24.3.19

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική



ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν


Α. 15.11.2018 ΟΔΟΣ. α) Σε μια προσκείμενη συνταγματική αναθεώρηση... Μάλλον ήθελε να ειπεί ο γράψας: σε μια επικείμενη αναθεώρηση. Επίσης: σε μια μελλοντική, σε μια αναμενόμενη, σε μια προσεχή αναθεώρηση. (πρβλ επίκεινται εκλογές). Το λόγιο ρήμα πρόσκειμαι (στον, στην) = είμαι με το μέρος κάποιου πολιτικά ή κομματικά. Πού πρόσκειται ο κ. Μίλτος; Δηλαδή: με ποιο κόμμα είναι; β) διακοπή μισθολόγησης: το ορθόν: διακοπή μισθοδοσίας. γ) έλεγχος ταυτοπροσωπείας. Το ορθόν: ταυτοπροσωπία.

Β. 15.11.2018 τοπικός τύπος. α)Απολαμβάνουμε τα αγαθά που μας κληροδότησαν. Πιο κατάλληλο: απολαύουμε τα αγαθά. (κανονικά στην καθαρεύουσα: απολαύομεν των αγαθών). Αόρ. του απολαύω – απέλαυσα (όχι: απήλαυσα). β) στελέχη του επερχόμενου κυβερνητικού κόμματος... (όχι δα!). Το ρήμα επέρχομαι έχει πολεμική, επιθετική διάθεση. Εκτός αν υπονοεί: έρχεται με φόρα... για σαρωτική νίκη. Το πιο ορθό: στελέχη που ελπίζεται, προσδοκάται ότι το κόμμα τους είναι υποψήφιο κυβερνητικό (δηλαδή να κυβερνήσει).

Γ. 15.11.2018 ΟΔΟΣ (Διαταγή υπό τύπον τηλεγραφήματος:) α) Αποστείλατε τμήμα δυνάμεως και εν περιπτώσει αύτη κενή, καταλάβατε πόλιν. Επειδή οι νέοι, η νέα γενιά δεν ξέρει πολύ καλά την συντομία των τηλεγραφημάτων, παρέθεσα την ως άνω διαταγή. Το πλήρες: ..., και εν περιπτώσει, καθ’ ήν αύτη η πόλις είναι κενή, καταλάβατε (καταλάβετε) αυτήν. Θυμούμαι ως φοιτητής έστελνα τηλ/τα του τύπου: Ειπέ μητέρα αποστείλει επανοφόριον. Άλλοτε πάλιν: Δει χρημάτων πληρώσω ενοίκια δύο. (Πες στη μητέρα να μου αποστείλει το παλτό, έχω ανάγκη από χρήματα για να πληρώσω δυο νοίκια). β) Από πανηγυρικό λόγο 11ης Νοεμβρίου. Και ξεχύθηκαν (οι Καστοριανοί) να υποδεχθούν τη Λευτεριά! Ωραίο σχήμα λόγου, το αφηρημένο αντί του συγκεκριμένου: να υποδεχθούν τους ελευθερωτές! Εν πάση όμως περιπτώσει, και οι δυο τρόποι διατυπώσεως συνιστούν ζωηρή έκφραση, που ενθουσιάζει. γ) τις κινήσεις που προηγήθηκαν της Απελευθέρωσης. Η γενική: της Απελευθέρωσης είναι επηρεασμός από την σύνταξη της καθαρευούσης: προηγούμαί τινος. Κινήσεις, αι οποίαι προηγήθησαν της Απελευθερώσεως. Επειδή όμως επιτυχής και προσήκων ο πανηγυρικός της ελλογίμου ομιλήτριας είναι κείμενο σε δημοτική, το πιο ορθό: Τις κινήσεις, που προηγήθηκαν πριν από την απελευθέρωση. δ) (Ο λόγος για συνειδητές φθορές μνημείων αρχαίων) Οι συλητές Βυζαντινών εικόνων, οι εκδοροσφαγείς τοιχογραφιών, πληροφορίες γι αυτά τα δυσάρεστα κοσμούν την τοπική ειδησεογραφία. Το ρήμα κοσμούν δεν ταιριάζει, αφού πρόκειται για δυσάρεστα, εκτός αν γράφει ειρωνικά, οπότε όμως χρειάζονται εισαγωγικά, δηλαδή «κοσμούν». Καλύτερα: Οι πληροφορίες γι αυτά είναι από τα δυσάρεστα θέματα της καθημερινής ειδησεογραφίας.

Δ. 1.11.2018 τοπικός τύπος. Και όσα εν πλήρη γνώση τάζει. Άγνοια στοιχειώδους κανόνος: Η πρόθεση εν συντάσσεται μόνο με δοτική της αρχαίας και της καθαρευούσης. Συνεπώς το ορθόν: εν πλήρη γνώσει. Ο, η πλήρης, το πλήρες. Η Νεοελληνική Γραμματική τα επίθετα αυτής της κατηγορίας, ο,η σαφής, το σαφές, ο,η, συνήθης, το σύνηθες, κλπ. τα ονομάζει αρχαιόκλιτα. (είναι τα τριτόκλιτα σιγμόληκτα). Ο πλήρης, του πλήρους, όχι του πλήρη. Επίσης: του, της σαφούς, του, της επιεικούς, του, της ευπρεπούς.

Ε. 20.11.2018 τοπικός τύπος. Στην Πόλη, καθώς εδώ νοιώθει. Το νοιώθω, νοιώθει είναι παλαιά γραφή. Το ορθόν: νιώθω, νιώθει.

Ο Γλωσσαμύντωρ
Λάζαρος Γ. Νικηφορίδης 

Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 29 Νοεμβρίου 2018, αρ. φύλλου 962

1 σχόλιο:

  1. Α.Ν.25/3/19

    "Σήμερα νιώθουμε περηφάνια για τους προγόνους μας που έβαλαν τη θεμέλια λίθο"!!! Από τη σημερινή ομιλία του πρωθυπουργού μας στο Αγαθονήσι.
    Προστέθηκε, λοιπόν, άλλο ένα μαργαριτάρι στα προηγούμενά του! Στη γραμματική του κ. Τσίπρα το ουσιαστικό λίθος είναι θηλυκό, όπως π.χ. η οδός, και πάει μαζί με το επίθετο "θεμέλια" και αυτό στο θηλυκό!!! Δεν υπάρχουν λόγια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ