23.12.17

Λόγος & Αντίλογος



«Ἑσπερίδος τό Ἀνάγνωσμα»



Ἡ 42α Διεθνής Ἔκθεσις Γούνας τῆς Καστοριᾶς ἐπικάλυψε, λόγω χρονικῆς συγκυρίας, μιά ἄλλη λίαν ἐνδιαφέρουσα ἐκδήλωση, τήν ὁποία ὀργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολις τῆς πόλεώς μας μέ τήν ὀνομασία “Ἑσπερίδα” (sic).

Τήν ἐκδήλωση αὐτή μέ θέμα “Φορητές εἰκόνες τοῦ Βυζαντινοῦ Μουσείου καί ναῶν τῆς Καστοριᾶς (12ος – 16ος αιώνας)”, δέν εἷχα τήν δυνατότητα νά παρακολουθήσω καί ἔτσι δέν μπορῶ νά ἐκφράσω γνώμη γι’ αὐτήν. Ἀπό ἐλάχιστα πού ἀλίευσα ἀπό ἀνάρτηση σέ τοπική ἰστοσελίδα, πρέπει νά ἦταν λίαν ἐνδιαφέρουσα γιατί, ὅπως ἀναφέρεται, ὁ ὁμιλητής ἀναφέρθηκε στίς ὀμοιότητες καί ἰδιαιτερότητες τῶν εἰκόνων, οἱ ὁποῖες βρίσκονται στό Βυζαντινό Μουσεῖο τῆς πόλεώς μας, μέ τά μεγάλα κέντρα τῆς Αὐτοκρατορίας, Κωνσταντινουπόλεως καί Θεσσαλονίκης, τίς διάφορες τεχνοτροπίες πού ἀκολούθησαν, -δέν ξέρω ἄν ἀναφέρθηκε καί στήν τεχνοτροπία τῆς Καστοριανής Σχολής– καί στό πλῆθος τῶν εὐρισκομένων εἰκόνων στό Μουσεῖο.

Ὁ ὁμιλητής κ. Εὐστάθιος Τσιγαρίδας, ὁμότιμος καθηγητής τοῦ Α.Π.Θ. στήν ἕδρα τῆς χριστιανικῆς Ἀρχαιολογίας καί Τέχνης καί τέως ἔφορος άρχαιοτήτων τοῦ Ὑπ. Πολιτισμοῦ, ἐπιλέχθηκε πολύ σωστά ἀπό τήν Μητρόπολη νά ἀναλύσει καί παρουσιάσει, ὡς ὁ πλέον ἁρμόδιος, τό σύνθετο καί λίαν εἰδικό θέμα τῆς διαλέξεως καί μάλιστα σέ ἕνα κοινό τό ὁποῖο δέν διαθέτει πρός τοῦτο εἰδικές γνώσεις. Φαντάζομαι ὅτι ὁ ὁμιλητής λόγω τῆς καθηγητικῆς του ἐμπειρίας θά ἀνέπτυξε τό ὅλο θέμα μέ κατανοητό τρόπο.

Ὡς πρός τά ἀνωτέρω δέν μπορῶ νά ἐκφράσω οὐδέν σχόλιο. Θά μοῦ ἐπιτραπεῖ ὅμως νά ἐκφράσω ὁρισμένα σχόλια γιά τήν ἀνακοίνωση πού διένειμε ἡ Ἱερά Μητρόπολις στά μέσα ἐνημέρωσης (ἐκτός τῆς ΟΔΟΥ).

Τό πρῶτο καί κυριότερο σφάλμα ἧταν ὁ χρόνος πού ἐπιλέχθηκε νά γίνει ἡ ἐκδήλωση· συνέπεσε μέ τήν διοργάνωση τῆς Διεθνούς Ἐκθέσεως Γούνας Καστοριᾶς, ἐπικαλύφθηκε ἀπό αὐτήν καί δέν ἔτυχε τῆς δημοσιότητας πού ἔπρεπε νά εἷχε λόγω τοῦ λίαν ἐνδιαφέροντος θέματος τῆς διαλέξεως.

Ὁ χαρακτηρισμός τῆς ἐκδηλώσεως ὡς ¨Ἐσπερίδα¨ ἄστοχος καθʹ ὅσον ἀποτελεῖ, κατά τήν γνώμη μου νεολογισμό, γιατί ἀπ’ ὅσο γνωρίζω ἡμερίδες διοργανώνονται, ἀλλά γιά ἐσπερίδα πρώτη φορά ἀκούω· οἱ ἡμερίδες καί οἱ ἐσπερίδες, ἐάν ὄντως διοργανώνονται τέτοιες, περιλαμβάνουν πλείονες τοῦ ἑνός ὁμιλητῶν οἱ ὁποῖοι παρουσιάζουν τίς ἀπόψεις τους ἐπί τοῦ θέματος καί διεξάγεται συζήτησις καί διάλογος. Η ἐκδήλωση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἧταν μονοπρόσωπη μέ ἕναν καί μοναδικό ὁμιλητή καί ὡς ἐκ τούτου ἧταν ἁπλῶς μία διάλεξη καί οὐχί “Ἐσπερίδα”!

Ἡ διάλεξη θά ἔπρεπε νά περιλαμβάνει καί τήν ἁγιογράφηση τῶν ναῶν στήν ὁποία ἁγιογράφηση καθίσταται πλέον ἐμφανής ἡ διαφορετική τεχνοτροπία τῶν διαφόρων ἐποχῶν καί σχολῶν καί οὐχί μόνον τῶν φορητῶν εἰκόνων, ἐκτός ἐάν περιορίσθηκε ἡ διάλεξις μόνον σʹ αὐτές γιά νά τονισθεῖ ἐκ νέου ὅτι ὑπάρχουν ἀρκετές στό Βυζαντινό Μουσεῖο καί ὅτι δέν ἐκλάπησαν πολλές ἀπό τόν γνωστό ἱεράρχη, ὅπως ἱσχυρίσθηκε σέ προτέρα ὁμιλία τῆς ἑφόρου ἀρχαιοτήτων κ. Σκρέκα, μέ παρέμβασή του ὁ ὁμιλητής.

Στήν ἀνακοίνωση ἀναφέρεται ὁτι ὁ ὁμιλητής θά ἀναφερθεῖ στίς φορητές εἰκὀνες «μέρος τῶν ὁποίων ἐκτίθεται στό Βυζαντινό Μουσεῖο τῆς πόλεως, ἐνώ ἕνας ἰκανός ἀριθμός ἀναλόγων εἰκόνων ἐξακολουθεῖ νά κοσμεῖ τἀ τέμπλα τῶν ναῶν». Στήν ἴδια ἀνακοίνωση παραδέχεται ἡ Μητρόπολις ὅτι περισυνελλέγησαν οἰ εἰκόνες ἀπό τούς ναούς, πλήν ὅμως δέν ἀναφέρεται ὅτι περισυνελλέγη τό σύνολο τῶν βυζαντινῶν εἰκόνων, ἀλλά ἕνας σημαντικός ἀριθμός καί ὅτι καί σήμερα κοσμοῦν τά τέμπλα τῶν ναῶν. Ἀμφιβάλλω περί τοῦτου. Γιατί δέν ἀποδίδονται στούς ναούς στούς ὁποίους ἀνήκαν οἱ εὐρισκόμενες στό ἐπισκοπεῖο εἰκόνες, στούς ναούς ἀπό τούς ὁποίους ἀφηρέθησαν γιά νά κοσμοῦν καί σήμερα τά τέμπλα τους; Δέν ἀμαφέρθηκε πουθενά ἡ συλλογή τῶν εἰκόνων πού βρίσκονται στό ἐπισκοπεῖο, ποιάς ἐποχής εἷναι, ποιάς τεχνοτροπίας καί ποιά ἡ ἀξία τους.

Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω τίθενται ὁρισμένα ἐρωτήματα:
  • Ποῦ ἦταν καί γιατί δέν μίλησαν τόσο ὁ κ. Τσιγαρίδας ὅσο καί ἡ κ. Σκρέκα ὅταν, κατόπιν ἐρωτήματός μου, ἀνέκυψε τό θέμα τῶν εἰκόνων, οἱ ὀποῖες ἀφηρέθησαν (πολλές φορές βιαίως ὄπως ἀναφέρουν αὐτόπτες μάρτυρες) ἀπό τούς ναούς καί ἐν συνεχεία οἱ περισσότερες ἐξηφανίσθηκαν μυστηριω δῶς, καί ἐμφανίσθηκαν (ὄχι οἱ εἰκόνες, ἀλλά οἱ ὁμιλητές) μετά ἀπό ἀρκετό χρόνο πιθανῶς κατόπιν εἰδικῆς προσκλήσεως καί ἐντολῆς γιά νά ἀποσβέσουν τήν κακήν φήμην τοῦ Δωρόθεου;
  • Ὁ κ. Τσιγαρίδας ὡς φιλοξενούμενος τοῦ σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας στό ἐπισκοπεῖο θά εἶδε ὁπωσδήποτε τίς ὑπάρχουσες ἐκεῖ εἰκόνες, δέν θά ἔπρεπε νά πληροφορήσει τόν σεβασμιώτατο ὅτι ἡ θέση τους δέν εἷναι εκεῖ;
  • Εἷναι ἄραγε θεμιτό καί νόμιμο νά βρίσκονται ἐκεῖ βυζαντινές εἰκόνες καί ἄλλα λατρευτικά ἀντικείμενα, νά ἀποτελοῦν ἰδιωτική συλλογή καί νά ἐπιδεικνύονται ἐπιλεκτικά σέ ἐπιφανεῖς μόνο ἐπισκέπτες τοῦ Μητροπολίτου μας;
  • Δέν εἷναι ἐκτροπή τῶν ἀμιγῶς λατρευτικῶν καί ποιμαντικῶν καθηκόντων τοῦ ἐπισκόπου ἡ προσπάθεια δημιουργίας πρότερον μέν θρησκευτικοῦ μουσείου τώρα δέ νά δημιουργηθεῖ εἰδικός ἐκθεσιακός χώρος στό ἐπισκοπεῖο, μέ χρήματα τοῦ Δημοσίου, γιά τήν ἔκθεση τῆς ἰδιωτικῆς συλλογής τοῦ Σεβασμιωτάτου;
  • Σέ τί ἀποσκοπεῖ ἡ ἐνέργεια αὐτή ἐκτός τῆς αὐτοπροβολῆς; 
  • Οἱ εἰκόνες πού βρίσκονται στό ἐπισκοπεῖο καθῶς καί τά ἄλλα λατρευτικά καί μή ἀντικείμενα θά πρέπει, ὅπως ἔγραψα καί ἄλλοτε, νά καταγραφοῦν καί νά ἀποδωθοῦν εἵτε στούς ναούς ἀπό τούς ὁποίους ἀφηρέθησαν, εἴτε στό βυζαντινό Μουσεῖο. Ἐπʹ ούδενί λόγο μποροῦν νά ἀποτελέσουν ἀντικείμενα ἰδιωτικῆς συλλογής. Τί λέει περί τούτου ἡ ἔφορος τῶν ἀρχαιοτήτων κ. Σκρέκα;

Ἐάν καί στήν διάλεξή του αὐτήν ὁ κ. Τσιγαρίδας ἐπανέλαβε τά ὅσα εἷπε κατά τήν παρέμβασή του στήν ὁμιλία τῆς κ. Σκρέκα περί Δωροθέου καί εἰκόνων, ἀντί νά ἀμβλύνει τήν κακήν ἰδέαν καί τό κακό ὄνομα τοῦ Δωροθέου πού ἐπικρατεῖ στήν κοινωνία τῆς Καστοριᾶς, τό ὁποῖο ἔτεινε νά ξεχαστεῖ ἰδίως στούς νεώτερους κατοίκους αὐτής, ἐπέτεινε τήν κακήν ἰδέαν περί τοῦ ἐν λόγω ἱεράρχου μέ τό νά χαρακτηρίσει συλλήβδην τούς Καστοριανούς ἀχάριστους καί ἀγνώμονες πρός τόν Δωρόθεον.

Στήν προσπάθειἀ του νά ἁγιοποιήσει κατά κάποιον τρόπον τόν Δωρόθεο ἀντί νά κάνει καλό, ἔθιξε τό θρησκευτικό αἴσθημα τῶν κατοίκων τῆς Καστοριᾶς καί ἄνοιξε τόν ἀσκό τοῦ Αἰόλου ὡς ἀποτέλεσμα τοῦ ὁποίου εἷναι νά ἀνοίξουν πολλά στόματα καί νά ἀναφέρουν πράξεις καί ἐνέργειες τοῦ Δωροθέου τίς ὁποῖες ἀπέφευγαν μέχρι τώρα νά τίς κοινοποιήσουν στό εὐρύτερο κοινό.

Διερωτώμαι, μήπως ἡ προσπάθεια αὐτή τοῦ κ. Τσιγαρίδα ἐξηγεῖται ἀπό κάποια δική του ἀνασφάλεια τήν ὁποίαν προσπαθεῖ νά ἀναθεωρήσει μέ τήν ἀναδρομική ἀπαλλαγή τοῦ Δωροθέου;

Ὁ κ. Τσιγαρίδας ὡς ἔφορος ἀρχαιοτήτων τοῦ Ὑπ. Πολιτισμοῦ μέ ἁρμοδιότητα ὅλης τῆς Μακεδονίας θά γνώριζε ἀσφαλῶς τά διαπραττόμενα στήν Καστοριά, καί ἐάν δέν τά γνώριζε ἔπρεπε νά τά γνωρίζει ὡς ἔφορος ἀρχαιοτήτων, πού ἧταν, μιά καί αὐτά συνέβαιναν σέ περιοχή τῆς ἁρμοδιότητάς του.

Τά γεγονότα τήν ἐποχή ἐκείνη εἷχαν λάβει τεράστια ἔκταση στήν περιοχή μας καί ἔφτασαν μέχρι τήν Δικαιοσύνη, ἀνεξαρτήτως ἐάν δέν διεξήχθηκε ἡ δίκη λόγω ἀπαλλακτικοῦ βουλεύματος. Ὅλα αὐτά πρέπει νά ἧταν γνωστά στόν κ. Τσιγαρίδα.

Ἦταν τεράστιο τό λάθος του νά προσβάλει τούς Καστοριανούς, νά θίξει τήν ἐγγενῆ τους εὐλάβεια, προσήλωση καί σεβασμό στούς θεσμούς καί τήν ἐπί αἰώνων φροντίδα πού ἐπέδειξαν καί ἐπιδεικνύουν γιά τούς ναούς τῆς πόλεώς μας.

Καλό εἷναι οἱ κατά καιρούς ἐρχόμενοι στήν Καστοριά νά ὁμιλήσουν, καί αὐτοί πού τούς καλοῦν, ὁρισμένοι μάλιστα πού νομίζουν ὅτι πρέπει νά μᾶς νουθετήσουν, νά γνωρίζουν τήν νοοτροπία, τά πρεσβεύω καί τί φρονοῦν ἐπί ὁρισμένων θεμάτων οἱ Καστοριανοί καί νά μήν προσπαθοῦν νά μᾶς παραστήσουν τούς κήνσορες τῆς κοινωνίας μας.

Ἀναστάσης Κων. Πηχιών
14.5.2017 | apichion@yahoo.com


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 25 Μαΐου 2017, αρ. φύλλου 887 
Φωτογραφία: Ι.Μητρόπολη Καστοριάς



Σχετικά:

ΟΔΟΣ: «Λαμπροφόρος νύκτα» 27.4.2017 | 883



Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:


6 σχόλια:

  1. Ανώνυμος6/1/18

    Γιατί εγω να πληρώνω εναν παπά που πάει 3 ώρες καθε κυριακη στην εκκλησία και λέει δέκα λόγια και παίρνει ενα χιλιάρικο και εγω δουλεύω 6 μέρες την εβδομάδα και παίρνω 400 ευρώ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος7/1/18

    Δεν θα εβλαπτε κ.Ανασταση Κων. Πηχιων, να ανοιγατε καποιο λεξικο ως προς το λημμα "εσπεριδα"...........

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος8/1/18

      Mήπως σουαρέ;
      Βεγγέρα;
      Χοροεσπερίδα;
      Νύμφη ;
      Φιλική βραδινή συγκέντρωση;
      'Η μήπως, εσπερίδα σουαρέ νουάρ;

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος8/1/18

      Mήπως σουαρέ;
      Βεγγέρα;
      Χοροεσπερίδα;
      Νύμφη ;
      Φιλική βραδινή συγκέντρωση;
      'Η μήπως, εσπερίδα σουαρέ νουάρ;

      Διαγραφή
  3. Ανώνυμος8/1/18

    #να ανοιγατε καποιο λεξικο ως προς το λημμα "εσπεριδα"#

    Ταιριάζει με τον [....] γαρίδα πάντως!

    α υ τ ό χ θ ω ν

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ