16.3.12

ΜΠΕΣΣΗ ΜΙΧΑΗΛ: Η ανατροπή της κοινοτυπίας των (φ)αύλων

ΟΔΟΣ: 624 / 12.1.2012

«…ήταν πολλοί σαν αυτόν, όχι διεστραμμένοι ούτε σαδιστές, ήταν και είναι τρομερά και τρομακτικά φυσιολογικοί: Η κοινοτυπία του κακού…»
  Χάννα Άρεντ, «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ» (υπότιτλος The banality of evil, 1963 )

Αν ήθελα να χαρακτηρίσω με οικονομία την αφόρητα όζουσα πολιτική πραγματικότητα των ημερών μας θα διάλεγα «η κυριαρχία των φαύλων των πολιτικών αυλών» . Όλοι καταλαβαίνουμε, εξοργιζόμαστε και ζητάμε την «κεφαλή επί πίνακι» των αποδεικνυομένων φαύλων πολιτικών ηγεσιών, που διαρκώς σκοτεινιάζουν με τη διαρκή αναποτελεσματικότητά τους, το πολιτικό τοπίο. Αν χρειαζόταν να δώσει κανείς άλλες εξηγήσεις θα μπορούσε γενικόλογα να προχωρήσει στον ισχυρισμό ότι όλοι, ηγέτες και αυλικοί «βλάπτουν το ίδιο την Συρία»-πολιτική… Είναι όμως έτσι;

Υποστηρίζω ότι οι σημερινοί «ηγέτες» της πολιτικής θα έπρεπε και μπορούσαν να αποδειχθούν καλύτεροι αν δεν τους περιέβαλε αυτός ο εσμός των εγκληματικά άχρηστων «συνεργατών-αυλικών». Πιστεύω, ότι ελάχιστοι άξιοι, με ουσιαστικά κι όχι κομματικά κριτήρια κι ανιδιοτέλεια, θα είχαν τη δυνατότητα να επηρεάσουν θετικά έναν ηγέτη στη σωστή κατεύθυνση: Πχ τον πρώην πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή για την συνέχιση μιας σωστής προσπάθειας διάσωσης της χώρας, αντί για την αχαρακτήριστη φυγή μέσω εκλογών και την παράξενη σιωπή έκτοτε… Ή πόσο κέρδος θα είχαμε αν τον παραιτηθέντα πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου οι «φίλοι» είχαν συμβουλεύσει, ποιές πιθανά ολέθριες συνέπειες θα είχε η μιντιακή αυτομαστιγωτική απαξίωση της χώρας που κατέληξε στο αδιαπραγμάτευτο μνημόνιο, ή η τόσο καθυστερημένη πρότασή του για το άκαιρα επιπόλαιο δημοψήφισμα… Ή τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την περίεργη αρχική ολοσχερή άρνηση του «μνημονίου», αντί της απαίτησης συμμετοχής στη διαπραγμάτευση και την υπό εκβιαστική πίεση αποδοχή του με πολύ χειρότερους όρους οικονομικής φρίκης….

Οπωσδήποτε το «τί θα γινόταν αν…» είναι στη σφαίρα της μεταφυσικής αφού ήδη έγιναν όλα. Αλλά όλοι αυτοί οι σύμβουλοι, συνεργάτες φίλοι κι έμπιστοι που δεν πρόλαβαν καμμιά καταστροφική επίπτωση, μαζί με τον ηγέτη που τους διάλεξε κι εμπιστεύθηκε, τουλάχιστον μήπως θα ήταν έντιμο και πρέπον να αποχωρήσουν, αν όχι να τιμωρηθούν; Αντί γι΄ αυτό, έχουμε την παράδοξη εικόνα να διαγκωνίζονται θρασύτατα ποιός θα ηγηθεί της χώρας, παράταξης, κόμματος να μας… ξανασώσει χωρίς ίχνος μετάνοιας, ντροπής, περίσκεψης αλλά προ παντός χωρίς αίσθηση της παρανοϊκής πραγματικότητας. Και το σημαντικότερο, χωρίς ίχνος σχεδίου εκτός από την άχρηστη πολιτική τους επιβίωση μέσω της αποκρουστικά εκβιαστικής τρομοκρατίας για το τί θα συμβεί αν επιστρέψουμε στη δραχμή. Γνωρίζοντας ότι τίποτα πια, κανένα δάνειο και κανένα κούρεμα δεν εξασφαλίζεται από τους απρόθυμους δανειστές μας… Όσο για υποψία οράματος, απόλυτη σιωπή. Τα έργα τους, αυτή η παράδοξη αποδοχή μιας κυβερνητικής «τεχνοκρατικής» κακοφωνίας ως υποκαταστάτου πολιτικού θάρρους και ηγετικής δράσης, τα λέει όλα…

Κατηγορώ λοιπόν απερίφραστα, ότι αποτελούν τη μοιραία φαύλη αυλή των πολιτικών ηγετών, όλους εκείνους τους «έμπειρους» πολιτικούς που συμβούλεψαν, συμφώνησαν, αποδέχθηκαν ή και σιώπησαν, ενώ διαφωνούσαν -αναδρομικά πάντα- με θέσεις, ενέργειες, αποφάσεις ή παραλείψεις των «ηγετικών επιτελείων». Τους κατηγορώ ότι συνιστούν πια μια παρωχημένη κοινοτυπία της κάκιστης δυνατής ανυπαρξίας πολιτικής, με την οποία έχουν φέρει μια ολόκληρη χώρα (εκτός από τους ίδιους και τους δικούς τους) σε αναξιοπρεπή υποβάθμιση, όχι μόνο του βιοτικού αλλά και του υπαρξιακού επιπέδου. Τους κατηγορώ ότι δεν αντέχω να με προσβάλλουν, να με δυσφημούν, να με απομυζούν, να με καταδικάζουν σε κοινωνικό αργό θάνατο με τη παραίτηση από κάθε ελπίδα, όχι μόνο για μένα, για τα παιδιά μου, αλλά και για τα εγγόνια μου…

Έχουμε δίκαιο να τους κρίνουμε τόσο αυστηρά; Υποτίθεται άλλωστε ότι εμείς, δημοκρατικά τους επιλέξαμε με τη ψήφο μας… Όμως δεν κυβερνούμε, τα δικά τους έργα και αποφάσεις μας έφεραν εδώ. Έχουμε δικαίωμα να τους κατηγορούμε; Ασφαλώς, με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και των δικών μας ευθυνών στο αμφιλεγόμενο ήδη καθεστώς της κοινοβουλευτικής «δημοκρατικής» ολιγαρχίας που αποδεχθήκαμε. Έχουμε, προ παντός, λόγο να περιμένουμε οποιοδήποτε θετικό αποτέλεσμα από αυτό το απερίσκεπτο σμήνος, των επώνυμων διαχρονικά αναποτελεσματικών πολιτικών, με αποκλειστικό στόχο το θεαματικό κυνήγι εξουσίας χωρίς νόημα, όταν ο κόσμος μας, κυριολεκτικά καταβροχθίζεται από τις νερόνειες φλόγες του αδυσώπητου καπιταλισμού στον οποίο τόσο αμέριμνα όλοι άρχοντες-αρχόμενοι ενδώσαμε;

Μπορεί να έχουμε δίκαιο, όσο επιτρέπει η συνενοχή μας στον κοινωνικό κλαυσίγελο της ελληνικής πραγματικότητας. Μπορεί ακόμη να έχουμε το «δημοκρατικό» δικαίωμα που μεγαλόψυχα μας εκχωρούν οι κοινοβουλευτικοί μας ολιγάρχες όταν δεν αγγίζει τους ίδιους και τα έργα τους στη λυσσώδη διεκδίκηση της εξουσίας. Όμως το σοβαρότερο, το κρισιμότερο ερώτημα είναι για ποιό λόγο να τους πιστέψουμε και αποβλέποντας σε ποιό ακριβώς καθαρτήριο-σωτήριο αποτέλεσμα;
Η λαφυραγώγηση της χώρας, με όργανα τους φαύλους των αυλών, όλων των αυλών του πολιτικού, του επιχειρηματικού, του δικαστικού, του κόσμου των ΜΜΕ, έχει ήδη συντελεσθεί. Η ανικανότητα των ταγών, η απληστία των αγορών και η απερισκεψία των οπαδών πρόσφερε τα λάφυρα, το μέλλον μας δηλαδή στο δίσκο της παγκοσμιοποίησης και ο θησαυρός έγινε φύλλο και φτερό. Πού να τον ψάξουμε, αν υπάρχει; Και θα μας επιτρέψουν οι σύγχρονοι «δράκοντες» κερδοσκόποι, τράπεζες, ΔΝΤ, Κομισιον, τρόικες, golden boys, «φίλοι ευρωπαίοι» και εγχώριοι συνοδοιπόροι με τις ασυνείδητες αυλές και τους φαύλους «αυλικούς» να επαναπατρίσουμε το απολεσθέν χρυσόμαλλο δέρας; Με ποιό τίμημα, άραγε; Την εκχώρηση μιας φτηνής Ελλάδας; Ένα ολοκαύτωμα της εργατικής-μισθωτής τάξης; Ένα «μικρό ολοκαύτωμα της διαρκώς συρρικνούμενης μεσαίας τάξης», που μαζί με την υποβάθμιση της «αξιολόγησης» της από τους ξένους και εγχώριους αξιολογητές καπιταλιστικής ευρωστίας, θα μετατρέπει τους πολίτες σε ευέλικτους απασχολήσιμους νεόπτωχους, προς δόξα του στυγνού νεοφιλελευθερισμού;

Η Χάννα Αρεντ στο μνημειώδες έργο της « Η Ανθρώπινη Κατάσταση»(1968) περιγράφει την αντίληψη των Αρχαίων Ελλήνων για το τρίπτυχο έκφρασης, εργασία, έργο, δράση, σε δύο τόπους / τρόπους ύπαρξης: τον δημόσιο τρόπο που με την πειθώ «μυεί» τον πολίτη στις έννοιες των νόμων, της εκπαίδευσης, ακόμη και τη διαπραγμάτευση συνθηκών πολέμου (και ζούμε οικονομικό πόλεμο σήμερα!). Και τον ιδιωτικό χώρο, στο εσωτερικό του σπιτιού, με την σχετική ελευθερία αλλά και την σκιώδη «βία» της οικονομίας / ιδιοκτησίας του. Οι Ρωμαίοι προσθέτουν την 3η διάσταση την κοινωνική συνύπαρξη και τη δικαιοσύνη. Η σύγχρονη κοινωνία την 4η, την πολιτική, δημοκρατική διάσταση. Η Αρεντ ανατρέπει την ιεραρχία στις επικράτειες των ανθρώπων και προβάλλει την vita activa ως μοναδική εναλλακτικότητα: η εργασία γίνεται απλά βάση επιβίωσης, το έργο μετριέται οικονομικά με το συγκεκριμένο παράγωγό του, αλλά η ανθρώπινη υπόσταση βρίσκει τη δικαίωσή της στη δράση εντός του δημόσιου χώρου, ώστε η ζωή να γίνει ενεργός κι όχι υποτακτική στη δεσποτική εξουσία με όποιο περιτύλιγμα (κρατικού ολοκληρωτισμού ως δήθεν κοινοκτημοσύνη, ή ολιγαρχικού κοινοβουλευτισμού των στυγνών καπιταλιστικών μονοπωλίων) .

Ένας σχολιαστής της Αρεντ, ο ΕS Herman το 1995 με το έργο του The triumph of the Market (και υπότιτλο η Κοινοτυπία του Κακού) τονίζει ότι γίνεται εύκολη η ομαλοποίηση του απερίγραπτου (ως αδύνατο να το σκεφθεί κανείς = unthinkable, όπως πχ έγινε στο ναζιστικό ολοκαύτωμα), με την αποδοχή του ως κοινοτυπία. Και τότε η διακινδύνευση ή μάλλον η μοιρολατρική παραίτηση μπορεί να περιλάβει οτιδήποτε. Ακόμη και το ίδιο το δικαίωμα στην απασχόληση, όπως συμβαίνει ήδη σήμερα, μετατρέποντάς την εργασία και άρα την επιβίωση σε αναξιοπρεπή ανεργία και σε καταστροφική φτώχεια ή ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα .
Παρατίθενται οι δύο απόψεις των παραπάνω, της Αρεντ σαν πιθανότητα επιλογών μετά από στοχαστική γνώση των κρίσιμων στιγμών των ανθρώπινων κοινωνιών, του Χέρμαν σαν πρόβλεψη τί περιμένει εμάς τους αφελείς μη αυλικούς παντός είδους, αν δεν σταματήσει, αν δεν σταματήσουμε, την επέλαση των «αυλικών φαυλοκρατών» κάθε εξουσίας, και την ολοκληρωτική άλωση του δημοκρατικού ζωτικού μας χώρου, ως καταστρατήγηση κάθε κοινωνικής φροντίδας (ή ό,τι ελάχιστο απέμεινε από τον θεωρούμενο ελεύθερο, δημοκρατικό, δημόσιο καπιταλιστικό παγκοσμιοποιημένο χώρο μας).
Για τη κατάρρευση του ολέθριου ραγιαδισμού των πάσης φύσεως αυλών, είτε απολυταρχικών καθεστώτων δήθεν χάριν ασφαλείας, ή στυγνών οικονομικών πρακτικών «δημοκρατικών» φαύλων «αυλών», θέλει πιθανόν «δουλειά πολύ για να γυρίσει ο ήλιος» ξανά . Απ΄όλους μας, αρχίζοντας από τους ταγούς, με κριτήριο την αξία, την αλληλεγγύη, τη διαφάνεια, την αιδώ και δίκη…
Δεν έχω τις απαντήσεις, όμως ως μια λύση λύτρωσης, φαντάζει η σταθερή αναζήτηση της Αλήθειας (=έλλειψη λήθης): Να μαθαίνουμε και να επιλέγουμε χωρίς να ξεχνάμε! Και τότε μπορούμε να προβάλλουμε σωστότερη καθημερινή αντίσταση σε ότι φαύλο έχει υποπέσει στην αντίληψή μας. Όπου το συναντάμε. Αντίσταση πνευματική, παθητική, ουσιαστική, ενεργητική… Όποια μπορεί κι αντέχει ο καθένας…


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 12 Ιανουρίου 2012, αρ. φύλλου 624


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ