Εν πάση περιπτώσει, όποτε και αν ασχοληθεί κανείς με τέτοια βιβλία, όπως ο γράφων τα διαβάζει εδώ και 30-35 ημέρες ευχάριστα, μόνο ψυχική ευωχία και πνευματική απόλαυση κερδίζει.
Τον ποιητή, λοιπόν, τον γνωρίζω μόνο από τα ποιήματά του, τσι ρίμες και τσι μαντινάδες, και σπεύδω να τον κατατάξω στην κατηγορία, στην τάξη των αξιόλογων ποιητών, καθότι διέβη τον Ρουβίκωνα των απλών στιχουργών. Και στα δυο βιβλία του διαπιστώνει ο αναγνώστης όλες τις αρετές και τα γνωρίσματα αληθινής ποιήσεως. Θέλεις μέτρα και ρυθμούς, θέλεις φαντασία πάμπλουτη, δημιουργική, θέλεις καταπληκτικό λεξιλόγιο της κρητικής τοπολαλιάς, σχήματα λόγου πολύ χαρακτηριστικά, θέλεις πληθώρα-ποικιλία- συναισθημάτων (αναλόγως με την κάθε περίπτωση), θέλεις περιγραφές υπέροχες συναισθηματικών, ψυχικών ή και εξωτερικών καταστάσεων, θέλεις χαρακτήρες ανθρώπων και τη νοοτροπία τους «πολλών ανδρών νόον έγνω» όλα αυτά υπάρχουν και αμέσως όχι τα αντιλαμβάνεται απλά ο αναγνώστης, αλλά τα ζει και συμμετέχει στην ψυχική και πνευματική παρόρμηση και έμπνευση του ποιητή. Γιατί, τι άλλο είναι η Ποίηση; Ο Θανάσης Πατεράκης την εκπροσωπεί θαυμάσια. Εύκολα, επαναλαμβάνω, και ανά πάσα στιγμή σε κάθε στίχο αναγνωρίζεις τα στοιχεία ώριμης ποίησης.
Τι να ειπώ για τον τίτλο του α’ βιβλίου. Αετός τση Ρωμιοσύνης είναι το φυσίζωο, δημιουργικό, ασίγαστο κι αθάνατο ελληνικό πνεύμα έκπαλαι είναι ο πυλώνας του ελληνικού και του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η Κρήτη είναι η «Ξομπλιάστρα» του β’ βιβλίου. Δεν είναι καθόλου υπερβολή. Η φύση της Μεγαλονήσου, οι άνθρωποί της από την εποχή του Μίνωα, η ιστορία του νησιού, ο πολιτισμός και η προσφορά της στο διάβα των αιώνων, την καθιστούν πράγματι ξομπλιάστρα και λεβεντογέννα.
Ακόμη, και να μη διαβάσει κανείς τα ποιήματά του, από τον Πρόλογο του α’ βιβλίου γνωρίζει και αναγνωρίζει τον άνθρωπο. Ένας διακριτός, αληθινός πατριώτης με όλη τη σημασία της λέξεως, βαθειά συναισθηματικός, με συναίσθηση ευθύνης για όλα – στις σχέσεις με την κοινωνία και την τρέχουσα κατάσταση- πνευματική και ηθική κρίση στον πολιτισμό μας, θρησκευτική προσήλωση στην εθνική παράδοση, μόνιμο πνευματικό του και ψυχικό στοιχείο η ανθρωπιά (την ζεις σε πλείστους στίχους και ρίμες), η φιλία και η αγάπη. Συνειδητά ή χωρίς να το επιδιώκει σκοπίμως ο ποιητής, η ποίησή του αποβαίνει ιδιαζόντως και διδακτική,
Αν ήθελα να σχολιάσω κάποια ή περισσότερα ποιήματα, δεν το επιτρέπει ο χώρος και η περίπτωση ενός δημοσιεύματος. Αν σήμερα ήμουν στην ενεργό υπηρεσία, ως καθηγητής, θα δίδασκα πολλά ποιήματα, ρίμες και αρκετές –γιατί όχι- θελκτικότατες και εύστοχες μαντινάδες που αναφέρονται σε πάμπολλες ανθρώπινες καταστάσεις. Ενδεικτικά μόνο: Το ποίημα: Αετός τση Ρωμιοσύνης. Το υψιπετές ελληνικό πνεύμα, η παγκοσμιοποίηση, με όλα τα αρνητικά της, η σχετική παραίνεση, επάνοδος στην ζείδωρη παράδοση, η κρίση να οδηγήσει σε δράση τα νιάτα. « Στο ανηφόρι της ζωής». Νουθεσία: Οι πλάνες, οι φαντασιώσεις. Άτι η φαντασία. Η καθαρότητα της καρδιάς, η υπομονή, η σύνεση. Προτροπή. Ο ποιητής μας πάντα όρθιος στις αντιξοότητες. Όχι απελπισία στις δυσκολίες της ζωής. Μας θυμίζει το ομηρικό: έσσεται η μαρ! Στο ποίημα «Οι καγιάδες». Άνθρωποι που διψούν για λευτεριά, διψούνε και για πράγματα μεγάλα. Δηλ. υψηλά τα ιδεώδη της φυλής. Στο ακρωτήρι Ελ. Βενιζέλος και ο Σπύρος Καγιαλές, αθάνατοι κι οι δυο τους διδάσκουν και φρονηματίζουν.
«Έτσι ήθελα τη ζωή». Πρυτανεύει η αγνότης, εκδήλωση χαράς, ομόνοια, ειρήνη (ιδανικός κόσμος…)Μακριά ο υλισμός και η απαισιοδοξία.
«Τση νύχτας τα καμώματα». «Η νύχτα έχει μυστικά σ’ τσ΄αγκάλες τση κρυμμένα» άλλος δυνατός στίχος… κι άλλοι μιλούν του φεγγαριού μπροστά στο παραθύρι. Ρομαντισμός. Ένας διάχυτος ρομαντισμός. Η νύχτα παράγει σκέψεις, επιθυμίες, φέρνει ανησυχίες ή λαχτάρες. «Άλλοι μετρούν τα λάθη τους και νοσταλγούν τη νιότη και άλλοι νιώθουν παγωνιά και στη καρδιά κρυγιώτη (ψύχος, κρύο).
Στη συνέχεια: «Έτσι λογιώς ο άνθρωπος το πήρε από τη φύση, να ξεδιαλέγει μοναχός ποια στράτα θα βαδίσει». Θαυμάσια εντύπωση η ανάπλαση της αρχαίας Μυθολογίας, ο δρόμος της Αρετής και της Κακίας του Ηρακλή, Στη συνέχεια ο ποιητής βραβεύει την αρετή, αλλά και τονίζει σαν τους αρχαίους ομοτέχνους του το εφήμερον της ζωής.
Στο ποίημα « Άνθρωπος και Επιστήμη» ο ποιητής υμνεί το αγαθόν και την Τέχνη. «Η κοινωνία δυστυχώς αγνόησε την φύση και την έχει τραυματίσει. Μας θυμίζει την ύβριν των αρχαίων και τον Προμηθέα. Κάνει ο ποιητής οικολογική θεώρηση, τονίζει ιδέες περιβαλλοντικές και τα αρνητικά της τεχνολογίας. Τι να ειπώ για το εκτενές έπος: «Μικρασιατική καταστροφή!» «Ένα μικρό μνημόσυνο θέλω να κάμω, Θεέ μου, για κείνο δωσ’ μου φώτιση τα λόγια να ταιριάξω» Θαρρώ πως διαβάζω: Άνδρα μοι, έννεπε, Μούσα πολύτροπον... Οι δυνατοί στίχοι του ποιήματος ποια ελληνική καρδιά δε ραγίζουν , ιδίως των Ποντίων και των Μικρασιατών, αλλά και των Κρητών; Τα Ριζίτικα με το κρητικό χρώμα των Χανίων και την ομορφιά τους.
«Η πεθυμιά του αντάρτη». Το ολιγόστιχο ποίημα μας θυμίζει το αρχαίο επίγραμμα. Ξαναζεί ο ποιητής το δημοτικό και κλέφτικο τραγούδι. Το ποίημα «Προσμονή» με έντονο δημοτικό χρώμα επίσης, εξεικονίζει το όνειρο της νιας. Ο προτελευταίος στίχος: γιατί σιμώνει ο καιρός που θα γοργογιαγείρω... προσέξατε την παρήχηση του ρω. Με τον ήχο πληροφορούμαστε τον γυρισμό. Υπέροχα και τα ποιήματα που αναφέρονται σε ιστορικά γεγονότα. « Στην μνήμην των συμμάχων». Το σημειώνω, γιατί έχει την σφραγίδα αρχαίου επιγράμματος, όπως και το επόμενο: «Η ψυχή της λύρας». Η αχώριστη σύντροφος του ποιητή και η μόνη παρηγοριά του. Με κατασυγκίνησε το επίγραμμα για τον αείμνηστο δάσκαλο Παντελή Αναστασάκη, τον οποίο είχα την καλή τύχη να γνωρίσω πολύ καλά. Ο ποιητής τον τιμά με πολύ δυνατούς στίχους και εμπνευσμένους. Πανάξιο μνημόσυνο για έναν υπέροχο κρητικό. Οι ρίμες και οι μαντινάδες των δύο βιβλίων πλούσιες σε ζωντάνια λόγου και έκφρασης, γεμάτες συναισθήματα ποικίλα, σε λόγο ατόφιο της κρητικής διαλέκτου. Σκέψεις, εναλλαγές συναισθημάτων, εύστοχες παρατηρήσεις, τα βιώματα των Κρητών, πειρακτικά και δηκτικά, άλλοτε σκωπτικά, δε θέλεις να σταματήσεις να διαβάζεις.
Θέλω να κλείσω με δυο-τρεις από τις αμέτρητες μαντινάδες της αενάου πηγής του Θανάση Πατεράκη.
1) Σα’ρθει το τέλος της ζωής,
ρώτηξε την καρδιά σου
πόση αγάπη ψούνισες,
πλούσιε, με τα λεφτά σου
(ο ποιητής κατευθείαν μας παραπέμπει στην παραβολή του πλουσίου)
2) Πλούσιος λογάται άνθρωπος
που πήρε από τη φύση
το χάρισμα όπου βρεθεί
ανθρώπους ν’ αγαπήσει.
3) Έβγαλ’ η σκέψη μου φτερά
κι όπου κι να είσαι πιαίνει
κι έχει στα κεραμίδια σου
κρυφή φωλιά χτισμένη.
Ευχαριστώ δια την φιλοξενίαν
Λάζαρος Γ. Νικηφορίδης
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 13 Ιουλίου 2017, αρ. φύλλου 894
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.