14.1.18

ΟΔΟΣ: Μοιραίες πολιτικές αποφάσεις


ΟΔΟΣ 8.6.2017 | 889

Πριν από μερικά χρόνια -ήταν το 2014- το πρόγραμμα Europa Nostra στο οποίο εντάχθηκε ο Δήμος Καστοριάς για κάποιο χρονικό διάστημα, λειτούργησε ευεργετικά. Για την ακρίβεια, παρηγορητικά. Απέναντι στον γενικευμένο λήθαργο που κυριαρχεί στην Καστοριά, δεν ήταν αμελητέο να αποφασιστεί ξαφνικά με μια σύντομη προετοιμασία να επιλεγεί η πόλη της Καστοριάς για τις συνοικίες της γύρω από την πλατεία Αδελφών Εμμανουήλ και Απόζαρι και να γίνει δεκτή στο δίκτυο αυτό. Αναπτέρωσε ελπίδες ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει.

Σήμερα, και αφού προηγουμένως ειπώθηκαν και γράφτηκαν αρκετά, στην πραγματικότητα το μόνο που έμεινε στην συλλογική ανάμνηση, είναι η ένταξη των εργασιών διάσωσης του ερειπωμένου τεμένους, έστω κι’ αν δεν βρίσκεται στις επιλεγείσες Europa Nostra περιοχές της πόλης. Αλλά κι’ αυτό, τουλάχιστον έως στιγμής, δεν φαίνεται να είχε ιδιαίτερη συνέχεια.

Η συζήτηση για την άστεγη πνευματική ζωή της Καστοριάς, πολύ συχνά επανέρχεται. Πότε με αφορμή το σκάνδαλο της αμφιλεγόμενης εγκατάλειψης του Πνευματικού Κέντρου, που ήδη καταστρέφεται. Πότε πάλι με αφορμή την μεγάλη περιπέτεια του Μαθιουδάκη, που τελικά απέφυγε την κατεδάφιση. Χωρίς να είναι βέβαιο ότι απέφυγε εν τέλει και την κατάρρευση. Που δεν μπορεί να αποκλειστεί αν συνεχιστεί η ίδια αδιαφορία.

Διότι αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα της Καστοριάς: αδιαφορία των ιθυνόντων. Αδιαφορία για το περίφημο ξενοδοχείο του Ξενία, - το οποίο καταστρέφεται και κανείς δεν το θίγει, περιμένοντας ως φαίνεται την ολοκληρωτική του καταστροφή, ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν και γι αυτό, όπως και για το παλιό Γυμνάσιο, μνημόσυνα.

Τους αρέσει μερικούς και κάποιους να κάνουν μνημόσυνα και να εγκαλούν τους παλιούς Καστοριανούς. Μόνο που δεν εξηγούν, γιατί τώρα που είναι όλοι αυτοί οι καινούργιοι στα πράγματα, η κατάσταση οδεύει από το κακό στο χειρότερο.

Το βίωσε και αυτό πάλι και μάλιστα πρόσφατα η πόλη, με την διπλή παρουσία του κάποτε υπεύθυνου υπαλλήλου της αρμόδιας Αρχαιολογικής υπηρεσίας, επί δικτατορίας κ. Ευθύμιο Τσιγαρίδα και στην συνέχεια καθηγητή Πανεπιστημίου, ο οποίος επανεμφανίσθηκε μετά από πολλές δεκαετίες, και ειδικά στην πρώτη του παρουσία, «μάλωσε» αναδρομικά τους Καστοριανούς και δικαίωσε τον αείμνηστο Δωρόθεο, μητροπολίτη τότε που κλάπηκαν οι εικόνες.

Και να που μερικές εβδομάδες αργότερα, ο εγνωσμένος φίλος της Καστοριάς κ. Χαράλαμπος Τσούγγαρης, αρχαιολόγος που τώρα υπηρετεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, με επιστολή του στην ΟΔΟ που δημοσιεύθηκε στο φύλλο  886 της 18ης Μαΐου και απευθύνεται στον καθηγητή και Καστοριανό ευπατρίδη κ. Μενέλαο Μπατρίνο, καθώς και σε επιστολή του που είχε δημοσιευθεί στην ΟΔΟ, στο φύλλο 885 της 11ης Μαΐου, υπενθύμισε ευτυχώς μερικές από τις πτυχές της πρόσφατης ιστορίας της Καστοριάς.

Πιο συγκεκριμένα υπενθύμισε ότι ήταν τότε στο τέλος του… 20ου αιώνα, την περίοδο 1999-2000, όταν με τυχαίες αφορμές η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως του ήλιου αρχαιότητες που σχετίζονται με το μακρινό αρχαιοελληνικό παρελθόν της Καστοριάς, από τότε που ονομάζονταν Κέλετρο και το Βασίλειο των Ορεστών.

Τότε που ο ίδιος πρωτοστατούσε να ευαισθητοποιήσει τους εκλεγμένους της Καστοριάς και ειδικά την δημοτική αρχή του κ. Δημητρίου Παπουλίδη, να διεκδικήσει την μεταβίβαση του περίβλεπτου Ξενία. Ώστε να μετατραπεί η ευρύτερη περιοχή σε «πάρκο» με αρχαιολογικό και βυζαντινό μουσείο.

Ποιος ξέρει άραγε. Αν η ιδέα αυτή είχε τότε πραγματοποιηθεί, ίσως και να μην χάνονταν το τμήμα της Αρχιτεκτονικής Σχολής που θα λειτουργούσε σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων από εκείνο το σημείο, στην Κουμπελίδικη (μαζί με το Πνευματικό Κέντρο πιο κάτω). Ίσως ολόκληρη η επάνω ζώνη της Καστοριάς να είχε κρατηθεί στην ζωή χάρη στην πνευματική κίνηση.

Όμως η ιδέα αυτή, περίπου αυτονόητη σε κάθε φυσιολογική περίπτωση προσέκρουσε στην άρνηση του Δήμου Καστοριάς, -διάβαζε του κ. Δημ. Παπουλίδη, ο οποίος προόριζε τάχα τον Ξενία για την στέγαση του περίφημου ιδρύματος «Παπαλαζάρειο». Ποιος μπορεί να γνωρίζει σήμερα πού ακριβώς βρίσκεται η αλήθεια.

Διότι συμπτωματικά, εκείνη την εποχή κορυφωνόταν η «φούσκα» των επεκτάσεων της Καστοριάς με την καταιγίδα νέων κτηρίων και την εγκατάλειψη του παλιού κέντρου. Ήταν την ίδια εποχή, πάλι επί δημαρχίας κ. Δημ. Παπουλίδη, και με αντιδήμαρχό του επί των πολιτιστικών τον κ. Εμμανουήλ Χατζησυμεωνίδη (που αργότερε προσέτρεξε να ετοιμαστεί φάκελος για την Europa Nostra), έτσι χωρίς κανείς να το περιμένει, από την μια ημέρα στην άλλη, σφραγίστηκε το Πνευματικό Κέντρο. Και κλιμακώθηκε η οριστική εγκατάλειψη του παλιού κέντρου.

Μοιραίες πολιτικές αποφάσεις από το ίδιο μοιραίους ιθύνοντες; Κανείς δεν το γνωρίζει ακόμη. Και ίσως ποτέ δεν θα το μάθει κανείς.

Σήμερα, πολλά χρόνια μετά, η Καστοριά εξακολουθεί να είναι μια (μοναδική) πόλη χωρίς Πνευματικό Κέντρο –και κανείς τους δεν έχει ζητήσει ακόμη μια συγνώμη. Το Ξενία έχει λεηλατηθεί και καταστρέφεται. Ο ισόγειος όροφος του Πνευματικού Κέντρου κατεδαφίσθηκε βιαστικά και πήρε μαζί του ενδεχόμενα μυστικά για όλο το σκηνικό το οποίο στήθηκε.

Η Αρχιτεκτονική σχολή είναι όνειρο θερινής νυκτός. Το Παπαλαζάρειο Ίδρυμα δεν έχει δική του στέγη και έχει αντίθετα ένα βαρύ παρελθόν, καθώς τέθηκε συχνά στο στόχαστρο. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη ανύπαρκτη. Το Βυζαντινό Μουσείο, παρά την ανακαίνισή του δεν δικαιολογεί αισιοδοξία ότι θα προκαλέσει την ανάπτυξη. Και όλα αυτά την στιγμή που και η πτέρυγα του “Αρχαιολογικού μουσείου Καστοριάς” στο Άργος Ορεστικό, μάλλον υπολειτουργεί.

Και όμως υπ’ αυτές τις συνθήκες τόσο ο κ. Μενέλαος Μπατρίνος όσο και ο κ. Χάρης Τσούγγαρης, - που ζουν αμφότεροι εκτός Καστοριάς- εξακολουθούν να αγωνιούν και να ενδιαφέρονται για την πόλη, τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της, την σωτηρία της. Το παράδοξο είναι ότι, ενώ οι περισσότεροι που τελικά ενεργά ενδιαφέρονται για την ανάδειξη της πόλης και του μοναδικού πραγματικού «παγκόσμιου συγκριτικού της πλεονεκτήματος» που είναι ο... εαυτός της, βρίσκονται εκτός. Οι περισσότεροι εντός, αρκούνται να θαυμάζουν την πόλη που ζουν με την προσθήκη ενός «μας». Λένε η πόλη «μας». Η βυζαντινή αρχόντισσά «μας», και άλλα τέτοια συναφή. Και νομίζουν ότι εκπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους.

Δεκαπέντε έως είκοσι χρόνια μετά την εποχή των λάθος αποφάσεων, η Καστοριά βρίσκεται στο μεταίχμιο. Οριακό βεβαίως. Και ευτυχώς που η ελπίδα δείχνει να μην υποστέλλεται. Και καταγράφεται. Μόνο που too good to be true, που είναι και της μόδας να λένε, όσοι θέλουν να παρουσιάσουν την αποτυχία.


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 8 Ιουνίου 2017, αρ. φύλλου 889
Το Ξενία Καστοριάς σε σχέδιο της Ελεάνας Πλανιτσιάδου


Σχετικά:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ