Δια χειρός της αρχαιολόγου Έφης Πουλάκη κυρίως…
(Τα πλαγιογράμματα κομμάτια δικές μου προσθήκες)
Το 2023 θεωρείται ευρέως «Έτος Αλεξάνδρου», γεμάτο εκδηλώσεις και συνέδρια σε όλο τον κόσμο, γιατί ο μεγάλος βασιλιάς πέθανε το 323 π.Χ. Αδύνατον να μην του κάνουμε κι εμείς αφιέρωμα, καθώς «η Ορεστίδα είναι η κοιτίδα του ένδοξου Ελληνικού Μακεδονικού Κράτους και των προγόνων του Μ.Αλέξανδρου»!
«Όταν γεννήθηκε ο Αλέξανδρος, δυο βασιλικοί αετοί πέταξαν από τον Όλυμπο και στάθηκαν στη στέγη στο ανάκτορο της Πέλλας» γράφει ο αρχαίος συγγραφέας Πλούταρχος, που έζησε μεν μετά τον Αλέξανδρο, αλλά έγραψε γι’ αυτόν, γιατί ήταν πολύ σπουδαίος (Το «Βίοι παράλληλοι» του Πλούταρχου θεωρείται το πρώτο ολοκληρωμένο βιογραφικό σύγγραμμα στον κόσμο) .
Ήταν γιος του Φιλίππου, ενός επίσης πολύ σπουδαίου βασιλιά της Μακεδονίας, που «παρέλαβε έναν κατσικότοπο, μια μικρή πόλη (τις Αιγές, όπου είχαν κατέβει από την περιοχή μας οι Μακεδόνες) και τη μεταμόρφωσε σε λαμπρή πρωτεύουσα, με ανάκτορο. Χάρη σ’ αυτόν οι Μακεδόνες από γιδοβοσκοί έγιναν αστοί. Πέταξαν τις προβιές και φόρεσαν χλαμύδες. Απέκτησαν αυτοπεποίθηση, μα και νόμους και ήθη χρηστά. Ο Αλέξανδρος εξέλιξε το μοντέλο του πατέρα του και άλλαξε τον κόσμο. Έγινε βασιλιάς της οικουμένης, ιδρύοντας ελληνικές πόλεις μέχρι την έρημο Τακλαμακάν της σημερινής Κίνας», Αγγελική Κοτταρίδη, αρχαιολόγος.
Ο Αλέξανδρος ήταν γιος του Μακεδόνα Φιλίππου και της Ηπειρώτισσας Ολυμπιάδας, απόγονος του Ηρακλή από τη μεριά του πατέρα του και του Αχιλλέα από της μητέρας του. Ο Φίλιππος τον υπεραγαπούσε και χαιρόταν όταν οι Μακεδόνες τον αποκαλούσαν «βασιλιά», ενώ τον ίδιο «στρατηγό». Αυτό που έγινε οφείλεται και στον σπουδαίο του δάσκαλο, τον Αριστοτέλη, επίσης Μακεδόνα, από τα Στάγειρα της Χαλκιδικής, στον οποίο έλεγε πως χρωστούσε την ξεχωριστή ζωή του, αφού αυτός του έμαθε τον τρόπο να ζει.
Όταν ο Φίλιππος δολοφονήθηκε ξαφνικά και κόντεψαν όλα όσα είχε καταφέρει να διαλυθούν, ανέβηκε στον θρόνο ο Αλέξανδρος, που δεν ήταν ο μόνος του γιος, μα ένας από τους γιους του, σε ηλικία μόλις 20 χρόνων! Μέσα σε 13 μόλις χρόνια και μόλις 33 χρονών, πέθανε στα βάθη της ανατολής, αφού είχε πετύχει τόσα πολλά και σπουδαία πράγματα!
(Γράφει η Έφη Πουλάκη, αρχαιολόγος, στο βιβλίο της «Αλέξανδρέ μου…», εκδ. Μάτι, βασιζόμενη στον αρχαίο βιογράφο του Αλέξανδρου Πλούταρχο(45-120 μ.Χ.):
Ο Αλέξανδρος ήταν στολισμένος με πολλές μεγάλες αρετές. Είχε την πολεμική ανδρεία που είναι φιλάνθρωπη, την οικονομία που είναι απλόχερη, την οργή που μπορεί να είναι διαλλακτική, τον μυαλωμένο έρωτα, την ευκίνητη ραθυμία (χαλαρότητα), την ταλαιπωρία που γίνεται παρηγοριά.
Ποιος υπήρξε τόσο σκληρός με τους άδικους, αλλά και τόσο ευαίσθητος με τους δυστυχισμένους; Υπήρξε, άραγε, κανείς έτσι τρομερός για τους αντιπάλους του, αλλά και τόσο μεγαλόκαρδος για όσους ζητούσαν βοήθεια;
Ως παιδί ήταν ο γρηγορότερος απ’ όλα τα παιδιά της ηλικίας του. Όταν τον είχαν παρακινήσει να πάρει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες, εκείνος ρώτησε αν θα συναγωνιζόταν με άλλους ηγεμόνες. Όταν του απάντησαν «όχι», τους είπε: «Δε συμμετέχω σε άνισο αγώνα, όπου ένας ηγεμόνας θα νικήσει απλούς ανθρώπους και απλοί άνθρωποι θα μπορούσαν να νικήσουν έναν ηγεμόνα». Όταν τον ρωτούσαν ποιους από τους στίχους του Ομήρου προτιμούσε, έλεγε: «Αυτά τα δυο, δίκαιος άρχοντας και αγωνιστής μεγάλος» και ήταν και τα δυο! Και, μολονότι είχε αποκτήσει μεγάλη εξουσία, παρέμενε άνθρωπος με αρετή και φρόνημα.
Όταν συνάντησε στην Κόρινθο τον φιλόσοφο Διογένη, που ζούσε μες σε πιθάρι, και τον ρώτησε τι θα ‘θελε να του προσφέρει κι ο φιλόσοφος του ζήτησε να τραβηχτεί πιο πέρα, για να μην του κρύβει τον ήλιο, ο Αλέξανδρος θαύμασε τόσο την απλότητα και τον τρόπο ζωής του που συχνά έλεγε: «Αν δεν ήμουν Αλέξανδρος, θα ήθελα να είμαι Διογένης»…
Ο Αλέξανδρος καλλιεργούσε στον ολιγάριθμο στρατό του τον ζήλο, το φιλότιμο και την άμιλλα μεταξύ των συνεργατών, κυρίως με το ίδιο του το παράδειγμα. Ακόμη, την ευσέβεια στους θεούς, την εμπιστοσύνη στους φίλους, την απλότητα και την εγκράτεια, την περιφρόνηση για τον θάνατο, τη μεγαλοψυχία και τη φιλανθρωπία, την ειλικρίνεια και τη σταθερότητα, την ταχύτητα στην πράξη, τον έρωτα για τη δόξα και την αποτελεσματικότητα στην επιδίωξη του ωραίου…
Την περιουσία του στην πατρίδα και το μεγαλύτερο μέρος των βασιλικών εσόδων τα είχε μοιράσει στους συνεργάτες του. Κι όταν κάποιος από αυτούς τον ρώτησε ο ίδιος τι θα πάρει, ο Αλέξανδρος του απάντησε «Τις ελπίδες»!
Γιατί ο Μέγας Αλέξανδρος δεν νοιαζόταν για τα πλούτη, τα οποία χάρισε σε άντρες ενάρετους, αλλά ο σκοπός του ήταν η ένωση όλων των ανθρώπων σε ένα έθνος. Κι έγινε Μέγας, γιατί ήταν γενναιόδωρος, έμπαινε μπροστά στον κίνδυνο, λυπόταν τους αιχμαλώτους, συγκρατούνταν στην ευχαρίστηση, αγρυπνούσε για το μέλλον κι ήταν φιλάνθρωπος στους νικημένους… Κι όταν πολεμούσε με τους Πέρσες, θυμόταν κι εφάρμοζε πάντα όσα του είχε μάθει ο δάσκαλός του, ο Αριστοτέλης. Γι’ αυτό σεβόταν τις γυναίκες που αιχμαλωτίζονταν, μετά τις νίκες του γέμιζε δώρα τους ίδιους τους εχθρούς του κι έθαψε ο ίδιος τον αντίπαλό του βασιλιά των Περσών Δαρείο με μεγάλες βασιλικές δαπάνες. Μπορείτε να πιστέψετε πως η ίδια η μάνα του Δαρείου αυτοκτόνησε από αγάπη μετά που πέθανε ο Αλέξανδρος;
Τόσο δε φοβόταν τον θάνατο ώστε, όταν κάποια φορά καρφώθηκε στο στήθος του ένα βέλος κι οι γύρω του δεν μπορούσαν να το βγάλουν, προσπάθησε να το κάνει ο ίδιος , αλλά δεν μπορούσε γιατί, καθώς ήταν πληγωμένος, δεν είχε τη δύναμη που χρειαζόταν και τους μάλωνε γιατί έκλαιγαν και δεν είχαν το θάρρος να το κάνουν!
Τόσο πολύ τους αγαπούσε τους στρατιώτες του ώστε, όταν στη διάρκεια μιας πορείας είχαν διψάσει όλοι τους και του έφεραν λίγο νερό να πιει, ο Αλέξανδρος το έχυσε μπροστά τους, λέγοντας πως θα ξεδιψούσε μαζί τους! Και λίγο πριν πεθάνει, όταν αρρώστησε και διαδόθηκε πως είχε πεθάνει, πέρασαν από μπροστά του όλοι οι αγαπημένοι τ ου στρατιώτες και τους χαιρέτισε έναν έναν, αυτός που, τόσο νέος και τόσο δυνατός, ήταν πια ετοιμοθάνατος!...
Ο Αλέξανδρος θεμελίωσε πάνω από 70 πολιτείες μέσα σε βαρβαρικές χώρες, διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό σε ολόκληρη την Ασία και νίκησε τη θηριώδη κι ανήμερη ζωή τους. Τους νόμους του Αλέξανδρου μυριάδες ανθρώπων τους εφάρμοσαν και τους εφαρμόζουν ακόμη, γράφει ο Πλούταρχος. Ο Αλέξανδρος ημέρεψε όλη την Ασία και την έκανε να διαβάζει Όμηρο , τους έμαθε να ψάλλουν τις τραγωδίες του Ευριπίδη και του Σοφοκλή. Έδωσε διαταγή να θεωρείται πατρίδα ο κόσμος, ακρόπολη το στρατόπεδο, οι καλοί συγγενείς και οι κακοί ξένοι. Να θεωρούνται Έλληνες οι ενάρετοι άνθρωποι και βάρβαροι οι κακοί. Να μην υπάρχει διάκριση στα ρούχα, τα τραπέζια, τους γάμους και τη διατροφή. Αν ο θεός που είχε στείλει την ψυχή του στη γη δεν την είχε πάρει τόσο γρήγορα κοντά του, όλοι οι άνθρωποι θα είχαν έναν νόμο και μια δικαιοσύνη, εκπορευόμενα από κοινό φως.
Στα χρόνια του Αλέξανδρου γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη οι Τέχνες και τα Γράμματα. Αγαπούσε ό,τι καλό και ωραίο παραγόταν και μπορούσε να τα ξεχωρίζει από τ’ άλλα που τους έμοιαζαν. Γι’ αυτό και, όταν ένας αρχιτέκτονας του πρότεινε να μετασχηματίσει το βουνό του Άθω σε άγαλμά του, ο Αλέξανδρος δε δέχτηκε.
Για να μείνει σε μας τους Καστοριανούς η χαρά κι η περηφάνια πως εμείς εδώ στην Καστοριά έχουμε την κεφαλή του Μεγαλέξανδρου σκαλισμένη στο βουνό που βλέπουμε από την πόλη μας, για να θυμόμαστε πάντα πως από εδώ προερχόταν ο μεγάλος αυτός βασιλιάς, πράγμα που μας θυμίζουν και οι διάφορες αφηγήσεις που κατέγραψε ο συντοπίτης μας συγγραφέας Κωνσταντίνος Δούφλιας από τον Γέρμα, που επί χρόνια συνέλεγε αφηγήσεις Καστοριανών για τον σπουδαίο αυτό Μακεδόνα πρόγονό μας.
O Μ. Αλέξανδρος έγινε και γίνεται ακόμα πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες διεθνώς κι ας γνωρίζουμε εμείς μόνο τον Μακεδόνα (από τη Βέροια) Ευθύμιο Βαρλάμη. Επίσης, για τον σπουδαίο αυτόν Έλληνα γράφτηκαν και γράφονται ακόμη διεθνώς βιβλία, μια που απασχολεί ακόμα συγγραφείς κι ερευνητές. Τέλος και καθώς ο θάνατός του απασχολεί και στις μέρες μας τους επιστήμονες, νιώθω την ανάγκη να σας μιλήσω για τον βραβευμένο Μακεδόνα (από τη Θεσ/νίκη) Καθηγητή Ιατρικής Θωμά Γερασιμίδη, που παρουσιάζει σε ιατρικά συνέδρια και σε κοινό απλό σαν εμάς την εξαιρετική έρευνά του σχετικά με την αιτία από την οποία πέθανε ο Αλέξανδρος: αποκλείοντας με επιστημονικά επιχειρήματα κάθε πιθανό αίτιο που έχει ως τώρα αναφερθεί και καθώς έχει καταγραφεί με θαυμαστή ακρίβεια το ιατρικό ιστορικό της ασθένειάς του, που κράτησε περίπου μισό μήνα, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο μεγάλος αυτός Έλληνας πέθανε από οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα. Το αναφέρω και γιατί έχουν ειπωθεί διάφορες θεωρίες, που κάποιες τους είναι τελείως ανυπόστατες, μα και για να αποδείξουμε πως ακόμη και σήμερα το πρόσωπο κι η ζωή του Αλέξανδρου απασχολούν την ανθρωπότητα, τόσο μεγάλος που ήταν!...
Περήφανοι απόγονοί του, με το μικρό μας αυτό αφιέρωμα του αποτίνουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής
και του δείχνουμε τη μεγάλη μας αγάπη.
Φωτογραφία: Μπερνάρ Πικάρ (1673-1733) γκραβούρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου (1724), Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης, ΗΠΑ.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 1 Ιουνίου 2023, αρ. φύλλου 1117
Σχετικά:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.