29.9.18

ΝΙΚΟΥ ΤΣΕΜΑΝΗ: Παναγία Σουμελά [II]




Ένα ταξιδιωτικό προσκύνημα

στις χαμένες πατρίδες



Β' ΜΕΡΟΣ

Το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στέκεται εκεί στα βράχια του Πόντου 16 αιώνες τώρα . Το 386 μ.Χ, οι μοναχοί Βαρνάβας και Αμβρόσιος μετέφεραν από την Αθήνα στον Πόντο μετά α-πό θεϊκό όραμα την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Άθηνιώτισσας που είχε εικονογραφήσει ο ίδιος ο Όσιος Λουκάς. Τοποθέτησαν την εικόνα σε μια σπηλιά στο όρος Μελά και έχτισαν μέσα στη σπηλιά μια μικρή εκκλησία, την Σου-Μελά. Από τότε η Παναγία Σουμελά θαυματουργεί.

Ο Κομνηνός Αλέξιος ο Γ΄ σώθηκε από μεγάλο ναυάγιο χάρη στη Μεγαλόχαρη, ο Σουλτάνος Σελήμ Α΄ θεραπεύτηκε από σοβαρή ασθένεια με την βοήθεια του ιερού αγιάσματος που αναβλύζει από τα βράχια της μονής. Η θαυματουργή πια Παναγία Σουμελά γίνεται το σύμβολο της ορθοδοξίας και του ελληνισμού της ανατολής και όλοι οι βυζαντινοί αυτοκράτορες και αργότερα οι τούρκοι σουλτάνοι υποκλίνονται μπροστά στα θαύματα της και δίνουν χρήματα , προνόμια και στρατιώτες να προστατεύουν το μοναστήρι από τους ληστές της περιοχής .

Η Παναγία Σουμελά παρέμεινε σημείο αναφοράς του ελληνισμού του Πόντου μέχρι τις μέρες του ξεριζωμού. Ορφάνεψε η μονή μετά την Μικρασιατική καταστροφή, το 1922 κάηκε και λεηλατήθηκε χωρίς υπερασπιστές πια από αλλόθρησκους βάνδαλους. Μόνο οι τοιχογραφίες εκεί ψηλά που δεν έφθανε το ύψος των φανατικών γλυτώσανε. Ευτυχώς οι μοναχοί πρόλαβαν και έκρυψαν στο μικρό παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, τον σταυρό του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού και το ευαγγέλιο του Όσιου Χριστόφορου.

Η εικόνα της Παναγίας Σουμελά επέστρεψε στην Ελλάδα το 1930 και έμεινε για χρόνια φιλοξενούμενη στο βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας. Το 1951 ο οραματιστής Πόντιος πατριώτης Φίλωνας Κτενίδης μαζί με τον βουλευτή Ισαάκ Λαυρεντίδη και πολλούς άλλους έκαναν πράξη την μεγάλη ιδέα να αποκτήσει ο Ποντιακός ελληνισμός ένα νέο σημείο αναφοράς , μια νέα Παναγία Σουμελά στον Ελλαδικό χώρο..

Κατασκευάστηκε τα μετεμφυλιακά εκείνα χρόνια μετά από ενέργειες τους με πενιχρά μέσα και την βοήθεια του ελληνικού στρατού στις πλαγιές του όρους Βέρμιο στο χωριό Καστανιά μια μικρή εκκλησία που φιλοξενεί μέχρι σήμερα την θαυματουργή εικόνα μαζί με τις ελπίδες και τα όνειρα του Ποντιακού ελληνισμού. Η μονή της Παναγία Σουμελά στον Πόντο έχει μετατραπεί σε μουσείο της τουρκικής δημοκρατίας και έχει επιτραπεί τέσσερις φορές μέχρι σήμερα η τέλεση θείας λειτουργίας μετά από ενέργειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της εκκλησίας της Ρωσίας.

Νωρίς το πρωί ξεκινήσαμε από την Τραπεζούντα να επισκεφτούμε το μοναστήρι σύμβολο του ελληνισμού και της ορθοδοξίας. Διασχίσαμε ένα κάμπο και γρήγορα βρεθήκαμε στο φυλάκιο εισόδου του εθνικού πάρκου που προστατεύει τον αρχαιολογικό χώρο την μονής. Πληρώσαμε δύο ευρώ είσοδο και περάσαμε στον χώρο με το αυτοκίνητο.

Οδηγήσαμε ανάμεσα σε κυπαρίσσια, έλατα και σκλήθρα, περάσαμε ένα ορμητικό ποτάμι και σταματήσαμε σε ένα διακριτικό παρκινγκ στην πλαγιά του βουνού απέναντι από το μοναστήρι. Συνεχίσαμε με τα πόδια σε ένα χωμάτινο δασικό μονοπάτι. Φτάσαμε στην Παναγία μετά από αρκετά λεπτά πεζοπορία. Το θέαμα ήταν συγκλονιστικό , η συγκίνηση μεγάλη.

Σαράντα πέτρινα σκαλιά ανέβαιναν κολλημένα στα βράχια και οδηγούσαν στην είσοδο της μονής, μια ταπεινή κερκόπορτα της χριστιανικής πίστης. Η πόρτα ήταν κλειστή. Μας είπαν ότι γίνονται εργασίες αναστήλωσης και το μοναστήρι θα παραμείνει κλειστό για τρία ακόμα χρόνια μέχρι το 2019. Παρά τα άσχημα αυτά νέα ήμουνα πανευτυχής.

Είχαμε πλησιάσει τόσο κοντά την κρυμμένη στα βάθη της ανατολής ελληνίδα αρχόντισσα, ένα από τα αρχιτεκτονικά θαύματα της ορθοδοξίας που αυτή και μόνο η εικόνα της ανάμεσα στα κατακόρυφα βράχια θα μας κρατούσε συντροφιά για πάντα στη ζωή. Θαύμαζα για ώρες από διάφορες οπτικές γωνιές περπατώντας στο δάσος αυτή την πανέμορφη εκκλησία – μοναστήρι, αυτή την ελληνίδα Παναγιά που στέκεται όρθια στην αιωνιότητα ανάμεσα στα βράχια.

Ήμουνα από τους τελευταίους που βγήκε από την πόρτα του εθνικού πάρκου με την δύση του ήλιου σαν να μην ήθελα να αποχωριστώ την ομορφιά της.

Στο δρόμο της επιστροφής οδηγούσα κατηφής, στεναχωρημένος, μελαγχολικός . Αισθανόμουνα εθνική ντροπή όχι μόνο γιατί η Παναγία μου μιλούσε στα απόκρημνα εκείνα βράχια για τον ξεριζωμό του ελληνισμού του Πόντου , όχι μόνο γιατί τώρα ανήκει σε αλλόθρησκους και δεν είναι πια δικιά μας αλλά κυρίως γιατί διαπίστωσα με ζήλεια ότι αυτοί οι ξένοι προστάτευαν και σεβόντουσαν την ομορφιά της ελληνίδας ορθόδοξης εκκλησίας καλύτερα από ότι εμείς οι έλληνες τις δικές μας εκκλησίες και μνημεία.

- συνεχίζεται -


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 24 Μαΐου 2018, αρ. φύλλου 937


Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ