ΝΩΝΤΑ ΤΣΙΓΚΑ: Προσοχή: «Πανεπιστημιακοί»!

Η αποδόμηση της εικόνας και η απαξίωση του Ίωνα Δραγούμη ως «αίτημα των καιρών»...

τζόρας = λαϊκή έκφραση για τον άνθρωπο

με υπερβολικό πείσμα, αγύριστο κεφάλι, κέρατο βερνικωμένο.

Καθηγητές της ιστορίας (μεγαλεία πράματα!). Φευγάτος ο Γ.Μ. από χρόνια στις ΗΠΑ όπου σταδιοδρομεί ως καθηγητής της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Κάθεται και γράφει ένα βιβλίο… κοπτορραπτικής στην προσπάθειά του να κατανοήσει τον Ίωνα Δραγούμη. Το αποτέλεσμα της μελέτης του μάλλον κακό –οι λίαν προβληματικές πηγές του ίσως να φταίνε. Ο ενήμερος-μυημένος αναγνώστης θα ένιωσε φαντάζομαι και την δική μου αμηχανία μέσα στις –έως και τρικυμιώδεις– παλινωδίες του συγγραφέα…

Το βιβλίο εκδόθηκε στην Ιστανμπούλ [άλλως Constantinople] το 2014, από τον εκεί εκδοτικό οίκο που φέρει το νόστιμο όνομα ISIS και με τον τίτλο Α MAN FOR ALL SEASONS - The uncompromised life of Ion Dragoumis [ακόμα τα κλαίγω τα λεφτουδάκια μου που πέταξα στο Amazon για τη φρικτή τούρκικη έκδοση…].

Το πόνημα εκδίδεται και στην Ελλάδα το 2016 σε …μετάφραση από τα Αγγλικά με τον «ευρηματικό» τίτλο ‒ που ίσως φέρνει στο νου ταινίες με πρωταγωνιστή τον μακαρίτη Τσαρλς Μπρόνσον: «Ο Ασυμβίβαστος» (πάνε περίπατο όλα τ’ άλλα –τιμητικά για τον Δραγούμη– από τον αρχικό τίτλο της ξενόγλωσσης έκδοσης...).

Την ελληνική λοιπόν έκδοση προλογίζει κάποιος καθηγητής της Σύγχρονης πολιτικής ιστορίας στο ΤΕΙ Πελοποννήσου ονόματι Δ.Σ., με κείμενο που φέρει τον τίτλο Ίων Δραγούμης: Ένας Λοξίας στο μεταίχμιο των καιρών [«Μεταίχμιο» και οι εκδόσεις που το τύπωσαν… λες να…]. Σε μια αποστροφή του –αν μη τι άλλο– εμπνευσμένου προλόγου του ο κ. Δ.Σ. γράφει:

[…] O Δραγούμης ευτυχώς δολοφονήθηκε νωρίς, ούτως ή άλλως όμως δεν θα είχε θέση σε ένα κόσμο που τον είχε ξεπεράσει. Κανείς δεν είναι πάνω από την εποχή του. 

Αναρωτιέμαι: είτε ο καθηγητής των ΤΕΙ δεν γνωρίζει Αγγλικά είτε ο καθηγητής στο Ηamline University λησμόνησε πλέον τα δικά του ελληνικά… [τελείως «ασυμβίβαστα» μεταξύ τους ο αρχικός τίτλος της έκδοσης και ο ελληνικός πρόλογος του «ευπώλητου» τόμου…].

Αμ ο άλλος πάλι; Kαθηγητής αυτός στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, διδάσκει «Ιστορία της Μεσαιωνικής Δύσης»… Ο κ. Ν.Κ. λοιπόν! Κρατά και το μαχαίρι και το πεπόνι σε ιστορικό εκδοτικό οίκο [«Εστία»] και επανεκδίδει [αχρείαστο παντελώς!] το Μαρτύρων και ηρώων αίμα μόνο και μόνο για να γράψει ένα εκτενές επίμετρο, πάνω από 60 σελίδες (!!!), όπου κατακεραυνώνει τον δυστυχή Δραγούμη και την ιδεολογία του. Ο τίτλος του επιμέτρου: Ταξίδι στην άκρη της νύχτας εις πονηράν τινα σχέσιν με το λαμπρό ομότιτλο βιβλίο του Λουί– Φερντινάντ–Ωγκύστ Ντετούς (Σελίν) ο οποίος είχε μια λυπηρή συνοδοιπορία με τον αντισημιτισμό και τον ναζισμό. Στόχος του κ. καθηγητού η περιχαράκωση και ναρκοθέτηση του πεδίου γύρω από τον Δραγούμη. Η κατακλείδα του κειμένου του σε προφανή και αγαστή σύμπνοια με αυτήν του καθηγητού εις το Πανεπιστήμιον του Μωρέως: Υμνεί [ο Δραγούμης] ό,τι πραγματοποίησε ο προσφιλής του νεκρός, ο Παύλος Μελάς. Αλλά ειρωνεία της τύχης, ή αναπόφευκτη συνέπεια, θα γνωρίσει και ό ίδιος τον δολοφονικό θάνατο, χρόνια μετά, το 1920 [άλα γιάλα της Παρασκευής το γάλα λέει ο σοφός λαός...].

Σήμερα το... νέο πανεπιστημιακό χτύπημα: Καθηγητής νεότερης Ιστορίας εις το Γεωπονικόν Αθηνών αυτός. Ο κ. Δ.Π. στο περιοδικό -που κατάντησε η- «Νέα Εστία» και διευθύνει [ο κ. Ν.Κ. ο μόλις ανωτέρω μνημονευθείς] γράφει κριτικογραφία –υποτίθεται– για το βιβλίο του καθηγητού στο Hamline [της …ζαμπονο-γραμμής;]. Παραθέτει κείμενο υπό τον στοχαστικό τίτλο Μερικές σκέψεις για το βιβλίο του Γ.Μ. «Ίων Δραγούμης- Ο Ασυμβίβαστος». Ξοδεύει ο διδάσκαλος της Νεότερης Ιστορίας τις σελίδες 728 έως 733 του περιοδικού… Γράφει σε γλώσσα κατανοητή, μακριά από λαϊκισμούς, νοητικά άλματα και μπουρδολογίες του καφενέ ή άλλες εύκολες, ρηχές ψυχολογικές ερμηνείες:

Ο Δ.Σ. [βλέπετε πως πάει το πράμα: ο ένας ευλογεί τον άλλο. Ο επόμενος τον προηγούμενο και ούτω καθεξής…] στον εξαιρετικό του πρόλογο, αποδίδει τον χαρακτηρισμό «λοξίας» στον Ίωνα Δραγούμη. Συμφωνώ, και για να προβοκάρω λίγο τη συζήτηση, θα πρόσθετα ότι σε πολλές περιπτώσεις εμφανιζόταν ως ένας εκτός τόπου και χρόνου πολιτικός και διανοούμενος [βρε κύριε -καθηγητά μου!- Γ.Μ., έχεις καταλάβει τί στο ‘χουν κάνει τούτοι δω το βιβλιαράκι σου; Πώς πήγαμε από το «παντός καιρού» στο …εκτός τόπου και χρόνου» μου λες;]. Έφερε αρκετά στοιχεία από αυτό που σήμερα θα αποκαλούσαμε ως τον κλασικό τύπο του ακραιφνούς Έλληνα ή «Ελληνάρα» με τον δικό του πάντοτε ιδιόμορφο τρόπο […] ταυτόχρονα, θα πρόσθετα (αν και αποφεύγω την προσφυγή σε παρόμοιες εύκολες, ρηχές ψυχολογικές ερμηνείες) ότι υπήρξε ένας κακομαθημένος εστέτ, δύστροπος σίγουρα [δεν με ξαφνιάζει: ένας άλλος πεθαμένος τώρα καθηγητής πανεπιστημίου –τί άλλο; – κι αυτός, είχε ανοικτά διαγνώσει και κατηγορήσει τον Δραγούμη -μα τω Θεώ σας το ορκίζομαι- για … χρόνια δυσκοιλιότητα και για όλες τις σχετικές συνέπειες που θα μπορούσε αυτό να έχει στον χαρακτήρα και στην σκέψη του…], σχεδόν αυτό που στη λαϊκή ορολογία περιγράφεται ως «τζόρας»...

Εδώ σταμάτησα και την ανάγνωση της εμβριθούς κριτικογραφικής επιφυλλίδας «του καθηγητού». Υποσχέθηκα δε στον εαυτό μου να μην ξαναπλησιάσω εφεξής την «Εστία» –στο ακριβό για την τσέπη μου κατάντημά της…

Δωρίζω στους εξαίρετους Πανεπιστημιακούς δασκάλους της ιστορίας –Γ.Μ., Δ.Σ., Ν.Κ. & Ν.Π.1– ένα μικρό [ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ] απόσπασμα από τα ημερολόγια του…«Ελληνάρα» Ίωνα Δραγούμη:

Oκτωβρίου 6 [1903]

Χτες το βράδυ δυο ώρες έπαιζα βιολί και με το βιβλίο μπροστά μου (δεύτερη σονάτα του Schumann, μια σονάτα του Rubinstein) και χωρίς βιβλίο· είχα μιαν αβάσταχτη και πολύ richtige stimmung [ΣτΕ: σωστή διάθεση] για μουσική· δεν ένοιωσα πως πέρασαν δυο ώρες. Και ήλθε πίσω η αρμονία μου. Με τη χτεσινή μουσική σήμερα είμαι στη θέση μου και βλέπω καθαρά. Αφού τέλειωσα τη μουσική μου (έπαιξα και μια στροφή ενός κομματιού του Pierne που το έπαιζε η Η.[elen] πέρσι και επεθύμησα δυνατά να δω αυτό το κορίτσι) έγραψα δυο ώρες λίγες σελίδες, δυο τρεις του βιβλίου μου, και όταν πλάγιασα επειδή είχε κουρασθή η ράχι μου, για να κοιμηθώ, έμενα ξυπνητός και θυμούμουν δυνατά τη Νάτα [την Ναταλία Δραγούμη-Μελά] και την Η[elen]. Ήταν κοντά μου και οι δυο και της μιλούσα.


Σημείωση:

1. Λόγω της ισχύουσας Νομοθεσίας… περί προσωπικών δεδομένων και μέχρι της οριστικής τελεσιδικίας [στο αόρατο εκείνο δικαστήριο της συνείδησης!] για την τέλεση «αξιοποίνων και ασελγών πράξεων» [όπως αποτελούν για παράδειγμα η περιύβριση & προσβολή της μνήμης νεκρού κτλπ] δημοσιεύονται τα αρχικά μόνον των ονοματεπωνύμων ‒των οπωσδήποτε επωνύμων...‒ ακαδημαϊκών δασκάλων. Οιαδήποτε σύμπτωση προσώπων με τα βιβλιογραφικά δεδομένα που παρατίθενται εδώ, δέον να θεωρείται ως απολύτως συμπτωματική.


Aναφορές:

1. John A. Mazis, Α man for all seasons- the uncompromising life of Ion Dragoumis- The ISIS press-Istanbul , 2014.
2. Ίων Δραγούμης, Μαρτύρων και Ηρώων αίμα, Επίμετρο Ν.Ε. Καραπιδάκης (σελ. 185-248), εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, & Σίας Α.Ε., 2016.
3. Γιάννης Μάζης, Ίων Δραγούμης -ο Ασυμβίβαστος, Μεταίχμιο, 2016. Πρόλογος Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος.
4. Γιατί ο Ίων Δραγούμης έγινε το «ίνδαλμα» της Ελληνικής ακροδεξιάς; || Θοδωρής Αντωνόπουλος, ηλεκτρονική έκδοση της Lifo, 24.12.2016 [εδώ]
5. Νέα Εστία, τεύχος 1874, Σεπτέμβριος 2017, Δημήτρης Παναγιωτόπουλος «Γιάννης Α. Μάζης, Ίων Δραγούμης. Ο Ασυμβίβαστος», [σελ 728-733].

Φωτογραφία: O Ίων Δραγούμης. Έργο του Χρυσόστομου Τζημάκα που δωρήθηκε από εκείνον και φιλοξενείται στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα του Συλλόγου Φίλων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Καστοριάς. Πρόσφατα παρατήρησα ότι ο ζωγράφος έχει εναποθέσει δυο έντονα κόκκινες πινελιές πάνω στο σκούρο σακάκι του Ίωνα στο μέρος της καρδιάς. Να ήθελε άραγε να δείξει το «πύρωμα» του ανδρός ή... ένα από μοιραία τραύματα της «εκτέλεσης»; (Ή μήπως την ατέρμονη προσπάθεια αφανισμού της σεπτής του μορφής και της «ενοχλητικής» του μνήμης;)

* Το μικρό κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε σε μια αρχική μορφή στις 15.11.17  στο blog του Νώντα Τσίγκα «χαρτοκόπτης» [ xartokoptis@blogspot.gr ].

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 30 Νοεμβρίου 2017, αρ. φύλλου 912