10.11.18

Marnie: Η ψυχολογική πολυπλοκότητά της



Μετά το ρομαντικό έπος «Το Κορίτσι της Δύσης» του Πουτσίνι με τον συγκλονιστικό Jonas Kaufmann και την χαρισματική Eva-Maria Westbroek, έρχεται η πλέον σύγχρονη όπερα «Μάρνι» απόψε Σάββατο 10 Νοεμβρίου, στις 19:55.

Η «Μάρνι» αποτελεί ένα δημιούργημα του Nico Muhly, ο οποίος βασίστηκε σε δυο πηγές: Το μυθιστόρημα του Winston Graham γραμμένο το 1961 και το ομώνυμο, γεμάτο σασπένς θρίλερ του Alfred Hitchock που προβλήθηκε το 1964.  Η νέα αυτή παραγωγή που εκτυλίσσεται σε ένα κινηματογραφικό σκηνικό, κάνει φέτος πρεμιέρα στη Met, αφού είχε προηγουμένως ανέβει με μεγάλη επιτυχία το 2017 στην English National Opera του Λονδίνου, με την οποία έχει γίνει και η συμπαραγωγή της Metropolitan Opera.

H Isabel Leonard εμφανίζεται στον ομώνυμο ρόλο, ενσαρκώνοντας μια νέα γυναίκα η οποία δημιουργεί και υποδύεται συνεχώς διαφορετικές ταυτότητες, τις οποίες χρησιμοποιεί σε μια σειρά από απάτες. Ο Christopher Maltman εμφανίζεται ως Μαρκ Ρούτλαντ και ερμηνεύει εκπληκτικά τον χαρακτηριστικό ρόλο του εκβιαστή διευθυντή της, ειδικά την σοκαριστική σκηνή της απόπειρας βιασμού της Μάρνι. Ο Iestyn Davies είναι στον ρόλο του αδελφού του Τέρι Ρούτλαντ, η Janis Kelly εμφανίζεται ως κυρία Ρούτλαντ και η περίφημη mezzo-soprano Denyce Graves είναι η μητέρα της Μάρνι. Ο Robert Spano κάνει το ντεμπούτο του ως διευθυντής ορχήστρας.


Οταν ο σκηνοθέτης Μάικλ Μάγερ τηλεφώνησε στον συνθέτη Νίκο Μιούλι και του πρότεινε μια όπερα βασισμένη στη «Μάρνι» του Χίτσκοκ, εκείνος θεώρησε την πρόταση «σημαδιακή». Κι αυτό γιατί μόλις είχε αρχίσει να εξερευνά τον κόσμο του Γουίνστον Γκρέιαμ, του συγγραφέα του βιβλίου επάνω στο οποίο στηρίχθηκε η κινηματογραφική ταινία του Χίτσκοκ. Καθώς οι συντελεστές έμπαιναν  στη διαδικασία, άπαντες συνειδητοποιούσαν όλο και περισσότερο ότι η «Μάρνι» ήταν ιδανικό πεδίο για το λυρικό θέατρο, χάρη στο ψυχολογικό της υπόβαθρο. Η κεντρική ηρωίδα της ταινίας (Τίπι Χέντρεν) είναι μια κλεπτομανής που λιποθυμά όταν βλέπει κόκκινο χρώμα. Ενας πλούσιος επιχειρηματίας (Σον Κόνερι) γοητευμένος απ’ αυτήν την προσλαμβάνει στην επιχείρησή του παρ’ όλο που γνωρίζει για τη νεύρωσή της. Κάποια στιγμή τη συλλαμβάνει επ’ αυτοφώρω αλλά αντί να τη στείλει στη φυλακή την πιέζει να τον παντρευτεί. Ωστόσο η Μάρνι αποδεικνύεται ψυχρή σύζυγος. Ερευνώντας το παρελθόν της, ανακαλύπτει πως όταν ήταν παιδί σκότωσε έναν πελάτη της ιερόδουλης μητέρας της. Αυτή ακριβώς η αποκάλυψη όμως θα είναι ο καταλύτης που θα την απελευθερώσει από τις ενοχές της...

Ο Μιούλι υποστηρίζει σε συνέντευξή του πως η Μάρνι εξαρχής του θύμισε την όπερα του Ντεμπισί «Πελέας και Μελισσάνθη». Η αρχική φράση της ηρωίδας «Ne me touchez pas!» («Mη με αγγίζεις») του έφερε στον νου την ηρωίδα των Γκρέιαμ / Χίτσκοκ. Οταν ο μελλοντικός της σύζυγος τη ρωτά, απαντά πως «όλοι» την έχουν πληγώσει αλλά δεν μπορεί να του εξηγήσει με ποιον τρόπο. «Αυτού του είδους η έντονη συναισθηματική ασάφεια πάντα με συγκινούσε βαθιά» λέει ο συνθέτης. Σύντομα, τόσο ο ίδιος όσο και η υπόλοιπη ομάδα συμφώνησαν να επικεντρωθούν στο βιβλίο του Γκρέιαμ και να τονίσουν τις πολλές πτυχές και τις αποχρώσεις που λείπουν από την ταινία.


«Καθώς συνέχιζα να γράφω τη μουσική, ολοένα και μεγαλύτερες αποκαλύψεις γίνονταν για το σκάνδαλο Γουαϊνστάιν... Λίγο καιρό αργότερα, ενώ βρισκόμουν στα μισά της β’ πράξης, η Τίπι Χέντρεν δημοσίευσε μια αυτοβιογραφία της όπου ισχυριζόταν ότι στη διάρκεια των γυρισμάτων της "Μάρνι" ο Χίτσκοκ την είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά…» λέει στη συνέχεια, για να προσθέσει αμέσως μετά: «Υπάρχει μακρά ιστορία αντίστοιχης συμπεριφοράς σε άντρες με εξουσία. Ωστόσο μια από τις πιο δύσκολες παραμέτρους στη "Μάρνι" είναι ότι η σεξουαλική βία ασκείται από τον σύζυγό της, τον Μαρκ. Ο συζυγικός βιασμός έχει μια μπερδεμένη νομικά ιστορία σε πολλές χώρες, ενώ η σεξουαλική παρενόχληση και τα όρια της συναίνεσης είναι ένα θέμα που εγείρει έντονες συζητήσεις παντού. Η νουβέλα του Γκρέιαμ κινείται στην κόψη του ξυραφιού εν προκειμένω και το λιμπρέτο την ακολουθεί. Κανένας ήρωας δεν είναι ξεκάθαρα κακός ή καλός. Ολοι κρύβουν ή αρνούνται τον πραγματικό εαυτό τους. Η Μάρνι είναι ταυτόχρονα κυνηγός και θήραμα. Το πραγματικό στοίχημα είναι να γνωρίσει και να κατανοήσει τον ίδιο της τον εαυτό…».

Ο Muhly δηλώνει πως η πρόκληση από πλευράς μουσικής στάθηκε τεράστια. Θέλησε να χρησιμοποιήσει τη μουσική για να φωτίσει τις κρυμμένες προθέσεις των χαρακτήρων. Είναι η τρίτη του όπερα κι αυτό που έχει μάθει πλέον καλά είναι ότι όσο άψογα κι αν δείχνουν όλα στο χαρτί, ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για την απήχησή τους αν δεν ακούσεις ολόκληρο το έργο σου τραγουδισμένο από «αληθινούς» ανθρώπους…


Η «Μάρνι», που θα έχει την ευκαιρία το καστοριανό κοινό να παρακολουθήσει σε απ’ ευθείας μετάδοση από την Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης στο ΤΕΙ Καστοριάς το Σάββατο 10/11, ακολουθεί περισσότερο την ομότιτλη νουβέλα του Γουίνστον Γκρέιαμ (19 61) παρά την ταινία του Χίτσκοκ (1964). Σε αντίθεση με τον «άρχοντα του σασπένς» που τοποθετεί τη δράση στις ΗΠΑ, ο 37χρονος συνθέτης σε συνεργασία με τον βετεράνο Νίκολας Ράιτ, ο οποίος υπογράφει το ποιητικό κείμενο, την επαναφέρουν στη Βρετανία στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ενώ παράλληλα εντάσσουν χαρακτήρες που απουσιάζουν από το φιλμ. Ανάμεσά τους η πλέον καθοριστική είναι η  κυρία Ράτλαντ, η πιεστική μητέρα του συζύγου της ηρωίδας Μαρκ. Ο Τέρι, εξάδελφος του Μαρκ στο βιβλίο, εν προκειμένω «ζωντανεύει» στον ρόλο του άσωτου αδελφού. Παράλληλα, η οπερατική «Μάρνι» δεν φοβάται το κόκκινο χρώμα – όπως συμβαίνει στην ταινία όπου λιποθυμά στη θέα του – ενώ άλλη μια ομοιότητα με το βιβλίο είναι ότι η μητέρα της πρωταγωνίστριας πεθαίνει προτού αποκαλυφθούν τα μυστικά από το παρελθόν.


«Η αλήθεια είναι ότι το βιβλίο μού φάνηκε πολύ πιο ενδιαφέρον από την ταινία» έχει ομολογήσει ο συνθέτης στον Τύπο παραδεχόμενος ότι ξαναείδε το φιλμ του Χίτσκοκ μόνο μία φορά προτού μπει στη διαδικασία της σύνθεσης του δικού του έργου. Η ιδέα για μια οπερατική εκδοχή της «Μάρνι» –της ιστορίας της κλεπτομανούς ηρωίδας την οποία ο πλούσιος επιχειρηματίας συλλαμβάνει επ’ αυτοφώρω και την πιέζει να τον παντρευτεί – του άρεσε εξ αρχής. Οπως έχει δηλώσει, σε αντίθεση με τον Χίτσκοκ που έδωσε έμφαση στον σεξουαλικό σαδισμό του συζύγου της Μάρνι, ο ίδιος προτίμησε να τονίσει ιδιαίτερα την ηθική αμφισημία της ιστορίας και την ψυχολογική πολυπλοκότητα της ηρωίδας, εξ ου και άντλησε μεγαλύτερη έμπνευση από το βιβλίο,  γεγονός το οποίο, παράλληλα, τον απελευθέρωσε «από κάθε μουσική και οπτική εμπλοκή με το φιλμ».


«Στο μυαλό μου είχα τις όπερες του Μότσαρτ όπου από το πρώτο λεπτό που παίζει η ορχήστρα καταλαβαίνεις τη συμπεριφορά και τα κίνητρα του κάθε ρόλου επί σκηνής» έχει δηλώσει ο Μιούλι. Ετσι, μία από τις πρώτες αποφάσεις που πήρε προτού καν ακόμη διαβάσει το ποιητικό κείμενο του Ράιτ ήταν ότι καθένας από τους κύριους ρόλους θα είχε το «δίδυμό» του όργανο στην ορχήστρα ώστε «η μουσική να έχει άρρηκτη σχέση με όσα λένε οι ήρωες στη σκηνή». Το έργο κατατάσσεται στην κατηγορία της "μεγάλης όπερας" αφού περιλαμβάνει 18 σολίστες ενώ επιφυλάσσει σημαντικό ρόλο στη χορωδία και απαιτεί μεγάλη ορχήστρα. Ο συνδυασμός παράδοσης και νεωτερικότητας αντανακλά το ενδιαφέρον του συνθέτη για τις παλαιότερες μουσικές φόρμες και ταυτόχρονα για τη μοντέρνα έκφρασή τους.


Η «Μάρνι» έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στις 18 Νοεμβρίου 2017 από την Εθνική Οπερα της Αγγλίας (ΕΝΟ - English National Opera), ενώ η αμερικανική πρεμιέρα της  δόθηκε στην Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης στις 19 του περασμένου Οκτωβρίου με την διάσημη μεσόφωνο Ιζαμπελ Λέοναρντ στον πρωταγωνιστικό ρόλο.


Γεννημένος το 1981 στις ΗΠΑ, γιος ενός αμερικανού δημιουργού ντοκιμαντέρ και μιας γαλλίδας ζωγράφου, ο Μιούλι θεωρείται σήμερα ένας από τους εμπορικότερους συνθέτες σύγχρονης κλασικής μουσικής, έχοντας όμως δοκιμάσει την τύχη του και σε άλλα είδη, όπως η ποπ για παράδειγμα. Μεγάλωσε σε ιδιαίτερα εκλεκτικό περιβάλλον και σύμφωνα με όσα έχει πει ο ίδιος από πολύ νωρίς οι γονείς του τον αντιμετώπιζαν ως ενήλικο και φρόντιζαν να αναπτύξουν την κριτική του ικανότητα. Ταξίδεψε πολύ, έμαθε ξένες γλώσσες, σπούδασε μουσική και πολύ νωρίς στην καριέρα του εργάστηκε κοντά στον Φίλιπ Γκλας. Μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Μεγάλη Βρετανία και η συνθετική παραγωγή του περιλαμβάνει μουσική για μπαλέτο, έργα ορχηστρικά και συνθέσεις δωματίου, τραγούδια, κομμάτια για σόλο πιάνο, χορωδιακή αλλά και κινηματογραφική μουσική.


Η «Μάρνι» είναι η τρίτη όπερά του. Εχουν προηγηθεί, μερικά χρόνια νωρίτερα, οι «Σκοτεινές αδελφές» («Dark Sisters», 2010) και την επόμενη χρονιά τα «Δυο αγόρια» με θέμα τις αρνητικές –εντελώς απρόβλεπτες κάποιες φορές– συνέπειες του Διαδικτύου. Εν προκειμένω, η πλέον πρόσφατη απόπειρά του στο είδος εκτιμήθηκε, κατά γενική ομολογία από τον διεθνή Τύπο, με την κριτική να εκφράζεται ευμενώς για συγκεκριμένα στοιχεία του έργου αλλά και για τους συντελεστές: τον αρχιμουσικό Ρόμπερτ Σπάνο που θα διευθύνει την ορχήστρα της Μετροπόλιταν Όπερα μεθαύριο Σάββατο αλλά και για την πρωταγωνίστρια Ιζαμπελ Λέοναρντ. Ωστόσο, δεν έλειψαν οι φωνές που διατύπωσαν την άποψη ότι το αποτέλεσμα δεν φτάνει στο επίπεδο του σασπένς που κατόρθωσε να κατακτήσει ο Χίτσκοκ ενώ η μουσική σε κάποιες περιπτώσεις απλώς συνοδεύει την δράση αδυνατώντας να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο. Σε κάθε περίπτωση, οι όποιες αντιρρήσεις μοιάζουν λιγότερο σημαντικές από αυτό καθαυτό το γεγονός του ανεβάσματος ενός νέου λυρικού έργου το οποίο έχει πάντα –ή έστω τις περισσότερες φορές– πολυαναμενόμενο χαρακτήρα.


Παρά τις προσπάθειες του συνθέτη να αποστασιοποιηθεί από την ταινία του Χίτσκοκ, η αμερικανική πρεμιέρα της οπερατικής «Μάρνι» σφραγίστηκε από μια εξαιρετικά συγκινητική, σύμφωνα με τους «New York Times», σκηνή. Το γεγονός ότι στο τέλος του έργου η κινηματογραφική πρωταγωνίστρια, η 88χρονη σήμερα, Τίπι Χέντρεν ανέβηκε στη σκηνή της Μητροπολιτικής Οπερας έχοντας δίπλα της την Ιζαμπελ Λέοναρντ (φωτογραφίες κάτω: στην σκηνή και στο εστιατόριο Grand Tier της ΜΕΤ) και κάτω στο εστιατόριο της ΜΕΤ), για να εισπράξουν αμφότερες το θερμό χειροκρότημα του κοινού.



Το ανέβασμα της όπερας στον απόηχο του «σκανδάλου Γουάινστιν» (συγκυρία στην οποία έχει αναφερθεί και ο Μιούλι) αλλά και οι παλαιότερες αποκαλύψεις της Χέντρεν για τη σεξουαλική παρενόχληση που υπέστη η ίδια από τον Χίτσκοκ στην διάρκεια των γυρισμάτων της «Μάρνι» επανέφεραν, μοιραία, στο προσκήνιο τις αντίστοιχες συζητήσεις. «Κατέστρεψε την καριέρα μου αλλά δεν κατέστρεψε τη ζωή μου» δήλωσε κάποτε το "κορίτσι" όπως αποκαλούσε ο Χίτσκοκ την πρωταγωνίστριά του. Η εικόνα της επί σκηνής ήρθε να το αποδείξει...


  • ΤΕΙ Καστοριάς Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2018 στις 19:55. Η διάρκεια της παράστασης είναι 2 ώρες και 29 λεπτά συμπεριλαμβανομένου ενός διαλείμματος 25 λεπτών και  θα προβληθεί με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους, στο αμφιθέατρο του ΤΕΙ Καστοριάς, από την κοινωφελή επιχείρηση του δήμου Καστοριάς Ορεστειάς.
  • Διευθυντής ορχήστρας: Robert Spano. Σκηνοθεσία: Michael Mayer. Σκηνικά και προβολές: Julian Crouch and 59 Productions. Κοστούμια: Arianne Phillips. Φωτισμοί: Kevin Adams. Διανομή: Μάρνι (Isabel Leonard), κα. Ρούτλαντ (Janis Kelly), μητέρα της Μάρνι (Denyce Graves), Τέρι Ρούτλαντ (Iestyn Davies), Μαρκ Ρούτλαντ (Christopher Maltman).
  • Τιμές εισιτηρίων: 15,00 € (10,00 € μαθητικά, φοιτητικά, άνεργοι, ΑΜΕΑ). Με το κουπόνι της ΟΔΟΥ 1+1 η τιμή είναι 15,00 € για δύο άτομα (δηλαδή 7,50 € το άτομο). Η προσφορά είναι για 15 εισιτήρια (30 άτομα). Είναι απαραίτητη η δήλωση ονοματεπώνυμου στην εφημερίδα (ΟΔΟΣ, Μητροπόλεως 4,  τηλ. 2467029638, e-mail: odos-kst@otenet. gr) η οποία θα καταρτίσει ονομαστικό εκπτωτικό κατάλογο.  



Σχετικά:



Το κείμενο βασίστηκε στα δελτία τύπου του Αντ1 
και της Metropolitan Opera, στην Βικιπαίδεια, 
στους New York Times και στο Βήμα της Κυριακής.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ