14.12.18

ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ ΟΡ. ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΗ: Ο ανθός της λίμνης [VII]


ΟΔΟΣ 20.7.2017 | 895


Στοιχεία για την ιστορία 

των Ελλήνων Καστοριανών Εβραίων


- ζ' μέρος -

 παράρτημα

Μισέλ Καζές


Μια ενδιαφέρουσα σελίδα της ιστορίας της ελληνικής Αριστεράς σχετίζεται με την εβραϊκή κοινότητα της Καστοριάς. Η πολιτικά συντηρητική λιμναία πόλη ανέδειξε ένα από τους πρώτους βουλευτές της Αριστεράς, στην πρώιμη φάση της.

Στα 1905 γεννήθηκε στην Καστοριά ο Μισέλ Καζές του Ιωσήφ⁷², ο οποίος έμελλε στο μεσοπόλεμο να αναδειχθεί σε σημαίνον στέλεχος του εργατικού κινήματος και να εκλεγεί βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών και Αγροτών, κοινοβουλευτικό σχήμα του Κ.Κ.Ε., στις εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου 1932.

Στη σύντομη κοινοβουλευτική θητεία του, καθώς το Μάρτιο του 1933 διεξήχθησαν νέες εκλογές, ο Καζές παρουσίασε έντονη κοινοβουλευτική και εξωκοινοβουλευτική δράση, τόσο για την προάσπιση των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης, όσο και για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, στα πλαίσια των τότε θέσεων του Κ.Κ.Ε.⁷³

Η δράση του αυτή οδήγησε σε λυσσαλέες αντιδράσεις εναντίον του, τόσο από τον αστικό τύπο της Θεσσαλονίκης, όσο και από την φασιστική οργάνωση ΕΕΕ, που ζητούσαν «την κεφαλή του σ. Γκαζέ επί πίνακι»⁷⁴.

Ο Καζές, στη διάρκεια της θητείας του, ενήργησε ως εκπρόσωπος των Ελλήνων εργαζομένων ευρύτερα και όχι ως βουλευτής της εβραϊκής μειονότητας, με την ηγεσία της οποίας βρισκόταν σε απόλυτη αντίθεση και ρήξη⁷⁵. Ο Καζές, τυπογράφος στο επάγγελμα, πολιτεύτηκε και στις επόμενες εκλογές, το 1933 και το 1935, χωρίς να επανεκλεγεί.

Τον Ιούλιο του 1934 ο Καζές συνελήφθη κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του «Ιδιώνυμου αδικήματος» και εκτοπίστηκε στην Ανάφη. Κατά τη δικτατορία του Μεταξά πέρασε στην παρανομία και ήταν από τους υπεύθυνους του παράνομου εκδοτικού μηχανισμού του Ριζοσπάστη στην Αθήνα.

Συνελήφθη τον Οκτώβριο του 1939, φυλακίστηκε στην Ακροναυπλία και αργότερα στην Κέρκυρα, στην απομόνωση της Ακτίνας Θ’⁷⁶.  Ο Καζές κατηγορήθηκε από μερίδα των συντρόφων του ως «χαφιές της Ασφάλειας». Στις αρχές του 1940 αποφυλακίστηκε, αφού υπέγραψε δήλωση μετανοίας, με σκοπό να ανατρέψει τις κατηγορίες των συντρόφων του εναντίον του⁷⁷.

Το τέλος του Μισέλ Καζές ήταν τραγικό. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στις 30 Δεκεμβρίου του 1942, μαζί με άλλους 19 Έλληνες ομήρους, κρατούμενους στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά», ως αντίποινα των γερμανών για αντιστασιακές ενέργειες⁷⁸, όχι λόγω της εβραϊκής του καταγωγής, αλλά ως Έλληνας κομμουνιστής⁷⁹.


-συνεχίζεται-


72.  Βλ. Λέων Α. Ναρ, Οι Ισραηλίτες βουλευτές στο Ελληνικό κοινοβούλιο, σελ. 123. Ευχαριστώ θερμά το Λέων Α. Ναρ για τις πληροφορίες και τη βοήθεια του.

 73. Τις διεθνιστικές θέσεις του ΚΚΕ και την τότε θέση του γύρω από τα εθνικά θέματα και ιδίως τη Μακεδονία, πρέπει να τις εξετάζουμε μέσα από το πρίσμα των δεδομένων της εποχής εκείνης. Το κόμμα αυτό, ταυτισμένο με τις επιλογές της τότε ΕΣΣΔ, ήρθε σε αντίθεση με τις κυρίαρχες περί έθνους αντιλήψεις, που επικρατούσαν στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα δε, οι θέσεις του για τη Μακεδονία, έμελλε να παίξουν σημαντικό ρόλο τη δεκαετία του 1940, τις συνέπειες των οποίων πλήρωσαν πρώτιστα εκείνοι για των οποίων τα μειονοτικά δικαιώματα υποτίθεται ότι αγωνιζόταν. 

 74. Η αφορμή είχε δοθεί από την «ταξική κατάθεση» του Καζές σε δίκη «συντρόφων του» στην Έδεσσα, όπου ο βουλευτής του ΚΚΕ είχε αναπτύξει τις θέσεις του κόμματος του για τις μειονότητες. Βλ. Λ. Ναρ, ό.π., σελ. 124-125 και το δημοσίευμα «Λυσσασμένη εκστρατεία κατά του σ. Γκαζές» στο Νέο Ριζοσπάστη, φύλλο 445 της 12-12-1932. Ο Καζές εμφανίζεται και με το επώνυμο Γκαζές.

 75. Ο Καζές δε δίστασε να χαρακτηρίσει φασίστες τους υπόλοιπους Έλληνες Εβραίους βουλευτές των αστικών κομμάτων, επιστρέφοντας τους τις κατηγορίες, αναφέροντας πως ήταν «φυσικοί σύμμαχοι των πογκρομιστών» και των βουλγάρων κομιτατζήδων. Βλ. τη δήλωση του Καζές: «Οι απειλές των φασιστών με ατσαλώνουν περισσότερο» στο Νέο Ριζοσπάστη, φύλλο 447 της 14-12-1932.

 76. Βασίλης Νεφελούδης, Αχτίνα Θ’, σελ. 170.

 77. Β. Νεφελούδης, ό.π., σελ. 171. Ο Νεφελούδης σημειώνει πως ο Μιχάλης Γκαζές δεν μπόρεσε να αντέξει στο καθεστώς της απομόνωσης και έφυγε με δήλωση. Όμως, στο ίδιο βιβλίο (σελ. 299) ο Νεφελούδης αναφέρει ότι «Ο αριθμός των κρατουμένων έμεινε ο ίδιος από το Γενάρη ως το Νοέμβρη του 1940…Η μοναδική περίπτωση κρατουμένου που στο διάστημα αυτό έφυγε από τη Θ’ με δήλωση ήταν του Μισέλ Γκαζέ. Και αυτός είχε κάνει τη δήλωση πριν έρθει στην Κέρκυρα.»

 78. Συγκεκριμένα είχαν πραγματοποιηθεί ανταρτικές επιθέσεις στη σιδηροδρομική γέφυρα της Γουμένισσας και στο μεταλλείο μολύβδου «Μαύρο Δέντρο» στην Πηγή Αξιούπολης. Στράτος Δορδανάς, Το αίμα των αθώων, σελ. 126. 

 79. Δημοσθένης Δώδος, Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης στις εκλογές του Ελληνικού κράτους, σελ. 211, Μικαέλ Μόλχο και Ιωσήφ Νεχαμά, In Memoriam, σελ. 62 και Στράτος Δορδανάς, Το αίμα των αθώων, σελ. 121-128. Τόσο ο Δώδος, όσο και οι Μόλχο και Νεχαμά συγχέουν την ημερομηνία εκτέλεσης του Καζές με εκείνη (14-2-1942) του επίσης εκτελεσθέντος από τους γερμανούς πρώην βουλευτή του ΚΚΕ Δαυίδ Σουλάμ.


Φωτογραφίες: 
[Επάνω] Λυσσασμένη εκστρατεία κατά του Σ. Γκαζές. Αστικός τύπος και φασίστες οργανώνουν νέα πογκρομ κατά των μειονοτήτων. Γράμμα από την Θεσσαλονίκη. Νέος Ριζοσπάστης 12.12.1932/445.
[Κάτω] «Οι απειλές των φασιστών με ατσαλώνουν περισσότερο», μία δήλωση του βουλευτή Σ. Γκαζές.Υπερασπίστε τους βουλευτές σας! Νέος Ριζοσπάστης 14.12.1932/447. 
-Δεύτερη σελίδα [στην έντυπη έκδοση της ΟΔΟΥ]: Φωτογραφία αριστερά του Μισέλ Καζές ["εδώ"] με φανερά σημάδια βασανιστηρίων από το Νέο Ριζοσπάστη της εποχής, και δεξιά ληξιαρχική πράξη θανάτου του Μισέλ Καζές ["εδώ"]

2 σχόλια:

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ