Λάζαρος Νικηφορίδης]

Στην μόνιμη στήλη: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

Ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

Αγαπητέ «Γλωσσαμύντορα»,

Είδα με κάποια, ομολογώ, έκπληξη και όχι χωρίς δυσφορία το σχόλιό σας σχετικά με τα –αδημοσίευτα μέχρι τώρα– ημερολόγιά μου της 4.10.2018 στην ΟΔΟ.

Με αυτό μοιάζει να επιχειρείτε μια ολότελα ακατανόητη [και αχρείαστη] παρέμβαση: να φορέσετε, σώνει και καλά, χαλκάδες και σιδηρούς κηδεμόνες –«ορθοστάτες»– στη λαϊκή λαλιά, την λόγια γλώσσα ή σε γλωσσικούς τύπους που επικράτησαν και διατηρήθηκαν ως τα σήμερα ανάμεσα στους Έλληνες της Πόλης, της αιγυπτιώτικης διασποράς όπως φυσικά και μεταξύ των κατοίκων της Θεσσαλονίκης και τη Βόρειας Ελλάδας γενικότερα.

Αντιλαμβάνεστε πως τα ημερολόγιά μου αυτά είναι γραμμένα το 1904, όταν είμαι μόλις 24 χρόνων, έχω αναφανδόν συνταχθεί με τον Δημοτικισμό [ενώ αργότερα, το 1910- πρόκειται να γίνω και ιδρυτικό μέλος του ιστορικού-εμβληματικού «Εκπαιδευτικού Ομίλου»], περνώ δε την περίοδο όπου σκύβοντας στη γη των προγόνων μου συναντώ το χνάρι τους, τη λαλιά τους, τη σκέψη τους… Μοιραίο είναι να προκύπτουν τέτοια στα γραφτά μου που ουδέποτε τα ντράπηκα!

Κείμενα φυσικά ιστορικών προσώπων ή λογίων-λογοτεχνών που έχουν κλείσει τον βιολογικό τους κύκλο καθόλου δεν προσφέρονται σε [sic] φιλολογική …«αστυνόμευση» ενώ θα σας ήθελα να σας επισημάνω πως η αιτιατική με αντί μου [πχ τον είπα, με είπε αντί του είπα, μου είπε], αποτελεί τοπικό διαλεκτισμό και είναι ολόσωστη!

Επιτρέψτε μου λοιπόν να σας προσφέρω λίγους στίχους του φίλου μου Κ.Π. Καβάφη, τον οποίο ένα χρόνο αργότερα [το 1905] γνώρισα στη Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και συνδέθηκα μαζί του:

Με το έστειλεν ο γράψας γνωστός μου ποιητής.
Με το έστειλ’ επειδή ήξερε συγγενής
ότ’ ήμουν του Μαρύλου: δεν ήξερε άλλο τι.
………………………………….………………
Το ίνδαλμα του Μαρύλου
θάρχεται ανάμεσό μας, και θα νομίζω που
με λέγει, Ιδού είσαι τώρα ικανοποιημένος.

Κ.Π. Καβάφης, Νέοι της Σιδώνος (400 μ.X.),

...όπως και την ωραία φράση του Σαλονικιού πεζογράφου-Ποιητή-ζωγράφου Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη:

«Προσεύχομαι στα πράγματα για να με δώκουν ζωή»

Ελπίζω να μην θελήσετε να τους διορθώσετε κι αυτούς…

Με κάθε τιμή

Ιωάννης (Ίων)

Στεφ. Δραγούμης

[και δια την αντιγραφήν: Νώντας Τσίγκας]

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 25 Οκτωβρίου 2018, αρ. φύλλου 957

Σχετικά:

• ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική [18.10.2018]
• Λόγος & Αντίλογος [ Δ. Καραμήτσος]
• Λόγος & Αντίλογος [ Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος]
• ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική [15.11.2018]