24.2.19

ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΣΕΜΑΝΗ: Μια γεω-στρατηγική ανάλυση του μακεδονικού προβλήματος [I]



Το Μακεδονικό πρόβλημα υπάρχει και θα υπάρχει για αρκετά χρόνια ακόμα. Οι ξένοι το είπανε Μακεδονικό Ζήτημα, όπως λέμε Ανατολικό Ζήτημα, το οποίο όμως είχε σχέση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία του 19ου αιώνα. Εγώ πάντα το έλεγα πρόβλημα. Μια λέξη που ζητά την λύση του.

Πρόσφατα το Μακεδονικό ανέβηκε πάλι στην επιφάνεια. Με συμφωνίες. Με διαφωνίες. Με δημοψηφίσματα. Εννοείτε ότι, ανεξάρτητα με το θα συμβεί τελικά, θέλω να πιστεύω ότι οι κάτοικοι της περιοχής μας θα συνεχίσουν να σκέπτονται, να προβληματίζονται και να αγωνίζονται στο να βρεθεί μια μόνιμη λύση. Εννοείται ότι, το γράφω για δεύτερη φορά, είναι μεγάλη ανάγκη να βελτιωθεί η ζωή τους οικονομικά αλλά και πολιτιστικά και το ξέρουν. Προσπαθούν να κτίσουν όλο και καλύτερες υποδομές. Να δημιουργήσουν ένα τοπικό οργανωμένο κράτος για να διασώσουν την αξιοπρέπεια, την ασφάλεια αλλά και την ελευθερία τους. Και όλα αυτά στα δύσκολα βόρεια σύνορά μας. Ένα κράτος που να αντέχει στον σημερινό κόσμο.

Ας κλείσουμε προς στιγμήν τα μάτια μας και να φέρουμε στην μνήμη μας τον χάρτη των Βαλκάνιων, η όπως λέω και γράφω συνήθως εγώ, το χάρτη της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης. South Eastern Europe. Δεν είναι εύκολο. Βόρειο-δυτικά της Καστοριάς η Αλβανία με τις προσδοκίες της να μεγαλώσει με το Τέτοβο, το Κόσσοβο, το Πρέσεβο. Σε απόσταση αναπνοής οι άλλοι βόρειοι γείτονες μας. Δίπλα η Φλώρινα, η Έδεσσα, η Νάουσα, Η Βέροια, η Κοζάνη, τα Γρεβενά, το Αμύνταιο, η Πτολεμαΐδα, ο Γράμμος, το Βίτσι, η Πίνδος.

Η διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας έχει φέρει τα πάνω κάτω. Ποιος θα το πίστευε. Η Σοβιετική Ένωση δεν υπάρχει πια. Ο Τίτο και ο Στάλιν είναι παρελθόν. Οι νεότεροι όμως πόλεμοι δεν είναι.  Δεν έχουν τελειωμό.

Στην Ουκρανία, στο Καύκασο, στην Τουρκία με τους Κούρδους. Δεν έχουν τελειωμό. Έχει εκραγεί και η Μέση Ανατολή και η Βόρειος, για να μην πω όλη η Αφρική. Ζούμε μια μεγάλη παγκόσμια αναταραχή και προσποιούμεθα ότι δεν το ξέρουμε ή το αγνοούμε.

Σήμερα σαν Έλληνες πρέπει να ξανασκεφτούμε τον Μακεδονικό Αγώνα από γεω-στρατηγική σκοπιά. Φαίνεται ότι δεν έχουνε συνηθίσει, για να μην πω ότι αδυνατούμε πολιτικά να εκτιμήσουμε τους κινδύνους που συνεπάγεται για την χώρα μας το Μακεδονικό. Η λύση του, αλλά και η μη λύση του. Ένα πρόβλημα που αλλάζει συνεχώς μορφή από τα μέσα σχεδόν του 19ου αιώνα. Ένα πρόβλημα που επηρεάζει την ζωή των κατοίκων του νομού μας και της μείζονος περιοχής. Βιβλία γράφονται ή αντιγράφονται αλλά στην πραγματικότητα οι δυσκολίες επικοινωνίας και συνεργασίας με τους γείτονες συνεχίσουν να υπάρχουν. Σήμερα οι Αλβανοί, αύριο οι νέο-Ρώσοι, μεθαύριο όλοι με όλους.

Στην Ελλάδα του 2018 οι καθηγητές της ιστορικής ανάλυσης και έρευνας έχουν την τιμητική τους. Το ίδιο και οι δημοσιογράφοι. Σαν τους σεισμολόγους μετά από σεισμούς. Τους ακούμε καθημερινά. Τους βλέπουμε πιο συχνά από ότι πρέπει. Κάνουν σεμινάρια, συνέδρια. Πολυλογούν. Μιλούν ασταμάτητα στην τηλεόραση. Οι πολιτικοί επίσης. Έχουν γνώμη επί παντός επιστητού. Δεν αφήνουν χώρο για απλούς ανθρώπους να πουν την γνώμη τους.

Σπάνια ακούω και βλέπω μια προσεκτική και αναλυτική σκέψη για το μέλλον της πατρίδας, την Μακεδονία μας, από όλους αυτούς τους ειδικούς. Με εξαιρέσεις βέβαια σαν του Σταύρου Τζήμα από την Θεσσαλονίκη ή του Αλέξανδρου Μαλλιά από την Αθήνα ή τα σχόλια του Παύλου Τσίμα. Τα πρόσφατα βιβλία τους μας φωτίζουν.

Δεν ξέρω αν λείπουν οι κατάλληλες ηγεσίες ή οι πολιτικοί, άνδρες και γυναίκες, αξίας, ή όχι . Ξέρω όμως ότι ο κόσμος όλος έχει γίνει βαθιά πολύπλοκος και ότι κάθε απόφαση του ενός επηρεάζει τον άλλον πολύ πιο πολύ από ότι στο παρελθόν. Επηρεάζει τα άτομα, τα κράτη. Οκτώ-εννέα δισεκατομμύρια γίναμε. Διακόσια τόσα κράτη και κρατίδια.

Μια είναι η αλήθεια. Χρειαζόμαστε μορφωμένους και ικανούς ανθρώπους να ασκούν εξουσία. Να τους βρούμε. Σε αυτό, σαν κράτος, δεν πάμε καλά. Τελεία και παύλα.

Γεω-στρατηγικά τώρα τι νέο έχει προκύψει στην περιοχή που ζούμε; Μια διευκρίνηση εδώ για καλύτερη συνεννόηση. Γεω-στρατηγική. Γεω-πολιτική. Ελληνικές λέξεις και οι δυο που χρησιμοποιούνται και στις ξένες γλώσσες. Στην γεω-στρατηγική οι εξελίξεις αλλάζουν πιο αργά. Εξαρτώνται από τις διεθνείς σχέσεις κάθε εποχής. Από μείζονα ιστορικά γεγονότα. Συνήθως πολέμου ή επανάστασης. Η αξία της δείχνει να είναι διαχρονική. Με λίγα λόγια κρατάει πολύ. Η Ελλάδα είναι τυχερή σε αυτό. Τουλάχιστον μέχρι τώρα. Αντίθετα η γεωπολιτική παίζει. Εξαρτάται από πολιτικές αποφάσεις, κυβερνήσεων, ιστορικών ηγετών, καθεστώτων. Δύσκολα πράγματα.

Στην Ελλάδα κοινοβουλευτικά έχουμε δημοκρατία. Ένα Σύνταγμα που πρέπει να αλλάζει κατά καιρούς, σε μια εποχή που ο ίδιος ο κόσμος αλλάζει με ταχύτητα αστραπής. Το τι και το πώς θα το πουν νομικοί, συνταγματολόγοι, ηγέτες κάποιου επιπέδου, μείζονα διεθνή κέντρα. Ας αντιγράψουμε και τίποτα από τα πολιτισμένα κράτη, δεν πειράζει. Τα παιδιά μας το απαιτούν. Όχι άλλα λάθη διακόσια τόσα χρόνια μετά την Αμερικανική, την Γαλλική ακόμα και την Ρωσική επανάσταση και τόσους παγκόσμιους πολέμους.

Υπενθυμίζω εδώ, ακόμα και στον εαυτό μου, την ύπαρξη των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη και την Γενεύη, την Unesco στο Παρίσι. Την Unicef των παιδιών. Τις παγκόσμιες οργανώσεις Υγείας και Εμπορίου. Τον Ερυθρό Σταυρό στην Ελβετία. Το περιβόητο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα στην Ουάσιγκτον, και δεκάδες άλλους διεθνείς οργανισμούς, που χρειάζεσαι computers για να τους βρεις.

Κοντά σε όλα αυτά και το Μακεδονικό πρόβλημα που μας καίει. Ιδιαίτερα στη Καστοριά. Μη ξαναθυμηθούμε τα παλιά του Μακεδονικού Αγώνα. Τους Βαλκανικούς πολέμους. Τους παγκόσμιους πολέμους. Τον Ιανουάριο του 1949. Τον Αύγουστο του ιδίου έτους. Προσπαθώ να πιστέψω ότι τα περασμένα είναι και ξεχασμένα. Δεν τα καταφέρνω. Περασμένα ναι. Ξεχασμένα όχι. Για την πατρίδα μας πρόκειται, την Ελληνική Μακεδονία.

Έχουμε και την Ευρώπη. Βόρεια, Νότια, Δυτική, Ανατολική. Τις Βρυξέλλες, το Λουξεμβούργο, το Στρασβούργο. Δεν είναι στρατηγικά μικρή η νίκη της Ελλάδος να ανήκει σε όλους αυτούς τους οργανισμούς. Την Ενωμένη Ευρώπη στην καρδία του Βελγίου και της Ολλανδίας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το Διεθνές στην Χάγη, τον ΟΟΣΑ στο Παρίσι, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το Συμβούλιο της Ευρώπης. Γιατί όχι και την στρατιωτική κατάσταση τύπου ΝΑΤΟ.

Γεω-στρατηγική, κάνουν όλοι αυτοί. Εμείς σαν Μακεδονικό πρόβλημα είμαστε ένα μικρό λιθαράκι. Να μην το ρίξουμε εναντίον μας. Έχουμε και τους ανατολικούς γείτονες, όχι μόνο τα προβλήματα του Βορρά.

Έχουμε ανάγκη από ηγεσία με ικανότητες, χωρίς ιδεολογικές παρωπίδες. Η πατρίδα μας, που διέσωσαν οι πρόγονοι με θυσίες και αίμα, πρυτανεύει.

Τι έχει αλλάξει τόσο ριζικά στις μέρες που ζούμε για να φέρνουμε στο μυαλό μας, έστω και στην μακρινή Καστοριά, τα σύνορά μας και την προστασία τους;

- σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι -

Φωτογραφία: Από το βιβλίο του Ευάγγελου Λιβιεράτου, European cartography & politics: the case of Macedonia, εκδ. Ζήτη 2013.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 15 Νοεμβρίου 2018, αρ. φύλλου 960

Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ