ΟΔΟΣ: Ο ταυρομάχος

ΟΔΟΣ 5.10.2017 | 904

Η περιπέτεια της Ισπανίας με το δημοψήφισμα της Καταλωνίας την περασμένη Κυριακή, τα πρωτοφανή επεισόδια και την τροχιά απόσχισης της αυτόνομης περιφέρειας από τον εθνικό κορμό, προκάλεσε στην Ευρώπη αμηχανία. Και νευρικότητα. Ιστορικές στιγμές, χωρίς αμφιβολία. Αμφιλεγόμενες προπάντων και τραυματικές.

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και σε επίπεδο του τουριστικού ρεύματος, μια περιοχή σαν την Καταλωνία που ωφελήθηκε όσο καμιά άλλη από την ελεύθερη μετακίνηση, επιλέγει –με βάση οικονομικά και εν πολλοίς ιδιοτελή κίνητρα, την εσωστρέφεια. Ήδη πολλά θρυλούνται για επαρχίες της Βόρειας Ιταλίας – αν και οι διαφορές είναι για την ώρα, εμφανείς.

Στην Ελλάδα πάλι, η περιπέτεια της Ισπανίας, προκάλεσε ως συνήθως σχόλια μεταξύ σοβαρού και αστείου: Ακούστηκαν διάφορα, για την «Ελεύθερη Μάνη», «Ανεξάρτητη Μύκονο» το ίδιο για την Κρήτη. Βεβαίως υπάρχουν κύκλοι που είδαν πιο σοβαρά το ζήτημα. Σε σχέση με τα βορειανατολικά σύνορα για παράδειγμα. Ή ακόμη σε σχέση με τις σχέσεις της χώρας με τα Σκόπια, που υποτίθεται ότι υπό νέα ηγεσία, έγιναν πιο διαλλακτικά.

Ανεξάρτητα απ’ όλα αυτά είναι σαφές ότι το πλήγμα στην Ισπανία παρέχει χρήσιμα συμπεράσματα. Που μπορεί να ενδιαφέρουν και την Καστοριά. Διάβαζε, «FYRoM». Αν και κάθε συσχετισμός είναι παντελώς αδύνατος. Διότι στην πραγματικότητα, το ζήτημα της Καταλωνίας μόνο με την απόσχιση της FYRoM από την Γιουγκοσλαβία μπορεί να συγκριθεί. Ότι ήταν να γίνει, έγινε ήδη το 1991. Κάθε άλλη προσπάθεια αναγωγής των πολύ πρόσφατων συμβάντων σε επίπεδο Ελλάδος είναι αδιανόητη.

Κάποτε βέβαια, αδιανόητη φάνταζε η πρόσφατη εξέλιξη και στην Ισπανία. Ποιος θα φανταζόταν ποτέ, ειδικά αν δεν έχει ειδικές γνώσεις για τα ευρωπαϊκά πράγματα, ότι η Βαρκελώνη, που ταυτιζόταν στην συνείδηση του μέσου Έλληνα με τους Ολυμπιακούς και την Ισπανία, θα γινόταν το επίκεντρο όλης αυτής της δυσάρεστης ιστορίας.

Όμως τα πράγματα είναι ελαφρώς πιο περίπλοκα: η Ισπανία, το ισπανικό έθνος δηλαδή, έχει την ιδιόρρυθμη τύχη να είναι ιστορικά πάμπλουτο στο εξωτερικό: Σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο (με εξαίρεση τον Καναδά και την Βραζιλία) η ισπανική είναι κυρίαρχη ή και επίσημη γλώσσα, ακόμη και στο εσωτερικό των Η.Π.Α. Το ίδιο ισχύει και για την κουλτούρα της, τηρουμένων των αναλογιών. Ο όρος «λατινική» Αμερική, αφορά προεχόντως την Ισπανία. Η ισπανική γλώσσα ομιλείται περίπου αυτούσια και σε άλλες περιοχές του κόσμου, ως απόδειξη της σημαντικής συμβολής του ισπανικού πολιτισμού στην διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου.

Όμως από τα αμύθητα πλούτη των υπερπόντιων αποικιών και των εξερευνήσεων, μόλις ελάχιστους αιώνες πριν, πίσω στην Μητρόπολη, το σημερινό Βασίλειο της Ισπανίας –ότι απέμεινε μετά την διασπορά στα 4 σημεία του ορίζοντα– δεν είναι τόσο ακραιφνώς ισπανικό. Αποτελούμενη από επαρχίες αλλά και διαιρεμένη σε 17 Αυτόνομες Κοινότητες (μεταξύ των οποίων πιο γνωστές είναι της Ανδαλουσίας, Καταλωνίας, Γαλικίας, Βασκίας κ.ο.κ.), η Ισπανία δεν είναι μια απόλυτα ομοιογενής χώρα.

Το μοναδικό φλογερό ταπεραμέντο, δεν καλύπτει τις διαφορές και δεν εξασφάλισε την ομοιογένεια, έστω και εάν ίσως στην πραγματικότητα, να πρόκειται για το ίδιο έθνος. Οι τοπικές κυβερνήσεις είναι αρμόδιες για την εκπαίδευση (σε όλες τις βαθμίδες και τα πανεπιστήμια), την υγεία, την κοινωνική πρόνοια, τον πολιτισμό, την αστική και αγροτική ανάπτυξη, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις και για τη νομοθέτηση πολιτικής.

Όμως, η περιπέτεια της Ισπανίας από την δικτατορία του Φράνκο, τον εμφύλιό της και η σκοτεινή περίοδος του αιματηρού βασκικού αυτονομιστικού προβλήματος ελάχιστες δεκαετίες πριν και προπαντός οι γλωσσικές διαφοροποιήσεις, αλλά και παράγοντες όπως ο τουρισμός και η οικονομική ευμάρεια, είχαν σαν αποτέλεσμα την αφύπνιση. Την διέγερση ενός τμήματος της Ισπανίας, στην Καταλωνία, ώστε να οδηγηθεί η μεγάλη αυτή μεσογειακή κυρίως χώρα στην περιπέτεια της περασμένης Κυριακής.

Το γεγονός ότι ένα τμήμα της ιστορικής Καταλωνίας, ανήκει από αιώνες και στην Γαλλία ώστε και εκεί να μην είναι ακόμη προβλέψιμες οι συνέπειες, δεν φαίνεται για την ώρα να απασχολεί σοβαρά.

ΟΔΟΣ 5.10.2017 | 904 | σ. 4

Στην πραγματικότητα όλα αυτά, δεν έχουν την παραμικρή σχέση ούτε με την FYRoM, ούτε με την Μακεδονία. Ούτε καν με την Θράκη, όπου ζουν συμπαγείς πληθυσμοί που πιστεύουν στο Ισλάμ. Ούτε καν με την Magna Grecia στην νότιο Ιταλία. Είναι αδιακρίβωτο πόσοι γνωρίζουν στην Ελλάδα τις ακριβείς πτυχές αυτού του σύνθετου ζητήματος που αφορά πολλές χώρες.

Κι όμως, είναι γεγονός ότι σε κάποιους, πάμπολλους στην γειτονική χώρα της νοτιοσλαυίας και ελάχιστους, μετρημένους στα δάκτυλα ίσως, αλλά υπαρκτούς μέσα από τα σύνορα, - προσβληθέντες από την ιλαρά του σλαβικού αλυτρωτισμού, το κάκιστο παράδειγμα της Καταλωνίας, διαβάζεται και ερμηνεύεται, παράδοξα.

Ακόμη και στην περιοχή της Καστοριάς, όπου οργιάζει η ιταμή προπαγάνδα των Σκοπίων (ο θερινός μουσικός βανδαλισμός, της ακατανόητης, στους μη μυημένους ψυχαγωγίας, είναι ακόμη νωπός), ενδέχεται ορισμένοι να είδαν στην περίπτωση της Καταλωνίας φανταστικές αντιστοιχίες. Καταπιεσμένη αυτόνομη επαρχία, που επιτέλους μέσω δημοψηφίσματος επιδιώκει να αποτινάξει, τον... ισπανικό ζυγό και να αυτοδιατεθεί με την ανεξαρτησία του. Τι νιαουρίζει στα κεραμίδια;

Ωστόσο στην πραγματικότητα, καμιά σχέση δεν υπάρχει με όσα πραγματικά δυσάρεστα συμβαίνουν στην όμορφη Ιβηρική χερσόνησο. Διότι η Καταλωνία δεν είναι νόθα, αλλά γνήσια και πραγματική. Στην ίδια θέση υπήρχε κάποτε το Πριγκιπάτο της Καταλωνίας που είχε διακριτή ιστορική διαδρομή, γλώσσα και συνείδηση και αυτό δεν έχει καμιά σχέση με την σαλάτα της περιοχής των Σκοπίων.

Ο διαμελισμός της Καταλωνίας υπήρξε αντικείμενο συνθηκών και ζυμώσεων μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας, ενώ τα Σκόπια ως κρατική οντότητα, σχηματίσθηκαν μόνο μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αποτελούν μια τεχνητή κατασκευή. Που βασίζεται αποκλειστικά στην προπαγάνδα. Και το ψεύδος. Αυτοί, που μέχρι ελάχιστα χρόνια πριν προσδιόριζαν τα χωριά τους με χαριτωμένες ονομασίες όπως «μικρή Σόφια» (γεγονός που αποδεικνύει την πραγματική συνείδηση ορισμένων), τώρα ξαφνικά αισθάνθηκαν… απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Επιπλέον, η Καταλωνία αποτελεί μια πλούσια περιοχή με ερείσματα στο εξωτερικό και όχι μια πτωχή περιφέρεια της βαλκανικής ενδοχώρας, με συμπαγή αλβανική μειονότητα που εποφθαλμιά το σύνολο της χώρας, με οικονομικά προβλήματα και ανομοιογένειες, που η μοναδική τους δύναμη εκφράζεται από την προπαγάνδα και την διασπορά τους.

Οι άνθρωποι αυτοί στην Καταλωνία, είχαν πάντα σημαία και πάντα την ίδια εθνοτική συνείδηση, γι’ αυτό και επιβιώνει ακόμη και στην Νότια Γαλλία, όπου βρίσκεται η Βόρεια Καταλωνία και όπου στρέφεται πλέον το ενδιαφέρον.

Γι αυτό, όσα καρβέλια και αν ονειρεύονται, εκτός ή και εντός συνόρων ορισμένοι, προκαλούν θυμηδία και σαρκασμό. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι –αν όχι όλοι, με εξαίρεση βέβαια τα σλαβικά κράτη που τους υποκινούν, η Καταλωνία διδάσκει για ποιους λόγους η συμπαγής ομοιογένεια της Ελλάδος, καθώς και η περιφερειακή της διαίρεση, δεν αφήνει έδαφος για όνειρα θερινής νυκτός σε κανένα. Μετά ή άνευ της προπαγανδιστικής -και για τον λόγο αυτό, κακής μουσικής τους.

Κρίμα μόνο στην Ισπανία, που θα πληγωθεί βαθειά και χωρίς λόγο. Στο τέλος όμως νικά -κατά κανόνα- ο ταυρομάχος.




Φωτογραφίες:

«Η τυφλή πίστη του μονόφθαλμου ταυρομάχου», λεπτομέρεια διαφήμισης για τον φημισμένο ταυρομάχο της Ισπανίας Juan Jose Padilla του Michal Chelbin | Graphis Archives.

Jaume de Huguet (1412-1492). Τρίπτυχο του Αγίου Γεωργίου (1459-6), προστάτη της Καταλωνίας Museu Nacional d'Art de Catalunya, Βαρκελώνη Ισπανίας.

Λεπτομέρεια αφίσας του 2014, για τον εορτασμό της Ημέρας της Αραγωνίας που γιορτάζεται στις 23 Απριλίου προς τιμή του προστάτη της Αραγωνίας και της Καταλωνίας, Αγίου Γεωργίου.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 5 Οκτωβρίου 2017, αρ. φύλλου 904