ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν
Α. 26.9.2017 (από το σημειωματάριο του κ. Δούφλια) Ελέει του Κυρίου Η.Ι.Χ. Ελέει, δοτική της λέξεως το έλεος = η ευσπλαχνία, η συμπόνια. Σε τροπάριο της εκκλησίας: ελέει και οικτιρμοίς των Αγίων…, το μέγα έλεος. Σήμερα: Έλεος, κύριε, τι είναι αυτά που λες; Πλούσια τα ελέη του Θεού. Γνωστή όμως και η λόγια στερεότυπη φράση: ελέω Θεού μοναρχία. Εδώ διασώζεται ο τύπος της αρχαίας: ο έλεος = ο οίκτος, η συμπάθεια, το έλεος. Εδέησε ελέου τυχείν.
Β. 28.9.2017 ραδιόφωνο. Γνωστός εξαπανέκαθεν… ΑΝ δεν αστειευόταν η δημοσιογράφος, τότε έκαμε λάθος λεκτικό. Εξαπανέκαθεν: πλαστή λέξη, νόθη καθαρεύουσα. Και το εξ- και το απ- στη λέξη είναι περιττά. Συγκεκριμένα, καθώς λέγουν μερικοί: από ανέκαθεν, η διατύπωση δεν είναι σωστή. Η έννοια του από ενυπάρχει στην κατάληξη –θεν, πρβλ εντεύθεν, εκείθεν, πόθεν (= από εδώ, από εκεί, από πού). Εξαπανέκαθεν: είναι από τις λέξεις-λάθος που όμως παρεισφρέουν στην καθημερινή χρήση και … επικρατούν. Αρκεί μόνο του το ανέκαθεν. Ανέκαθεν τέτοιος ήσουν, σε ξέρω.
Γ. 23.9.2017 Σε σχετική συζήτηση μου θυμίζει ένας της παρέας. Όταν στα παλιά τα χρόνια απαιτούσε κάποιος επίμονα αποζημίωση, έπαιρνε την κυνική απάντηση: Θα πληρωθείς στο αγελαδοκούρεμα, δηλαδή ποτέ!
Δ. 28.9./2017 τοπικός τύπος. Σε γραπτό διάβασα αρμαθιά από συνώνυμα επιρρήματα: Έφυγες αδόκητα, απρόσμενα, αναπάντεχα, ξαφνικά, απροσδόκητα. Κατάχρηση συνωνύμων για… υπερβολικό τονισμό του αδοκήτου. Ευκαιριακώς; Αδόκητος: αρχαία λέξη, α στερητικό + ρηματικό επίθετο δοκητός, από το ρήμα δοκώ, που σήμαινε φαίνομαι, δίνω την εντύπωση. Αδόκητος, που δεν τον περιμένεις, απρόσμενος. Νεώτερο από το δοκώ το ρήμα προσδοκώ (προσδοκώ Ανάστασιν νεκρών) και το επίρρημα απροσδοκήτως = χωρίς να το περιμένει κανείς.
Ε. 14.9.2017 τοπικός τύπος. Πάει και η ομορφιά της Άνδρου, πάει και η ομορφιά της Τήνου. Ο ξένος που θέλει να μάθει ελληνικά, δεν αρκεί να ξέρει ότι πάει (υπάγει, πάει) = πηγαίνει. Οφείλει να μαθαίνει και τον «ελληνισμό» στην γλώσσα. Πάει η ομορφιά, χάθηκε, εξαφανίσθηκε.
Στ. 14.9.2017 τοπικός τύπος. Διενέργεια ενός διεθνή διαγωνισμού… Να αποφεύγονται αυτές οι γενικές ημιμαθών: του διεθνή, του ευγενή, του επιμελή, αντί των ελληνικών: του διεθνούς, του ευγενούς, του επιμελούς. (Ο, η ευγενής, το ευγενές, ουδέτ. Πληθ. τα ευγενή, τα διεθνή γεγονότα).
Ζ. 14.9.2017 τοπικός τύπος. Τι συνέβαινε προ κρίσης; Πιο ορθό: Προ της κρίσεως ή πριν από την κρίση. Προ εβδομάδος, προ ημερών, προ ετών. Κατάλοιπο από την λόγια παράδοση.
H. 21.9.2017 Σε Άρθρο της Εστίας των Αθηνών εγράφη για δυο δημοσιογράφους μεγάλων εφημερίδων (διευθυντές): Τη ζημιά τη μεγάλη την έκαναν οι δυο Νέρωνες! Μεταφορά από τον ρωμαίο Αυτοκράτορα Νέρωνα, που λέγεται ότι έκαψε, πυρπόλησε την Ρώμη για να απολαύσει θέαμα! Υπάρχουν και σήμερα Νέρωνες. Ο της Βορείου Κορέας Ταγός μας «υπόσχεται» ότι με βαλλιστικούς πυραύλους θα κατακαύσει την Ν.Υ. και όλη την Αμερική!
Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 5 Οκτωβρίου 2017, αρ. φύλλου 904
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.