Ο «Παρθενώνας των (απαγορευμένων) βιβλίων»

Η ΟΔΟΣ συμμετέχει στην δημιουργία του έργου

Mε φόντο τον «Παρθενώνα των βιβλίων» - ένα ημιτελές προς το παρόν έργο της Μάρτα Μινουχίν, το οποίο περιλαμβάνει (μέχρι στιμής) 45.000 απαγορευμένα βιβλία - οι πρόεδροι Γερμανίας και Ελλάδας Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ και Προκόπης Παυλόπουλος εγκαινίασαν το Σάββατο 10 Ιουνίου η documenta 14 στο Κάσσελ.

Η εικαστική εγκατάσταση παρουσιάστηκε ως ρεπλίκα του ναού του Παρθενώνα της Ακρόπολης των Αθηνών, ο οποίος συμβολίζει το αισθητικό και πολιτικό ιδεώδες της πρώτης δημοκρατίας του κόσμου. Έως 100.000 βιβλία από όλο τον κόσμο, απαγορευμένα σήμερα ή στο παρελθόν, θα τοποθετηθούν προκειμένου να υλοποιηθεί το έργο.

O«Παρθενώνας των βιβλίων» (El Parthenon de libros | The Parthenon of Books), της αργεντινής Μάρτα Μινουχίν (Μπουένος Αϊρες 1943) τοποθετήθηκε στην κεντρική πλατεία Friedrichsplatz του Κάσελ, της πόλης που εδώ και πάνω από μισό αιώνα φιλοξενεί κάθε πέντε χρόνια την Documenta, μια από τις πιο σημαντικές διεθνείς εκθέσεις τέχνης.

Το έργο έχει ακριβώς τις ίδιες διαστάσεις με τον Παρθενώνα των Αθηνών και το μήνυμα που εκπέμπει είναι μία διαμαρτυρία ενάντια στη λογοκρισία κάθε είδους. Αλλά και το σημείο είναι εξόχως συμβολικό: Το 1933, όταν το Fridericianum λειτουργούσε ως βιβλιοθήκη, οι ναζιστικές δυνάμεις πυρπόλησαν μπροστά στην πλατεία 2.000 «αντιγερμανικά» βιβλία, στο πλαίσιο της λεγόμενης «Δράσης κατά του αντιγερμανικού πνεύματος», όπως έκαναν και σε άλλες γερμανικές πόλεις.

Το μικρό Κάσελ θεωρούνταν ειδικής στρατηγικής σημασίας περιοχή, καθώς λειτουργούσε εργοστάσια παραγωγής στρατιωτικού πολεμικού υλικού και οχημάτων. Γι’ αυτό άλλωστε και ήταν ανάμεσα στις γερμανικές πόλεις που ισοπεδώθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά, κατά τη διάρκεια βομβαρδισμών από τις συμμαχικές δυνάμεις στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στo ίδιο το Fridericianum-βιβλιοθήκη, ξέσπασε πυρκαγιά κατά τη διάρκεια της βομβιστικής επίθεσης των Συμμάχων, με αποτέλεσμα να χαθεί για πάντα άλλη μια συλλογή περίπου 350.000 βιβλίων.

H λογοκρισία, η δίωξη συγγραφέων και η απαγόρευση των κειμένων τους, πολιτικά υποκινούμενες και με στόχο να επηρεάσουν τις σκέψεις, τις ιδέες και τα σώματά μας, εξακολουθούν να είναι ευρέως διαδεδομένα φαινόμενα. Το έργο της Marta Minujín είναι ένα σύμβολο ενάντια στην απαγόρευση των κειμένων και τη δίωξη των συντακτών τους.

Η καλλιτέχνις Marta Minujín και η documenta 14, μαζί με τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης συνεχίζουν να συλλέγουν για την πραγματοποίηση του έργου βιβλία που βρίσκονται και πάλι σήμερα σε νόμιμη κυκλοφορία, μετά από χρόνια απαγόρευσης, ή κυκλοφορούν ελεύθερα σε ορισμένες χώρες και απαγορεύονται σε άλλες.

Mε πρωτοβουλία της στήλης “Το Σκάκι”, η ΟΔΟΣ συμμετέχει στην δημιουργία του έργου για το οποίο απέστειλε τον περασμένο Οκτώβριο τέσσερα βιβλία:

α) Ο τελευταίος πειρασμός, του Νίκου Καζαντζάκη,

β) Η μεταμόρφωση, του Φραντς Κάφκα 

γ) Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο, του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, και 

δ) Για ποιον χτυπά η καμπάνα, του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 15 Ιουνίου 2017, αρ. φύλλου 890

φωτογραφίες: Documenta14, Der Standard, DW, Καθημερινή.