10.7.17

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς γράφειν τε και λέγειν

Α. 11.1.2017 εφημερίδα: Είχαν απηυδήσει. Το ακούω και από άλλους. Οφείλεται σε επηρεασμό από τον καθαρευουσιάνικο Αόριστο: απηύδησα. Το ορθόν: είχαν απαυδήσει. Το ρήμα αυδάω (ομηρικό) = φωνάζω, λέγω λόγια με κομπασμό. Με την πρόθεση από, απαυδάω, -ώ = κουράζομαι να μιλώ και γενικώς κουράζομαι, βαριεστώ. Απηύδησα να σας τα επαναλαμβάνω.

Β. 8.1.2017 Σε αρκετά τροπάρια Αγίων της Εκκλησίας ακούμε την λέξη αλείπτης (ο Άγιος ούτος μέγας Αλείπτης… Να προφέρεται ευκρινέστατα από τον ψάλτη, για να μην ακούεται διαφορετικά η λέξη, καθώς είναι ομόηχη με κάποιαν... άλλη!). Αρχικά, στην αρχαία Ελλάδα αλείπτης (α στερητικό + αλείφω) ήταν ο δάσκαλος στα γυμναστήρια, όπου «έχριον», άλειφαν τα σώματα των αθλητών με διάφορα έλαια. Εξ αυτού, αργότερα έλαβε την έννοια γενικώς του διδασκάλου.

Γ. Ενδιαφέρουσα είναι και η ετυμολογία της λέξης αρουραίος (εννοείται μυς) δηλαδή ποντικός αγροδίαιατος, του αγρού, από την ομηρική λέξη: η άρουρα = η γη, χωράφι. Επί γης αρούρης… και το ρήμα αρόω, -ώ = οργώνω, αροτριώ.

Δ. Αν θέλεις… παρήχηση του ρώ, πρόφερε ακουστά την αρχαία λέξη: ρωποπερπερήθρα (= χυδαία και ανούσια φλυαρία, από τις λέξεις: ρωπός = μικρά και παντοειδή, ασήμαντα εμπορεύματα + πέρπερος, πρβλ Απόστ. Παύλος: Η αγάπη ού περπερεύεται, ού φυσιούται…, δεν αλαζονεύεται.)

Ε. 11.1.2017 (Από βιβλίο, Δεκέμβριος 1944): Η προσπάθεια ανακατάληψης του Πειραιά από τους Βρετανούς ξεκίνησε στις 10 Δεκεμβρίου. Όπως έχει η διατύπωση, αν δεν λάβεις υπ’ όψη σου τα συμφραζόμενα (προηγούμενα και επόμενα), είναι δυνατά να εξαχθούν δύο νοήματα: α) η προσπάθεια των Βρετανών να ανακαταλάβουν τον Πειραιά β) Η προσπάθεια άλλων, εν προκειμένω των Ελασιτών, να ανακαταλάβουν τον Πειραιά από τα χέρια των Βρετανών. Γι αυτό, σαφέστερη διατύπωση: Η προσπάθεια των Βρετανών για την ανακατάληψη του Πειραιώς…

Στ. 11.1.2017 (από βιβλίο – είδηση τον Δεκέμβριο του 1944): Τα οπλιταγωγά πλοία περιέχουν αγγλικά και συμμαχικά στρατεύματα. Παρατήρηση: Το ρήμα περιέχω λέγεται για άψυχα, π.χ. το δοχείο περιέχει αλεύρι. Ποιο είναι το περιεχόμενο αυτής της φιάλης; Συνεπώς το ορθόν: Στα οπλιταγωγά πλοία υπάρχουν, βρίσκονται στρατεύματα ή τα πλοία μεταφέρουν στρατεύματα.

Ζ. 9.1.2017 Ρωτήθηκα για τη φράση του Προφήτη Ησαΐου: Καιρώ δεκτώ (δοτική, περισπωμένη και υπογεγραμμένη), επήκουσά σου. Σημαίνει: Σε καιρό ευπρόσδεκτο, στην κατάλληλη στιγμή, σε άκουσα με τα ίδια μου τα αυτιά (αφτιά, κατά Μπαμπινιώτη). Και παρακάτω: θήσω πάν όρος εις οδόν = Θα καταστήσω όλο το βουνό βατό, θα ορίσω το όρος κατάλληλο να πορεύεται ο άνθρωπος.
Η. 29.12.2016 Δημοκρατία: α) Δήμαρχος Αθηναίων ή, τέλος πάντων, όσων έχουν απομείνει Αθηναίοι. Το υποκείμενο της άλλωστε δεκτής αυτής συντάξεως κρύβεται στην λέξη όσων, δηλ. υποκείμενο σε...γενική πτώση, λόγω βραχυλογίας. Κανονικά: Δήμαρχος εκείνων των Αθηναίων, όσοι έχουν απομείνει. Β) Αυτός ο Δήμαρχος είναι ό,τι δείχνει! Ξαναζή ανάμεσά μας ο Δημοσθένης, «θυμοειδής ίππος» με κεραυνούς λόγων κατά του Φιλίππου Β’. πατέρα του Μεγαλέξανδρου: Αυτός ο... βάρβαρος! Ο Αμαθής, ο... ιμπεριαλιστής! Φίλιππός εστίν ό,τι αν είπη τις. ‘Ο,τι και να πεις, δηλ. Όποιον αρνητικό χαρακτηρισμό εκστομίσεις, αυτός είναι ο Φίλιππος.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 19 Ιανουαρίου 2017, αρ. φύλλου 869



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ