16.9.18

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική



ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν


 Α. 29.3.2018 τοπικός τύπος. Η Συγκυβέρνηση προχωρά με την δημόσια συμφωνία. Οι γλωσσολόγοι εξηγούν πώς από τα αρχαιότερα ακόμη χρόνια του Νεοελληνισμού, τα ρήματα σε –έω, -ώ, όπως κινέω, -ώ, προσκυνέω, -ώ, θορυβέω, -ώ, στην Νέα Ελληνική συνέπεσαν στην προφορά με τα ρήματα σε –άω, -ώ. π.χ. νικάω, -ώ, νικάς, νικά, τιμώ, -ώ, τιμάς, τιμά, τιμάμε, έτσι και ξεκινώ, ξεκινάς, ξεκινάμε, προσκυνάς, προσκυνάμε, όπως τολμάς, τολμάμε και πολλά άλλα. Δηλαδή, για το λόγιο προχωρέω, -ώ, στην ομιλούμενη: και το προχωρείς και το προχωράς είναι νόμιμα. Το είπαμε και άλλοτε: Η Δημοτική είναι μεγάλη χοάνη, όλα τα ... χωρεί και τα συγχωρεί! Ωστόσο, ο υποφαινόμενος προτείνει τον αρχικό τύπο των σε –έω ρημάτων. Δηλαδή, προτιμητέον να λέμε: προχωρεί η υπόθεση, η γιαγιά επαινεί τον εγγονό, (όχι τον επαινάει!), προχωρούμε μπροστά, σε κανέναν δε χρεωστούμε, τον Θεόν προσκυνείτε! Από πού εκκινεί (ξεκινάει) η υπόθεση; Τι μιλάς εσύ (το πιο δόκιμο: γιατί ομιλείς;).

Β. 2.4.2018 Δήλωση παλαιού πολιτικού: Ωδήγησεν εις εσφαλμένην στάθμησιν πολιτικών σκοπιμοτήτων. Το ορθόν: στάθμισιν, από το ρήμα σταθμίζω, πρβλ η στάθμη του νερού, ο σταθμός. Σταθμίζω = εξετάζω προσεκτικά και αξιολογώ. Ο Ιωάννης Μεταξάς στάθμισε με εθνικήν αξιοπρέπεια και σοβαρότητα τα υπέρ και τα κατά και απεφάσισε το ΟΧΙ.

Γ. 1.4.2018 τίτλος άρθρου της κ. Άννας Παναγωταρέα: Και αμαρτίαν ούκ έξομεν. Το ορθόν: Ουχ έξομεν, διότι το έξομεν δασύνεται, όπως: από εαυτού, απ’ εαυτού, γίνεται αφ’ εαυτού, έτσι και το αφ’ ετέρου. Ταύτα επόμενά εστι, ταύτ’ επόμενα, γίνεται: Ταύθ’ επόμενα εστί. Περίεργο, πώς δεν το πρόσεξε η λίαν ευδόκιμος δημοσιογράφος!

Δ. 11.4.2018 Συζήτηση για την αθλιότητα των κυβερνητικών μέτρων και θέσεων για την Παιδεία. ένας φίλος πέταξε την ... ατάκα:(προφανώς ενημερωμένος)πρόσθεσε. Η πολιτική του υπουργού Παιδείας είναι Νεφελοκοκκυγία*. Για τους μη γνωρίζοντες: Η Νεφελοκοκκυγία στην κωμωδία ΟΡΝΙΘΕΣ του Αριστοφάνους είναι πόλις κτισθείσα υπό των πτηνών στα αιθέρια... ρεύματα, στα Ουράνια. Δηλαδή ο κ. Γαβρόγλου αν μη τι άλλο, τουλάχιστον, είναι αιθεροβάμων! Όμως φέρεται ως πανεπιστημιακός. (Ο Αριστοφάνης, εν προκειμένω, σατιρίζοντας με την «Νεφελοκοκκυγία» επιχειρεί αναπαράσταση της Πόλεως των Αθηνών, με τα τρωτά της εποχής).

Ε. 9.3.2018 ΣΚΑΙ Πώς κλείσθηκε η συνάντηση του κ. Βενιζέλου και ανακριτικής επιτροπής. Επί τέλους! Άκουσα σωστή διατύπωση ρήματος μιας κατηγορίας, για την οποία σε προηγούμενη στήλη μίλησα διεξοδικά. Κάποιος άλλος ή κάποιοι άλλοι θα μας έλεγαν: Πώς έκλεισε η συνάντηση!

Στ. τοπικός τύπος. Κάποιοι έχουν την ικανότητα ότι λαμβάνουν, να το αξιοποιούν. Το ορθόν: ... Ό,τι λαμβάνουν...


(*) Η λέξη Νεφελοκοκκυγία: α’ συνθετικό η νεφέλη, το σύννεφο και β’ συνθετικό ο κόκκυξ, του κόκκυγος = ο κούκος. Λέξη ηχοποίητη, που μιμείται τη φωνή του: κόκυ «κούκου»! Το λάλημα του κούκου είναι ο κοκκυσμός.

Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 26 Απριλίου 2018, αρ. φύλλου 933


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ