1.7.18

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Για τις μουσικές και τους χορούς μας και πάλι…

ΟΔΟΣ: 11.1.2018 | 918

Κανένας τόπος ελληνικός δεν ξεπούλησε τόσο εύκολα και τόσο γρήγορα τη μουσική του παράδοση όσο η Καστοριά. Κανένας άλλος ελληνικός τόπος δεν απαρνήθηκε τόσο αβασάνιστα τις μουσικές και τους χορούς του όπως η Καστοριά. 


Με αφορμή τα καρναβάλια 2018

Κανένας τόπος ελληνικός δεν ξεπούλησε τόσο εύκολα και τόσο γρήγορα τη μουσική του παράδοση όσο η Καστοριά. Κανένας άλλος ελληνικός τόπος δεν απαρνήθηκε τόσο αβασάνιστα τις μουσικές και τους χορούς του όπως η Καστοριά. Και πουθενά αλλού στην Ελλάδα δεν άλλαξε η μουσική όψη, ο μουσικός χάρτης όπως εδώ, στον δικό μας τόπο. Δυστυχώς και δυστυχέστατα. Κι επειδή τη ζήσαμε εμείς αυτή την αλλαγή ή, σωστότερα, την παραμόρφωση, αφού άλλαξε το μουσικό της πρόσωπο, θυμόμαστε και το πώς έγινε αυτό το κακό.

Ζηλέψανε πολλοί τους χορούς από γειτονικά μέρη που ήταν ζωηροί, εντυπωσιακοί, με τις φιγούρες τους. Και ξέρουμε όλοι ποιοι ζηλεύουν και ξεπουλάνε τόσο εύκολα τα στοιχεία της δικής τους παράδοσης: απαρνιούνται τα δικά τους αυτοί που δεν τ’ αγάπησαν και δεν τ’ αγάπησαν όσοι δεν τα γνώρισαν καλά τα δικά τους, τους χορούς και τα τραγούδια τους εν προκειμένω. Και γι’ αυτή την άγνοια φταίνε σίγουρα πολλοί: τα σπίτια, τα σχολεία και οι σύλλογοι, προπαντός αυτοί, που αναδείχτηκαν κυριότατα μέσω των χορευτικών τους και γι’ αυτό καταπιάστηκαν αποκλειστικά με τους χορούς.

Κι έπειτα έφταιξε και μια κακή συγκυρία, ένα άσχημο timing, καταπώς λέμε εμείς οι σημερινοί Έλληνες· ήταν οι αμέσως μετά το 1980 δεκαετίες όπου, εκτός από την επίπλαστη ευμάρεια, θριάμβευε η εντύπωση: ο χοροδιδάσκαλος, επιδιώκοντας να ξεχωρίσει ο ίδιος κι η δουλειά του, παραμέριζε εντελώς την τοπική μουσική και χορευτική παράδοση, που δεν τον απασχολούσαν διόλου, και δίδασκε στους επίδοξους χορευτές εντυπωσιακούς χορούς από αλλού, δεν τον ένοιαζε και δεν τον πείραζε καθόλου ο τόπος προέλευσής τους, το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να εντυπωσιάσει. Το ίδιο σκεπτικό με τον χοροδιδάσκαλο δεν άργησαν ν’ αποκτήσουν τα μέλη των χορευτικών, οι χορευτές που και οι ίδιοι τους νοιάζονταν να ξεχωρίσουν με τις φούρλες και τα τσαλίμια τους.

Έτσι βρέθηκαν στο χέρι του πρώτου τα μαντίλια με τις πούλιες και τις χάντρες γύρω γύρω τους που ανέμιζαν σαν τρελά στο χέρι αυτού που έσερνε τον χορό, κάτι τόσο πρωτόγνωρο και τόσο ξένο, μα που φαινόταν τόσο ωραίο στους ίδιους τους χορευτές... Τι τα θέλετε! Και την ψυχή τους δίνουν πολλοί χάριν του καινούριου, προπαντός όταν αυτό προκαλεί εντύπωση...Δε θέλαν πολύ οι χορευτές μας! Άρχισαν, λοιπόν, να ασκούν πιέσεις στους χοροδιδασκάλους να διδαχθούν και αυτοί τους ζωηρούς ελληνικούς, μα όχι τοπικούς χορούς (για τους χορούς και τα τραγούδια με το αλυτρωτικό περιεχόμενο δεν συζητάμε καν), κι επειδή ο πελάτης πληρώνει κι απαιτεί κι έχει πάντα δίκιο, δεν άργησε να γίνει ένας χορευτικός αχταρμάς η... τοπική παράδοση.


Καρναβάλι της Καστοριάς

Κι, καθώς αυτό το μπέρδεμα συμβαίνει αρκετά χρόνια τώρα, έχει χάσει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα κι ίσως όχι μόνο στο συγκεκριμένο θέμα, αφού οι νεότεροι έχουν γεννηθεί κι έχουν μεγαλώσει μέσα σε μια παράδοση που δεν ήταν του τόπου τους, μα αυτοί την έχουν και την πιστεύουν για δική τους, αφού αυτήν γνώρισαν για δική τους… αι σαν δική τους την υπερασπίζονται φυσικά. Γι’ αυτό και ζούμε με τον καημό να δούμε μια σοβαρή εκπομπή που ασχολείται με τη μουσική παράδοση διάφορων περιοχών της Πατρίδας μας να προβάλλει την Καστοριά, αλλά μάταια. Ας τα ξεμπλέξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι και μετά βλέπουμε…

Και, καθώς πριν από χρόνια και με παρόμοια αφορμή είχα γράψει πως «Πατρίδα είναι κι οι χοροί και τα τραγούδια μας», αυτομάτως δημιουργείται κι ένα άλλο θέμα, αυτό της ταυτότητάς μας, του ποιοι ακριβώς είμαστε, γιατί σχιζοφρενείς δεν είμαστε άλλα να χορεύουμε κι άλλοι να είμαστε, αφού, φυσιολογικά, είμαστε ό,τι χορεύουμε…

Αυτή η διαταραχή πρέπει να τελειώνει σιγά σιγά, όπως καταλαβαίνετε, αγαπητοί μας συμπολίτες. Εσείς οι υπέρμαχοι και φανατικοί συνεχιστές του εθίμου των καρναβαλιών, των… πρώτων μέσα στο νέο έτος, που μόνο πρώτα δεν είναι, εσείς οι υπερασπιστές κάποιων μύθων σχετικών με τα καρναβάλια, αν τα αγαπάτε πραγματικά, δεν δικαιούστε να τα συνεχίζετε με φριχτά πειραγμένες κι αλλοιωμένες και παραμορφωμένες τις μουσικές τους, γιατί η μουσική των καρναβαλιών είναι βασικό τους στοιχείο και, προσωπικά, δεν έχω δει ούτε τους Μωμόγερους να γλεντάνε με άλλη μουσική παρά με τη μουσική της ποντιακής λύρας, δεν έχω δει ούτε τους Ρουγκατσάρηδες της Χαλάστρας ή της Καρδίτσας να γλεντάνε με άλλη μουσική παρά με τη μουσική τη δική τους, οπότε, σας ρωτάω, γιατί πρέπει να βλέπουμε τα καστοριανά καρναβάλια να γλεντάνε με μουσικές που δεν είναι από την Καστοριά; Μπορείτε να μας πείτε γιατί;

ΥΓ 1: Όχι, δεν έχουμε ξεχάσει πως κάποιος παλιότερος δήμαρχος είχε τη φαεινή ιδέα να καλέσει στα καστοριανά καρναβάλια τμήμα της ορχήστρας του Μπρέγκοβιτς. Αυτό που μου είχε προκαλέσει αλγεινή και κάκιστη εντύπωση δεν ήταν τόσο ο ερχομός των ξένων οργανοπαιχτών στην Καστοριά (που δεν άργησε να καθιερωθεί) όσο το πλήθος και την κουστωδία που είδα με τα μάτια μου να τους πλαισιώνουν σε κάθε τους βήμα, αφήνοντας εντελώς στο περιθώριο τους δικούς μας μουσικούς, που μια χαρά μουσικοί ήταν, αλλά έπεσαν θύματα της ξενομανίας του άρχοντος με τις φαεινές ιδέες, του κεφαλιού απ’ όπου το ψάρι βρομάει πάντα και της αιώνιας ξενομανίας μας, που «τρελό νερό» την ονομάζει ο μεγάλος μας Φώτης Κόντογλου κι εμείς τον δικαιώνουμε πανηγυρικά ακόμη και σήμερα, ή ακριβέστερα προπαντός σήμερα, που είναι φανερό πως έχουμε χάσει και τ’ αυγά και τα καλάθια…

ΥΓ 2: Το πόσο σημαντικό είναι το αρχείο της ΕΡΑ πιστεύω πως το γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες. Ε, λοιπόν, σ’ αυτό το πολύτιμο αρχείο υπάρχουν εκπομπές της σπουδαίας Φεβρωνίας Ρεβύνθη με τραγούδια και της Καστοριάς. Έτσι γνώρισα τον σπουδαίο Χρηστάκη Πετκανά (συγχωρέθηκε πριν α-πό 8 χρόνια), που πάντοτε αυτόν καλούσε ο (προ χαλκινομανίας εννοείται) Δήμος Καστοριάς για να τραγουδήσει σε τέτοιες εκπομπές κι έτσι έχει τραγουδήσει για την ΕΡΑ καστοριανά διαμάντια-αυτά τα τραγούδια, μαζί με άλλα, περιέχονται στο πολύ προσεγμένο cd που έφτιαξε η Μύησις πριν από λίγα χρόνια, το «Κίνησαν τα καράβια τα καστοριανά», κι είχαμε ελπίσει πως θα ‘βαζε τα πράγματα στη θέση τους, αλλά…

Μη βασανίζεστε και πολύ σχετικά με το γιατί δεν τακτοποιείται το θέμα. Κάποια πράγματα δεν είναι τόσο καθαρά όσο θα θέλαμε εμείς να είναι. Αλλού πέσαν οι μάσκες, καιρός να πέσουν κι εδώ κι ας πάψουν να παριστάνουν τους αθώους σαν τους άλλους που εισάγουν παράξενα δρώμενα από τον Βορρά και τα προβάλλουν σαν… έθιμα παραδοσιακά της περιοχής τους. Ναι, ναι, μην παραξενεύεστε καθόλου σχετικά με το τι σκαρφίζονται κάποιοι άνθρωποι προκειμένου να φτάσουν στον υπέρτατο σκοπό τους, που δεν είναι άλλος από το οικονομικό κέρδος (που συχνά περνάει μέσ’ από την προσέλκυση με οποιονδήποτε τρόπο τουριστών στον τόπο τους). Ποιοι πράκτορες και ποιοι πληρωμένοι; Πουλημένοι στον θεό χρήμα είναι όλοι όσοι θυσιάζουν την αλήθεια χάριν του κέρδους. Εμείς εδώ στην Καστοριά π.χ. νιώσαμε απέραντη ευτυχία φέτος με την κοσμοσυρροή που η προβολή των λεγόμενων Ραγκουτσαριών πέτυχε. Και δε δίνουμε καμία απολύτως σημασία στην τέλεια παραμόρφωση του εθίμου. Βλέπετε η πλειονότητα των σημερινών Ελλήνων νοιάζεται μονάχα για το τι, όχι για το πώς, για τον σκοπό, όχι για τον τρόπο. Κι είναι τέτοια η διάβρωση που έχουμε υποστεί ώστε η πλειονότητα από μας να νιώθει ικανοποίηση με τη φετινή επιτυχία (σε χρήμα) και να θεωρεί παράξενους και αντιδραστικούς όσους εστιάζουν στον τρόπο, που πολύ έχει ξεμακρύνει από την αλήθεια, δυστυχώς για όλους μας...

φωτογραφία: Κώστας Γιαννάκου

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 11 Ιανουαρίου 2018, αρ. φύλλου 918

Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:

1 σχόλιο:

  1. Α.Ν.1/7/18

    Αν και χειμωνιάτικο το άρθρο, είναι και καλοκαιρινό, αφού αυτόν τον μήνα είναι το Ίλιντεν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε χορούς και τραγούδια. Γιατί ο εχθρός είναι εντός των τειχών, όχι εκτός...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ