28.9.18

Ο Ιπτάμενος Ολλανδός του Ρίχαρντ Βάγκνερ απ' ευθείας από την Λετονία

Απόψε στις 19:00, απ' ευθείας από την Εθνική Όπερα της Λετονίας, θα μεταδοθεί το αριστούργημα του Ρίχαρντ Βάγκνερ ο Ιπτάμενος Ολλανδός (Der fliegende Holländer‎).


ΖΩΝΤΑΝΤΑ | LIFE

Λιμπρέττο στην γερμανική, υπότιτλοι στην αγγλική και λετονική.

Η απ' ευθείας αναμετάδοση ολοκληρώθηκε. Η μαγνητοσκόπηση θα είναι διαθέσιμη έως τις 28 Μαρτίου 2019 στις 00:59

Ο Ολλανδός: Egils Siliņš
Σέντα, κόρη του Ντάλαντ: Vida Miknevičiūtė
Ντάλαντ, ένας Νορβηγός ναυτικός: Ain Anger
Έρικ, ένας κυνηγός: Corby Welch
Μαίρη, νταντά της Σέντα: Ilona Bagele
Ο πηδαλιούχος, τιμονιέρης του Ντάλαντ: Mihail Chulpaev

Ορχήστρα και χορωδία της Εθνικής Όπερας της Λετονίας

Μουσική και λιμπρέττο: Richard Wagner
Διευθυντής ορχήστρας: Mārtiņš Ozoliņš
Σκηνοθεσία: Viestur Kairish
Σκηνικά: Reinis Dzudzilo
Κοστούμια: Krista Dzudzilo
Φωτισμός: Oskars Pauliņš
Χορογραφία: Elīna Lutce

Διάρκεια: Δύο ώρες και 20 λεπτά.


* * *

Ο Ιπτάμενος Ολλανδός είναι μυθικό πλοίο-φάντασμα που πρωταγωνιστεί σε διάφορους ναυτικούς θρύλους της Εποχής των Ανακαλύψεων, οι οποίοι έχουν συνήθως -αλλά όχι αποκλειστικά- βρετανική ή αμερικανική προέλευση.

Στις περισσότερες εκδοχές, το πλήρωμά του πέθανε εν πλω στα ανοιχτά του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδος και καταδικάστηκε να μην πιάσει λιμάνι μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία. Έκτοτε το πλοίο προσεγγίζει σκάφη που περνούν απ' την περιοχή και οι ψυχές του πληρώματος προσπαθούν να μάθουν νέα για τους δικούς τους, κάτι που θεωρείται πολύ κακός οιωνός.

Η δημοφιλία του μύθου υπήρξε τόσο μεγάλη, που πολλοί ναυτικοί ήταν σίγουροι ότι τον συνάντησαν σε κάποιο ταξίδι τους - όχι μόνο κατώτερο πλήρωμα, αλλά και μορφωμένοι αξιωματικοί, όπως για παράδειγμα ο βρετανός μονάρχης Γεώργιος Ε΄ που είχε υπηρετήσει στο πολεμικό ναυτικό πριν στεφθεί βασιλιάς.

Η σύγχρονη επιστήμη απορρίπτει κατηγορηματικά την ύπαρξή του, αποδίδοντας τις «συναντήσεις» σε διπλό αντικατοπτρισμό (φάτα μοργκάνα) και αυθυποβολή.

Πιστεύεται ότι οι πρώτες διηγήσεις για τον Ιπτάμενο Ολλανδό κυκλοφόρησαν μεταξύ των ναυτικών κατά το 17ο αιώνα και συνδέονται με το γεγονός ότι ο περίπλους της Νότιας Αφρικής ήταν το πιο επικίνδυνο τμήμα της χρυσοφόρας ρότας, η οποία συνέδεε τα μεγάλα λιμάνια του Βόρειου Ατλαντικού με τις αγορές μπαχαρικών (και αργότερα αποικίες) του Ινδικού Ωκεανού.

Η πρώτη γραπτή καταγραφή, όμως, έγινε αρκετά αργότερα από τον Τζορτζ Μπάρινγκτον (1795). Μικροαπατεώνας που πέρασε για λίγο απ' τη σωφρωνιστική αποικία Μπότανι Μπέι (το σημερινό Σίδνεϊ της Αυστραλίας), ο Μπάρινγκτον διέσωσε πως αρκετοί ναυτικοί μιλούσαν για ένα στοιχειωμένο ολλανδικό πολεμικό πλοίο που εμφανιζόταν έξω απ' το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, περιβεβλημένο με μαύρο σύννεφο. Ενώ όμως αρχικά φαινόταν να τους καταδιώκει, τελικά εξαφανιζόταν όταν έφτανε αρκετά κοντά.

Το 1803, ο σκωτσέζος οριενταλιστής Τζον Λέιντεν κατέγραψε μια «συνήθη δεισιδαιμονία μεταξύ των ναυτικών», ότι στα γεωγραφικά πλάτη νοτίως της Αφρικής, οι καταιγίδες συχνά συνοδεύονται από ένα πλοίο-φάσμα που λέγεται Ιπτάμενος Ολλανδός. Το πλήρωμά του υποτίθεται πως βρέθηκε ένοχο για φοβερό έγκλημα, καταδικάστηκε σε λοιμό και μέχρι σήμερα διασχίζει την ίδια θάλασσα, περιμένοντας να λήξει η ποινή του.

Mία δεκαετία αργότερα, ο Γουόλτερ Σκοτ διέσωσε μια άλλη εκδοχή: Επρόκειτο για ένα πολύ πλούσιο πλοίο που στοιχειώθηκε από φόνο και πειρατεία, γι' αυτό η εμφάνισή του θεωρείται απ' τους ναυτικούς ως ο χειρότερος από όλους τους οιωνούς.

Καθώς οι σχετικές λαϊκές αφηγήσεις γίνονταν όλο και πιο δημοφιλείς στις αρχές του 19ου αιώνα, δεν ήταν λίγοι οι συγγραφείς που τις χρησιμοποίησαν ως πρώτη ύλη για τη δική τους μυθοπλασία, προσθέτοντας νέα στοιχεία ή μεταφέροντας τη δράση σε άλλες θάλασσες. Ανάμεσα σε αυτούς είναι οι Σάμιουελ Κόλεριτζ (1798), Τόμας Μουρ (1806), Χάινριχ Χάινε (1826 και 1833), Έντγκαρ Άλλαν Πόε (1833), Ουάσινγκτον Ίρβινγκ (1855) και άλλοι.

Σε ένα απόσπασμα του Χάινε βασίστηκε ο Ρίχαρντ Βάγκνερ για το λιμπρέτο του οπερατικού Ιπτάμενου Ολλανδού, ο οποίος παρουσιάστηκε το 1843.


Η ΟΠΕΡΑ

Ο Ιπτάμενος Ολλανδός (γερμανικά: Der fliegende Holländer‎) είναι όπερα, σε μουσική και λιμπρέτο του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Η ιστορία προέρχεται από τον ομώνυμο μύθο του Ιπτάμενου Ολλανδού, ενός πλοίου που καταδικάστηκε να πλέει στις θάλασσες μέχρι την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας.

Το κεντρικό θέμα της όπερας είναι η αγάπη, ένα θέμα στο οποίο ο Βάγκνερ επέστρεψε στις περισσότερες από τις επόμενες όπερές του. Ο Βάγκνερ διεύθυνε την πρεμιέρα στη Semper Oper της Δρέσδης το 1843.


Α΄πράξη

Ακτή της Νορβηγίας.
Το καράβι του καπετάν Ντάλαντ βρίσκεται στον δρόμο της επιστροφής, όταν οι θύελλες τον αναγκάζουν να ρίξει άγκυρα σε ένα λιμανάκι. Αφήνει τον τιμονιέρη του να φυλάει το καράβι και αυτός και οι ναυτικοί του πηγαίνουν για ύπνο.

Ο τιμονιέρης αποκοιμάται, όταν ένα πλοίο φάντασμα εμφανίζεται από την πρύμνη και κατευθύνεται ενάντια στο αγκυροβολημένο σκάφος του Ντάλαντ. Τα πανιά σηκώνονται ως δια μαγείας.

Ένας άντρας με χλωμό σκίνο, ντυμένος στα μαύρα, στο πρόσωπό του μια μαύρη γενειάδα, κατεβαίνει στην ξηρά. Θρηνεί τη μοίρα του. Επειδή κάποτε αθέτησε τον όρκο του, ο καπετάνιος φάντασμα είναι καταδικασμένος να περιπλανιέται στην θάλασσα για πάντα χωρίς σταματημό.

Ένας άγγελος του το είχε πει: Κάθε φορά που θα συμπληρώνεις επτά χρόνια, τα κύματα της θάλασσας θα σε φέρνουν στην ακτή. Αν βρεθεί γυναίκα να σε αγαπήσει θα σωθείς.

Ο Ντάλαντ συναντά τον καπετάνιο. Το φάντασμα του προσφέρει θησαυρούς, και όταν ακούει ότι ο Ντάλαντ έχει μια ανύπανδρη κόρη, την Σέντα, ζητά το χέρι της. Μπροστά στον πειρασμό ο Ντάλαντ δίνει την συγκατάθεση του.

Β΄πράξη

Τα κοριτσάκια τραγουδούν τριγυρίζοντας στο σπίτι του Ντάλαντ. Η Σέντα, κόρη του Ντάλαντ, κοιτάζει ονειρεμένα επάνω σε μια πανέμορφη εικόνα του Ιπτάμενου Ολλανδού που είναι κρεμασμένη στον τοίχο και επιθυμεί να τον σώσει. Χωρίς να ξέρει τίποτα από όσα έγιναν στο λιμάνι, τραγουδά την μπαλάντα του Ιπτάμενου Ολλανδού ενώ οι φιλενάδες της την ακούν γοητευμένες.

Ο Έρικ ο κυνηγός, και μέχρι τώρα αρραβωνιαστικός της Σέντας, φθάνει εκείνη την στιγμή και την ακούει να τραγουδάει. Όταν τα κορίτσια αναχωρούν, ο Έρικ την προειδοποιεί, λέγοντάς της το όνειρο του, στο οποίο ο Ντάλαντ επέστρεψε με έναν μυστήριο ξένο που την πήρε μαζί του, μακριά στη θάλασσα.

Ο Ντάλαντ φθάνει με τον ξένο και τον συστήνει στην κόρη του. Ο ξένος και η Σέντα κοιτάζονται γι αρκετή ώρα σιωπηλά, ενώ ο Ντάλαντ συνειδητοποιεί ότι κάποια άγνωστη δύναμη μαγική τους συνέδεσε. Η Σέντα ορκίζεται ότι θα τον αγαπάει αληθινά μέχρι το θάνατο.

Γ΄πράξη

Αργότερα το βράδυ, το πλήρωμα του Ντάλαντ προσκαλεί τους ναύτες του άλλου καραβιού να έρθουν και να γιορτάσουν μαζί. Αυτοί όμως δεν ανταποκρίνονται. Τα κορίτσια απογοητεύονται και φεύγουν. Στο κατάστρωμα του μυστηριώδους καραβιού εμφανίζονται φαντάσματα που, και οι ναύτες του Ντάλαντ αποχωρούν τρομαγμένοι.

Η Σέντα φθάνει, ακολουθούμενη από τον Έρικ, ο οποίος την κατηγορεί ότι τον παράτησε, ενώ είχαν δώσει λόγο και αυτός την αγαπούσε ακόμα. Ο ξένος, που άθελά του ακούει αυτές τις λέξεις, απογοητεύεται, καθώς σκέφτεται ότι χάνει την αγαπημένη του. Καλεί τους ναύτες του πληρώματός του, και μπροστά στους έκπληκτους ανθρώπους δηλώνει ότι είναι ο Ιπτάμενος Ολλανδός.

Μόλις ο Ολλανδός εγκαταλείπει την ακτή, καταφθάνει η Σέντα και ρίχνεται στη θάλασσα, λέγοντας ότι θα είναι πιστή μέχρι τον θάνατο. Η πράξη της αυτή είναι ταυτόχρονα και η σωτηρία του. Το πλοίο φάντασμα εξαφανίζεται, και η Σέντα μαζί με τον Ολλανδό ανέρχονται στον ουρανό.


* * *

Υπενθυμίζεται ότι οι Οι αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης [“εδώ”] και ο Τριστάνος και Ιζόλδη [“εδώ”] του Ρ. Βάγκνερ, αναμεταδόθηκαν απ’ ευθείας από την Νέα Υόρκη στο ΤΕΙ Καστοριάς.






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ