31.3.18

Απόψε Σάββατο 31 Μαρτίου απ' ευθείας από την Νέα Υόρκη στο ΤΕΙ Καστοριάς




Così fan tutte, ossia La scuola de-gli amanti

Έτσι κάνουν όλες, ή Σχολείον εραστών


Το βραβευμένο πρόγραμμα “TheMet: Live in HD”, μετά από την σπάνια αναβίωση της εξαιρετικής «Σεμίραμις» του G. Rossini, επιστρέφει με την πρωτοποριακή κωμωδία του Mozart, «Έτσι κάνουν όλες» σε νέα παραγωγή της Met, που θα μεταδοθεί  απ’ ευθείας από την Νέα Υόρκη στο ΤΕΙ Καστοριάς, σήμερα Σάββατο 31 Μαρτίου 2018 στις 19:55.

Ο Phelim Mc Dermott επιστρέφει στη σκηνή της Met για να σκηνοθετήσει την πικάντικη όπερα του Mozart, υπό τη διεύθυνση του David Robertson. Η νέα παραγωγή της MΕΤ (συμπαραγωγή  με την ΕΝΟ-English National Opera) είναι χρονικά τοποθετημένη στη δεκαετία του 1950 στο Κόνεϊ Άιλαντ (Coney Island) της Νέας Υόρκης, σε ένα φαντασμαγορικό σκηνικό αμερικάνικου λούνα-παρκ.

Η διανομή περιλαμβάνει μια σειρά καταξιωμένων λυρικών τραγουδιστών με την Amanda Majeski στον ρόλο της διχασμένης Φιορντιλίτζι, την Serena Malfi στον ρόλο της αδερφής της, της Ντοραμπέλα, την βραβευμένη με Tony Award Kelli O’ Hara στον ρόλο της τσαχπίνας υπηρέτριας τους, της Ντεσπίνα, τους Ben Bliss και Adam Plachetka στους ρόλους των δύο αρραβωνιαστικών, του Φεράντο και του Γκουλιέλμο και τον Christopher Maltman στον ρόλο του κυνικού Ντον Αλφρέντο.

Η όπερα Così fan tutte, ossia La scuola degli amanti (Έτσι κάνουν όλες, ή Σχολείον εραστών) του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ σε λιμπρέτο του Λορέντσο Ντα Πόντε, αναγνωρίζεται ως ένα από τα δημοφιλέστερα κωμικά έργα του ρεπερτορίου.

Πρόκειται για την τρίτη και τελευταία συνεργασία του Μότσαρτ με τον Ντα Πόντε, μετά τους Γάμους του Φίγκαρο και τον Ντον Τζοβάννι. Το κείμενο είναι γεμάτο ανατροπές και απρόσμενες καταστάσεις και η υπόθεση του έργου αφορά τη γυναικεία πίστη: Ο έμπειρος κυνικός φιλόσοφος Ντον Αλφόνσο βάζει στοίχημα με τους νεαρούς ερωτευμένους Φερράντο και Γκουλιέλμο πως αν ακολουθήσουν τις υποδείξεις του, θα τους αποδείξει ότι οι αγαπημένες τους Φιορντιλίτζι και Ντοραμπέλλα δεν είναι πιστές. Όχι επειδή οι συγκεκριμένες κοπέλες δεν έχουν σταθερά αισθήματα, αλλά επειδή όλες οι γυναίκες είναι άπιστες.




Παρά την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε η πρώτη παρουσίαση του έργου το 1790, στα χρόνια που ακολούθησαν το Έτσι κάνουν όλες άρχισε να γίνεται αντικείμενο συστηματικής πολεμικής από την κριτική, που θεωρούσε πως το ποιητικό κείμενο του Ντα Πόντε περιείχε στοιχεία ανεπίτρεπτης ανηθικότητας, καθώς έμοιαζε να νομιμοποιεί την απιστία και να την θεμελιώνει στην ανθρώπινη φύση.

Στην εποχή μας έχει γίνει πλήρως κατανοητό πως το έργο που σφράγισε την τριλογία Μότσαρτ/Ντα Πόντε, συνιστά μία προωθημένη ανάγνωση της ανθρώπινης φύσης, που προσεγγίζει με τόλμη το ζήτημα της απιστίας, στο πλαίσιο της προοδευτικής ρητορικής δύο ένθερμων οπαδών του Διαφωτισμού. Πολύ περισσότερο από μία πικάντικη κωμωδία συζυγικής απιστίας, το Έτσι κάνουν όλες είναι ένα έργο για την πίστη ως επιλογή.

Η υπόθεση εξακολουθεί να γοητεύει το κοινό, αφού καταπιάνεται με τα διαχρονικά θέματα του έρωτα και της απιστίας, του συναισθήματος και της λογικής, τα οποία συνυπάρχουν μέσα σε μια κωμική ιστορία, όπου το ψέμα συμπλέκεται με την αλήθεια και η προσωπίδα συνυπάρχει με το πρόσωπο. Η αγνή ομορφιά, η τελειότητα και το βάθος της μουσικής του έργου, χαρακτηριστικά της μεγαλοφυΐας του W.A. Mozart, θα εκπλήξουν ευχάριστα και θα καταγοητεύσουν το φιλόμουσο καστοριανό κοινό.

Ο βενετσιάνος ποιητής και λιμπρετίστας Ντα Πόντε τοποθετεί την δράση της όπερας στα τέλη του 18ου αιώνα στην Νάπολη (ο Mc Dermott τοποθετεί την δράση στην Νέα Υόρκη του ‘50)  σημαντικότατο λιμάνι και μεγάλη πύλη της Δύσης προς την Ανατολή και δεν επιλέγει τυχαία την πόλη αυτή, αφού στην μακραίωνη ιστορία της υπήρξε πρωτεύουσα δουκάτων, βασιλείων και πολιτιστικό κέντρο μεγάλης επιρροής κατά την Αναγέννηση και την εποχή των μεγάλων αλλαγών του Διαφωτισμού.

Να θυμίσουμε την δημοφιλή μορφή του Πουλτσινέλα, που γεννήθηκε στην Νάπολη και ενέπνευσε ζωγράφους, ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς, καθώς και την παρουσία των Σειρήνων από την Οδύσσεια στο μεγάλο λιμάνι. Θέματα δημοφιλή, η απιστία και η μεταμφίεση, των οποίων τα ίχνη θα μπορούσε κανείς να αναζητήσει στα βάθη της μυθολογίας και της ιστορίας: στις μεταμορφώσεις του Διός, στις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου, στον Μαινόμενο Ορλάντο του Αριόστο, στον Σαίξπηρ αλλά και στους γάλλους συγγραφείς Μπομαρσέ και Μαριβό, καθώς και στην λαϊκή κωμωδία και το αστικό δράμα, για να βρει τις πηγές έμπνευσης του Ντα Πόντε, ο οποίος ήταν βαθύς γνώστης της λογοτεχνίας.

Εκτός από τον Μότσαρτ και άλλοι συνθέτες, όπως ο Γιόζεφ Χάιντν και ο Αντόνιο Σαλιέρι, ασχολήθηκαν με το ίδιο θέμα, το οποίο ο Ντα Πόντε επεξεργάστηκε με την γνωστή του μαεστρία. Αξιοποίησε την μεταμφίεση, στοιχείο που χρησιμοποιεί και στα άλλα δύο έργα της «τριλογίας» του, Γάμοι του Φίγκαρο και Ντον Τζοβάνι, για να κάμει σοφότερους τους ήρωές του και μέσα από το παιγνίδι της μεταμφίεσης να κατακτήσουν ξανά την γνώση και την πίστη τους, απαλλαγμένοι από κοινωνικές συμβάσεις.

Εμφανείς είναι οι αναχρονισμοί και η μολιερικής υφής θεατρικότητα του έργου. Τον δε τίτλο της όπερας δανείζεται από τους Γάμους του Φίγκαρο και από τη φράση του Δον Μπαζίλιο: «Cosi fan tutte». Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της όπερας μπούφα, δηλαδή της ιταλικής εύθυμης όπερας.  Ο λιμπρετίστας, με το πρωτότυπο, ποιητικό του κείμενο, το γεμάτο ζωντάνια, ενόχλησε τα χρηστά ήθη του 19ου αιώνα και επικρίθηκε έντονα, όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στις 26 Ιανουαρίου 1790 στο Burgtheater της Βιέννης.

224 χρόνια μετά, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Καστοριά, στις 26 Απριλίου 2014, σε άλλη παραγωγή (υπό την διεύθυνση του James Levine και σκηνοθεσία Lesley Koenig).





 -Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Mozart (1756-1791) πέθανε περίπου ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση αυτής της όπερας, έχοντας προλάβει στην σύντομη ζωή του να εμπλουτίσει όσο ελάχιστοι τον ανθρώπινο πολιτισμό. Έζησε μόνο 35 χρόνια, πρόλαβε όμως να συνθέσει περίπου 600 έργα (συμφωνικά, δωματίου, κονσέρτα, όπερες και χορωδιακά), τα περισσότερα από τα οποία είναι αριστουργήματα. Σε ηλικία τριών χρονών έπαιζε πιάνο, στα πέντε του συνέθετε και στα έξι έδωσε το πρώτο του κοντσέρτο. Ο ορισμός της ιδιοφυΐας. Μαζί με τον Γιόζεφ Χάϋντν, τον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν και τον Φραντς Σούμπερτ αποτελούν τους σημαντικότερους εκπροσώπους του λεγόμενου βιεννέζικου κλασσικισμού, του κλασσικισμού και την λεγόμενη Πρώτη Σχολή της Βιέννης.

Ο Μότσαρτ, αν και συνθέτης, είναι ένας μύθος, ένα λαϊκό είδωλο. Είχε το χάρισμα να γράφει απλές και ευκολομνημόνευτες μελωδίες, μέσα στη συνθετότητά τους. Έργα του ακούγονται όχι μόνο στις αίθουσες συναυλιών, αλλά και σε ασανσέρ, εμπορικά κέντρα, αίθουσες χειρουργείων και ως ηχητικά σήματα από κινητά τηλέφωνα. Ακόμη και κτηνοτρόφοι παίζουν Μότσαρτ στις αγελάδες για να αυξήσουν την παραγωγή τους σε γάλα ή να δώσουν πιο τρυφερό κρέας. Έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι η ακρόαση της μουσικής του βοηθά στην ανάπτυξη της νοημοσύνης των βρεφών και των παιδιών.

Ο Μότσαρτ πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου 1791, σε ηλικία 35 ετών. Η αιτία του θανάτου του παραμένει αντικείμενο διαμάχης, καθώς η μεταθανάτια διάγνωση ήταν στην εποχή του στα σπάργανα. Στο πιστοποιητικό του θανάτου του αναγράφεται σοβαρός πυρετός και εξανθήματα στο δέρμα, κάτι που πυροδότησε πλήθος σεναρίων για την αιτία του χαμού του.

Αναφέρεται επίσης ότι στην κηδεία του πήγε λίγος κόσμος και ενταφιάστηκε τελικά με έξοδα του δήμου, φτωχικά σε κοινό τάφο χωρίς επιγραφή, κατά τις συνήθειες της αριστοκρατικής Βιέννης για τους μη ευγενείς. Μετά τον θάνατό του, η σύζυγος πούλησε πολλές ημιτελείς παρτιτούρες του για να ξεπληρώσει τα χρέη και αργότερα έλαβε μια μικρή σύνταξη από τον αυτοκράτορα για να μπορεί να διοργανώνει κονσέρτα με τα έργα ενός από τους μεγαλύτερους συνθέτες της ανθρωπότητας.





Πράξη Α΄

Η όπερα ξεκινά με ένα στοίχημα. Από τη μία μεριά είναι ο Γουλιέλμος και ο Φεράντο, δύο αξιωματικοί που αγαπούν δύο αδελφές (Φιορντιλίτζι και Ντοραμπέλα αντίστοιχα) και τις θεωρούν απόλυτα πιστές. Από την άλλη είναι ο Δον Αλφόνσο, για τον οποίο η γυναικεία πίστη είναι σαν το φοίνικα - όλοι λένε ότι υπάρχει, αλλά κανείς δεν ξέρει πού είναι. Με την μεριά του Αλφόνσο θα ταχθεί και η Δέσποινα, υπηρέτρια των δύο κοριτσιών.

Στα πλαίσια του στοιχήματος, οι δύο στρατιωτικοί υποκρίνονται ότι τους καλούν στον πόλεμο και φεύγουν απ' την Νάπολη. Γρήγορα όμως επιστρέφουν μεταμφιεσμένοι σε Αλβανούς μουστακαλήδες και διεκδικούν ο ένας την αγαπημένη του άλλου. Οι κοπέλες αρχικά αποκρούουν την ερωτική πολιορκία, αποφασισμένες να μείνουν απόλυτα πιστές. Ο Αλφόνσο φαίνεται να χάνει το στοίχημα, μέχρι που η τετραπέρατη Δέσποινα σκηνοθετεί μια ψεύτικη απόπειρα αυτοκτονίας των δύο παράξενων επισκεπτών λόγω ερωτικής απογοήτευσης.





Πράξη Β΄

Κολακευμένες από την απόπειρα αυτοκτονίας των επίδοξων εραστών τους, η Φιορντιλίτζι κι η Ντοραμπέλα συμφωνούν πως δεν θα ήταν κακό ένα αθώο φλερτ μέχρι να γυρίσουν οι αγαπημένοι τους. Με αυτή τη σκέψη, αργά (Φιορντιλίτζι) ή γρήγορα (Ντοραμπέλα) πέφτουν στις αγκαλιές των Αλβανών. Μετά από αυτήν την εξέλιξη, οι δύο άντρες αναγνωρίζουν την νίκη του Δον Αλφόνσο και αποφασίζουν πως δεν αξίζει πια να αγαπούν τα κορίτσια.
Ο θυμόσοφος φίλος τους θα ζητήσει τότε να τις συγχωρήσουν, μιας και κατά βάθος «έτσι κάνουν όλες» - αυτοί πράγματι μεταπείθονται, αλλά αποφασίζουν να δώσουν πρώτα ένα μάθημα στις (ακόμα ανυποψίαστες) άπιστες.

Το αθώο φλερτ σύντομα μετατρέπεται σε πρόταση γάμου, την οποία οι κοπέλες αποδέχονται. Όμως με την λήξη της τελετής (που τελεί η Δέσποινα μεταμφιεσμένη σε συμβολαιογράφο), ακούγονται από μακριά εμβατήρια, σημάδι πως ο στρατός μπήκε στην Νάπολη. Τρομοκρατημένες κρύβουν τους γαμπρούς σε ένα δωμάτιο -έτσι αυτοί βρίσκουν την ευκαιρία να φορέσουν τα κανονικά τους ρούχα και να επανεμφανιστούν ως Γουλιέλμος και Φεράντο που μόλις γύρισαν απ' το μέτωπο.

Δήθεν κατά λάθος, ο Αλφόνσο πετά μπροστά τους το πιστοποιητικό του γάμου. Αυτοί υποκρίνονται τους εξοργισμένους και φεύγουν, για να ξαναγυρίσουν φορώντας τη μισή στολή τους και τη μισή αμφίεση των Αλβανών, ενώ ταυτόχρονα η Δέσποινα βγάζει κι αυτή την αμφίεση του συμβολαιογράφου. Μόνο τότε καταλαβαίνουν οι δύο κοπέλες τι έχει συμβεί και ζητούν συγχώρεση. Το έργο κλείνει με τα δύο πραγματικά ζευγάρια να τραγουδούν επανενωμένα.





ΤΕΙ Καστοριάς  Σάββατο 31 Μαρτίου  2018 στις 19:55. Προβολή με ελληνικούς υπότιτλους. Η διάρκεια της παράστασης είναι 3 ώρες και 20 λεπτά συμπεριλαμβανομένου ενός διαλείμματος 28 λεπτών. [Νέα παραγωγή ΜΕΤ & ΕΝΟ]  Διεύθυνση: David Robertson. Σκηνοθεσία: Phelim McDermott. Με τους: Amanda Majeski (Φιορντιλίτζι), Serena Malfi (Ντοραμπέλα), Kelli O’Hara (Ντεσπίνα), Ben Bliss (Φεράντο), Adam Plachetka (Γκουλιέλμο), Christopher Maltman (ντον Αλφόνσο).

  • Τιμές εισιτηρίων: 15,00 € (10,00 € μαθητικά, φοιτητικά, άνεργοι, ΑΜΕΑ). Με το κουπόνι της ΟΔΟΥ 1+1 (δημοσιεύεται στην 7η σελίδα) η τιμή είναι 15,00 € για δύο άτομα (δηλαδή 7,50 € το άτομο). Η προσφορά είναι για 15 εισιτήρια (30 άτομα). Είναι απαραίτητη η δήλωση ονοματεπώνυμου στην εφημερίδα (ΟΔΟΣ, Μητροπόλεως 4,  τηλ. 2467029638, e-mail: odos-kst@otenet. gr) η οποία θα καταρτίσει ονομαστικό εκπτωτικό κατάλογο. 

Οι επόμενες δύο και τελευταίες αναμεταδόσεις από την Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης στο ΤΕΙ Καστοριάς είναι:
-Luisa Miller (Λουΐζα Μίλλερ) του Giuseppe Verdi στις 14 Απριλίου 2018. Διεύθυνση:  Bertrand de Billy. Σκηνοθεσία: Elijah Moshinsky. Με τους: Plácido Domingo, Sonya Yoncheva, Piotr Beczala, Olesya Petrova, Alexander Vinogradov, Dmitry Belosselskiy.
-Ακολουθεί η Cendrillon (Σταχτοπούτα) του Jules Massenet στις  28 Απριλίου 2018. [Πρεμιέρα ΜΕΤ] Διεύθυνση: Bertrand de Billy. Σκηνοθεσία: Laurent Pelly. Με τους: Joyce DiDonato, Alice Coote, Stephanie Blythe, Kathleen Kim, Laurent Naouri


Σχετικά:

Το κείμενο βασίστηκε στο δελτίο τύπου του Αντ1, στην metopera.org, στην wikipedia.org, και αποσπάσματα από: nationalopera.gr,  culturenow.gr, diastixo.gr κ.ά.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ