29.12.18

ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ ΟΡ. ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΗ: Ο ανθός της λίμνης [XIΙ]


ΟΔΟΣ 12.10.2017 | 905


Στοιχεία για την ιστορία 

των Ελλήνων Καστοριανών Εβραίων


- ιβ' μέρος -

Μαρτυρολόγιο


Οι ελληνικές πηγές δεν αναγράφουν τα ονόματα των 763 Καστοριανών Εβραίων που συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς - Μπίρκεναου. Από τις σχετικές καταστάσεις⁹² η Κοινότητα της Καστοριάς απουσιάζει.

Εντούτοις, στη βάση δεδομένων του ιδρύματος Yad Vashem⁹³, έχουν καταχωρηθεί κάποια ονόματα Καστοριανών Εβραίων. Δεν είναι το σύνολο των συλληφθέντων, ούτε βρίσκονταν όλοι στην Καστοριά κατά τη μέρα της σύλληψης τους.

Επειδή η καταχώρηση έχει γίνει από συγγενικά τους πρόσωπα, που διασώθηκαν από το Διωγμό, αναπόφευκτα στηρίχτηκε στην προσωπική μνήμη, χωρίς έγγραφα, όπως ληξιαρχικές πράξεις γέννησης κλπ, με συνέπεια τις ελλείψεις και τις ανακρίβειες στα στοιχεία. Επειδή σε κάποιες περιπτώσεις, περισσότεροι του ενός συγγενείς έκαναν δήλωση καταχώρησης του συγγενούς τους, υπάρχουν κάποιες πιθανές διπλές ή πολλαπλές εγγραφές.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει άτομα που είτε γεννήθηκαν στην Καστοριά, είτε ζούσαν εκεί πριν τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, είτε ζούσαν εκεί κατά τη σύλληψη τους στις 24-3-1944. Ο γράφων επέλεξε να καταχωρήσει εδώ το σύνολο των εγγραφών, επισημαίνοντας τις περιπτώσεις που είναι πιθανή η διπλή εγγραφή.

Ο κατάλογος αυτός του Yad Vashem δεν είναι βεβαίως πλήρης. Χαρακτηριστικό είναι ότι απουσιάζουν μεγάλες και γνωστές οικογένειες, όπως οι Κασσούτο. Είναι όμως η μόνη πηγή πληροφόρησης και για το λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμη η παράθεση του, ως επιβεβλημένος επίλογος μιας πολύ πονεμένης ιστορίας.

Η καταχώρηση εδώ γίνεται στα ελληνικά, ενώ χρησιμοποιείται η λατινική γραφή, όπως εμφανίζεται στη βάση δεδομένων του Yad Vashem, όταν υπάρχει δυσκολία απόδοσης των ονομάτων στα ελληνικά ή αμφιβολία του γράφοντα ως προς την ορθότητα τους, προς αποφυγή παρηχήσεων.

Σημειώνεται τέλος, ότι κάποια από τα θύματα που καταγράφονται στον κατάλογο αυτό, ήταν Γιουγκοσλάβοι υπήκοοι, που είχαν ζητήσει καταφύγιο στην Καστοριά και ακολούθησαν τη μοίρα των Καστοριανών και γι’ αυτό -σε ένδειξη τιμής στη μνήμη τους- καταχωρούνται και στην παρούσα μελέτη.


ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ


1. Μαζάλ (Ματίλντα) το γένος Γεουδά Κοέν και της Έστερ. Γεννήθηκε στην Καβάλα. Ήταν παντρεμένη (άγνωστο επώνυμο συζύγου) και ζούσε στην Καστοριά. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση της ανιψιάς της Μαλί  Κοέν Νεσίμ.

2. Αλμπάλα Σολ. Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1884. Ήταν νοικοκυρά, παντρεμένη με τον Μπενβενίστι και κατοικούσε στη Θεσσαλονίκη. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του εγγονού της Ελί Ριμόν Αλμπάλα.

3. Αλμπάλα Σολ, γεννήθηκε και ζούσε στην Καστοριά. Ήταν νοικοκυρά, παντρεμένη με τον Chino. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του εγγονού της Ιακώβ Ντεμάγιο Μάγιο.

4. Αλμπάλα Βενιαμίν του Γιοσέφ. Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1881. Ήταν έμπορος, έγγαμος με τη Σουλαμίτ και κατοικούσε στην Καστοριά. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του γιου του Σεμαριά Αλμπάλα.

5. Αλμπάλα Γιοσέφ του Βενιαμίν και της Σολ, το γένος Ρούσο. Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1903. Ήταν δάσκαλος, έγγαμος με τη Ρένα. Πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου ζούσε στις Σέρρες. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του αδελφού του Σεμαριά Αλμπάλα.

6. Αλμπάλα Σουλαμίτ (Σολ), το γένος Ισαάκ Ρούσο. Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1884. Ήταν παντρεμένη με το Βενιαμίν και ζούσε στην Καστοριά. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του γιου της Σεμαριά Αλμπάλα.

7. Αλμπάλα Σουλαμίτ του Ισαάκ και της Μπορόνα, το γένος Μεβοράχ. Γεννήθηκε στα 1939 και ζούσε στην Καστοριά. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του θείου της Σεμαριά Αλμπάλα.

8. Αλμπάλα Ισαάκ του Βενιαμίν και της Σολ το γένος Ρούσο. Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1906. Ήταν έμπορος, έγγαμος με τη Μπορόνα και κατοικούσε στην Καστοριά. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του αδελφού του Σεμαριά Αλμπάλα.

9. Αλμπάλα Ελιέζερ του Βενιαμίν και της Σολ, το γένος Ρούσο. Γεννήθηκε στην Καστοριά το 1924. Ήταν έμπορος, άγαμος και κατοικούσε στην Καστοριά. Η πληροφορία στηρίζεται στην μαρτυρία-κατάθεση του αδελφού του Σεμαριά Αλμπάλα.



-συνεχίζεται-


92. Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο της Ελλάδος, Βιβλίο Μνήμης.
93. The Central Database of Shoah Victims’ Names, Yad Vashem. The Holocaust Martyr’s and Heroes’ Remembrance Authority. To Yad Vashem είναι ίδρυμα που εδρεύει στην Ιερουσαλήμ και έχει σκοπό τη διαφύλαξη της μνήμης του Ολοκαυτώματος. 


Φωτογραφία:
Προσωπική κάρτα του Αλμπέρτο Ρούσσο από το στρατόπεδο Μαουτχάουζεν (αρχείο Yad Vashem)


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 12 Οκτωβρίου 2017, αρ. φύλλου 905




ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

2 σχόλια:

  1. Ανώνυμος30/12/18

    Στην μεταφορά των Εβραίων της Καστοριάς οι αντάρτες του ΕΛΑΣ χτύπησαν την γερμανική φάλαγγα εξω από την Κορησό την 24-5-1944, στην περιοχή Λατομείο με θύματα γερμανούς στρατιώτες. Την επομένη 25-3-1944, διεξήχθη μάχη μεταξύ Ελασιτων και Κομιτων της περιοχής, γνωστη ως μάχη της Κορησού. θα ήθελα να ρωτήσω τι μεσολάβησε και δεν προεβησαν οι γερμανοι σε αντπιοινα κατι το οποιο έκαναν μια βδομαδα μετα στην Κλεισουρα και ολο τον Απριλιο του 44 με τα ολοκαυτώματα; Με άλλα λογια ποιος εσωσε την Κορησο από το ολοκαυτωμα των κατοχικών γερμανων;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θρασύβουλος Ορ. Παπαστρατής15/1/19

      Αγαπητέ φίλε,

      Σε απάντηση του ανώνυμου σχολίου σας, σας γνωρίζω τα εξής:

      Η 24η προς 25η Μαρτίου ήταν η μέρα/νύχτα σύλληψης των Καστοριανών Εβραίων και την 25η Μαρτίου βρίσκονταν ακόμη στην Καστοριά. Συνεπώς η μάχη της Κορησού δεν σχετίζεται με τη σύλληψη και την εκτόπιση τους.

      Σας μεταφέρω παρακάτω το σχετικό τμήμα από το 1ο μέρος της μελέτης μου, που με τίτλο «Στάχτες και Δάκρυα στη λίμνη. Ιστορία των Εβραίων της Καστοριάς», δημοσιεύτηκε το 2009-2010 στην ΟΔΟ και αργότερα σε βιβλίο από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος [το βιβλίο υπάρχει αναρτημένο σε pdf στον ιστότοπο του ΚΙΣ kis.gr]

      «Ενδιαφέρουσα, αν και ίσως δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στην αλήθεια, είναι η σύνδεση της σύλληψης των Καστοριανών Εβραίων με την καταστροφή της Κλεισούρας στις 5 Απριλίου 1944. Κατά μια εκδοχή λοιπόν, που καταγράφει ο Αλέξης Ρόσιος - Υψηλάντης, επικεφαλής ανταρτικής ομάδας του ΕΛΑΣ που δρούσε στην περιοχή, οι αντάρτες είχαν πληροφορηθεί την επικείμενη διέλευση της γερμανικής φάλαγγας που μετέφερε τους συλληφθέντες Εβραίους στη Θεσσαλονίκη και σχεδίαζαν ενέδρα με σκοπό την απελευθέρωσή τους. Κατά τον Ρόσιο, λοιπόν, ένας από τους λόγους της καταστροφής της Κλεισούρας από τους Γερμανούς, ήταν και η ελαχιστοποίηση των κινδύνων για τη μεταφορά των κρατουμένων» [1]

      Δεν είμαι σε θέση να σας απαντήσω γιατί δεν καταστράφηκε η Κορησός, οπωσδήποτε όμως η γερμανική πρακτική με την αναλογία στα αντίποινα για κάθε φονευθέντα γερμανό στρατιώτη, τηρήθηκε απόλυτα με την καταστροφή της Κλεισούρας.

      Τέλος, σημειώστε ότι η επωνυμία στα σχόλια κάνει γονιμότερο το διάλογο…

      Φιλικά
      Θρασύβουλος Ορ. Παπαστρατής


      [1] Στράτος Ν. Δορδανάς, «Η καταστροφή της Κλεισούρας Καστοριάς από τους Γερμανούς, 5 Απριλίου 1944», Κλειώ, τ. 1, 2004, σ. 35 (Ο Δορδανάς έχει συμπεριλάβει το άρθρο του αυτό στο βιβλίο του: ΔΟΡΔΑΝΑΣ Στράτος Ν., Το αίμα των αθώων. Αντίποινα των γερμανικών αρχών κατοχής στη Μακεδονία, 1941-1944, Εστία, Αθήνα 2007, το οποίο περιλαμβάνω στη βιβλιογραφία του παραπάνω βιβλίου μου)

      Διαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ