3.7.18

ΟΔΟΣ: Περί ψυχής | De anima


ΟΔΟΣ 12.1.2018 | 919 

Πραγματοποιείται μεθαύριο, Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018, στην Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό –και φυσικά εκτός απροόπτου, που μπορεί να σχετίζεται με τις καιρικές ή και πολιτικές συνθήκες- το περίφημο νέο συλλαλητήριο για την ονομασία του γειτονικού κράτους.

Στην πραγματικότητα, η "εκδήλωση" δεν γίνεται αποκλειστικά γι’ αυτήν την ονομασία, αφού το ίδιο συλλαλητήριο μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, καλείται να υπερασπισθεί την… ελληνικότητα της ονομασίας «Μακεδονία», την προσφορότητα και συνάφειά της με τον Ελληνισμό. Και επιπλέον να αποτυπώσει πιο σφαιρικά, τις τάσεις που καταγράφονται στο εσωτερικό της χώρας, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, τόσο για το επονομαζόμενο «Σκοπιανό» ζήτημα, όσο και για την εσωτερική πολιτική κατάσταση.

Έτσι μετά τις συγκλίσεις που φέρονται να έχουν επιτευχθεί, μέχρι τώρα, στο εθνικό θέμα και μάλιστα μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο, όχι μόνο φανερής, αλλά και κρυφής διπλωματίας μεταξύ των δύο κρατών -αλλά και ύστερα από διφορούμενες καταστάσεις - επανήλθε δριμύ και κυρίως επιτακτικό. Με αποτέλεσμα πολλές από τις πολιτικές εξελίξεις να εξαρτηθούν από τον βαθμό επιτυχίας του συλλαλητηρίου, που και αυτό  με την σειρά του θα κριθεί από την μαζικότητα και την ποιότητά του.

Έτσι, μείζον πρόβλημα για το νέο αυτό συλλαλητήριο είναι να εξακριβωθεί, αν θα εξελιχθεί σε υπόθεση του ελληνικού λαού, ή θα κακοτύχει στα χέρια και τις διαθέσεις λίγων, βασικά υπερ-εθνικιστικών κύκλων, ή ακόμη και της Χρυσής Αυγής και της Ένωσης Κέντρου που επιχειρεί να καλύψει ένα χαρακτηριστικό (ρομαντικό ή γραφικό) αλλά άστεγο τμήμα του ελληνικού λαού.

Η στάση της Νέας Δημοκρατίας δεν έχει ακόμη επαρκώς αποσαφηνιστεί, αφού σε καμμιά περίπτωση η απόκρουση των κυβερνητικών χειρισμών δεν συνιστά θέση και μάλιστα για το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Μοιραία, μεγάλο μέρος της ευθύνης περιέρχεται στην σφαίρα της Εκκλησίας, που τελικά δεν έμεινε αμέτοχη και των ομογενειακών οργανώσεων.

Στο συλλαλητήριο αναμένεται να συμμετάσχουν και εκπρόσωποι της περιοχής Καστοριάς, οργανωμένα ή και σε ιδιωτικό επίπεδο. Άλλωστε ήδη έχουν εκδοθεί ανακοινώσεις και διακηρύξεις, οργής, συντριβής και διαφωνίας. Σε ενορίες έχει διανεμηθεί σχετικό έντυπο υλικό με το οποίο ενθαρρύνονται οι πολίτες να μεταβούν στην Θεσσαλονίκη. Από τον Δήμο Καστοριάς και τους υπόλοιπους Δήμους της περιοχής ["εδώ"], όπως και την ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας ["εδώ"] εκδόθηκαν σχετικά ψηφίσματα (και σχόλιο ["εδώ"] από  τον αντιπεριφερειάρχη Καστοριάς). Από άλλους συλλογικούς φορείς και επιστημονικά σωματεία οι αντιδράσεις δεν είναι μαζικές και δυναμικές.

Είναι σαφές ότι οι φορείς της Καστοριάς περισσότερο ενδιαφέρονται για το αν θα είναι κρατικοδίαιτη η ΔΕΗ ["εδώ"], ή αν θα μας... σώσουν τα πετρέλαια του Ιονίου και του Αιγαίου και αν τα ομόλογα της Τράπεζας της Ανατολής αρκούν για να εξοφληθεί το δημόσιο χρέος. Στην πραγματικότητα, η απάθεια της Καστοριάς, δεν διαφέρει σημαντικά από την αντίστοιχη αδιαφορία στην μάχη για την ελληνικότητα της… φέτας.

Με αυτές τις συνθήκες, την κακουχία του κόσμου και όσα προηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια αναφορικά με το θέμα, το συλλαλητήριο αντιμετωπίζει προκαταβολικά τον κίνδυνο να μην δικαιώσει τις προσδοκίες, ακόμη και να αποδειχθεί φιάσκο. Θα μπορούσε βέβαια σαν δικαιολογία να αναφερθεί ότι 25-26 χρόνια μετά το συλλαλητήριο του 1992, η ιστορία δεν μπορεί να επαναληφθεί παρά μόνο ως φάρσα.

Αλλά τα πράγματα, δεν είναι ακριβώς έτσι. Δεν πρόκειται για φάρσα. Αλλά για την εξέλιξη μιας κατάστασης που διαμορφώνεται προσεκτικά επί πολλά χρόνια.

Και μακάρι να μην πρόκειται για δράμα, τραγωδία και κωμωδία μαζί, «μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας» όπως θα έλεγε και ο Αριστοτέλης. Διότι το συλλαλητήριο του 1992, εκτός του ότι γινόταν σε εποχή πρώτων ζυμώσεων μετά την ανεξαρτησία της FYRoM, έχοντας προληπτικό αλλά και ενημερωτικό χαρακτήρα της διεθνούς κοινής γνώμης, πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων. Σε ένα βαθμό ήταν αυθόρμητο και θύμισε την αντίδραση του ελληνικού λαού τις πρώτες ώρες και ημέρες του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940.


ΟΔΟΣ 12.1.2018 | 919  | σελ. 4


Το 1992 λοιπόν, το συλλαλητήριο υπήρξε ένα απολύτως επίκαιρο όπλο, αφού δεν είχαν προλάβει να αναγνωρίσουν τα Σκόπια με την συνταγματική τους ονομασία, παρά μόνο ελάχιστα κράτη. Την εποχή εκείνη, στο εσωτερικό της χώρας μας δεν υπήρχε Χρυσή Αυγή, ούτε οικονομική κρίση στην σημερινή της μορφή και ένταση. Δεν υπήρχαν γραφικοί, απατεώνες, ψευδοπροφήτες, όχι τουλάχιστον στον βαθμό της σημερινής εποχής. Λειτουργούσε ο δικομματισμός και στην Ελλάδα κυβερνούσαν μονοκομματικές κυβερνήσεις, που ακόμη κι' αν διέθεταν ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, πολιτικά και ειδικά στα εθνικά θέματα ήταν παντοδύναμες, αφού εξέφραζαν την συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού.

Δεν υπήρχαν βεβαίως ούτε ο Ζόραν Ζάεφ, ο νέος πρωθυπουργός των Σκοπίων, αλλά ούτε και ο Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία. Δεν υπήρχαν τότε απόλυτοι άρχοντες και απολυταρχίες, ούτε η Βουλγαρία ανήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η Τουρκία δεν είχε αναγορευθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη και δεν αντιμετώπιζε την Ελλάδα ως υποτελή της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Αλλά το βέβαιο είναι ότι υπάρχουν και άλλα σοβαρότερα στο περιβάλλον του τωρινού συλλαλητηρίου. Διότι από τότε, έχουν προηγηθεί 2,5 δεκαετίες πολλαπλών διπλωματικών και ουσιαστικών αναγνωρίσεων του γειτονικού κράτους από μεμονωμένα κράτη με το συνταγματικό του όνομα. Το κράτος αυτό ανέπτυξε πολυσχιδή δράση σε διεθνές επίπεδο και ο προσδιορισμός του, δεν αποτελεί πλέον ζήτημα που αφορά το ίδιο μόνο και την Ελλάδα.

Ούτε φυσικά είχε προηγηθεί ο Νίκολα Γκρουέφσκι στα ινία του γειτονικού κράτους, έχοντας ήδη μετατρέψει τα Σκόπια σε Λας Βέγκας αγαλμάτων και μνημείων του μακεδονικού κλέους. Πολιτικά δεν υπήρχε καν ο νυν υπουργός εξωτερικών των Σκοπίων κ. Νίκολα Δημητρώφ, που θεωρεί απόλυτα φυσιολογικό τον συμψηφισμό με την έννοια της αμοιβαίας παραίτησης από τις αποκλειστικότητες της ονομασίας "Μακεδονία". Ώστε να μην επιτρέπεται να χρησιμοποιεί ούτε η Ελλάδα τον όρο… Μακεδονία για τον προσδιορισμό της γεωγραφικής και διοικητικής περιφέρειας. Να μετονομαστεί δηλαδή μεταξύ άλλων το αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης σε "πρώην Μακεδονία" όπως αντίστοιχα και η... περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας κ.ο.κ.

Αστεία πράγματα δηλαδή; Μα φυσικά και δεν είναι αστεία. Διότι αν παρατηρηθεί η ηλικία του νέου υπουργού εξωτερικών ή και του νέου πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας, αλλά και του έλληνα πρωθυπουργού, θα καταλάβει κάποιος ότι την κρίσιμη περίοδο του 1992, όλοι τους ήταν παιδάκια. Γι’ αυτό ο μεν κ. Δημητρώφ το θεωρεί πολύ φυσιολογικό να μην δικαιούται η Ελλάδα να… χρησιμοποιεί τον όρο "Μακεδονία", ο δε κ Αλέξης Τσίπρας να δηλώνει ότι θα ήταν μια χειρονομία καλής θέλησης από πλευράς Σκοπίων, αν δήλωναν ότι δεν είναι... μόνο αυτοί κληρονόμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Οι προαναφερόμενοι όμως, δεν θα είχαν σπουδαία προοπτική να επηρεάσουν τα πράγματα αν επίσης, δεν είχαν προηγηθεί 2,5 δεκαετίες σοβαρής πολιτιστικής διείσδυσης των Σκοπίων στην Βόρεια Ελλάδα και ειδικά την περιοχή της Καστοριάς . Οι μνήμες από τα μόλις λήξαντα Καστοριανά «ραγκουτσάρια», όπως μετονομάστηκαν τα Καστοριανά καρναβάλια, είναι πολύ νωπές· όπως και ο σαφής σλαβικός αέρας ["εδώ"] του 4ου βαλκανικού φεστιβάλ που δεν σκέπαζαν ούτε οι μυρωδιές από τις αυτοσχέδιες ψησταριές.

Κανείς δεν μπορεί να ενοχλείται από την μουσική έθνικ, αλλά έχει κάθε λόγο να προσέχει την μουσική "εθνικίστικ", σε ένα φεστιβάλ που υποτίθεται ότι είναι βαλκανικό, αλλά δεν είχε ούτε μισή ορχήστρα από Αλβανία π.χ. ή την Στερεά Ελλάδα (*). Άλλωστε και μια περιήγηση στο διαδίκτυο, στις αναρτήσεις προερχόμενες από χωριά, πέριξ της Καστοριάς, κόβουν την ανάσα, προκαλούν ζάλη, κρίση ταυτότητας και προσανατολισμού, σε όσους δεν είναι «μυημένοι» στην σιωπηλή πολιτιστική μετάλλαξη του τόπου.

Σήμερα, οι συνομήλικοι με τον κ Αλέξη Τσίπρα κάτοικοι της Καστοριάς, θεωρούν πολύ φυσιολογικά όλα αυτά τα μουσικά και λοιπά δρώμενα. Πώς μπορεί να τους παρεξηγήσει στα σοβαρά κάποιος, όταν ο Δήμος Καστοριάς, εδώ και 20 χρόνια περίπου, συστηματικά ανέχθηκε -αν δεν ενθάρρυνε κιόλας- όλη αυτή την κατάσταση. Και πώς μπορεί ένας Έλληνας από την νότια Ελλάδα να αισθανθεί -για την Καστοριά- παρακολουθώντας αυτές τις εκδηλώσεις, όχι μόνο την περίοδο των καρναβαλιών, αλλά και των πανηγύρεων;

Ήδη η απροθυμία του δημοσιογραφικού κόσμου στην Αθήνα, αλλά και του πολιτικού προσωπικού, να υπερασπιστούν με την ίδια θέρμη, όπως στο παρελθόν, την ελληνικότητα της λέξης Μακεδονίας, παρά τον αλυτρωτισμό των γειτόνων, είναι φανερή. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Έτσι οι «ομοιότητες» με όσα προηγήθηκαν το 1992, όχι μόνο είναι φαινομενικές αλλά και χωρίς καμμιά ουσία, με την υποκρισία το 2018 να περισσεύει όσο ποτέ άλλοτε σ’ αυτόν τον τόπο. Δεν είναι μόνο τα δακρύβρεχτα αντιφατικά και αμφιλεγόμενα μηνύματα του κυβερνητικού συνεταίρου, δηλαδή των ΑνΕλ, ούτε που η προστασία του ονόματος της Μακεδονίας εγκαταλείπεται στις διαθέσεις ακραίων χώρων όπως της Χρυσής Αυγής και μερικών γραφικών, ούτε ότι το στίγμα της Νέας Δημοκρατίας είναι διφορούμενο και λαϊκιστικό, καθώς προτάσσεται το πολιτικό όφελος ή κόστος.

Δεν είναι ότι οι οιμωγές και τα δακρύβρεχτα ανακοινώσεων του τύπου του θρήνου του αντιπεριφερειάρχη Καστοριάς κ. Σωτ. Αδαμοπούλου ["εδώ"], που γεννούν αμέσως το ερώτημα για ποιο λόγο δεν παραιτείται ο καταγγέλλων την στιγμή που διαφωνεί. Είναι όλα αυτά μεμονωμένα και όλα μαζί: Κάτι έχει αλλάξει και είναι σοβαρό. Ούτε η πανελλήνια υποστήριξη υπάρχει στον βαθμό που υπήρχε τότε, ούτε και τα κόμματα δείχνουν να είναι τόσο απόλυτα αρνητικά, όσο ήταν στο παρελθόν. Μπορεί να φαντασθεί κανείς τον λόγο;

Προφανώς ο λόγος δεν είναι ένας. Είναι όμως γεγονός ότι στα χρόνια που έχουν περάσει, έχουν περιοριστεί αν δεν έχουν εξαφανιστεί κιόλας, όσοι θα μπορούσαν να μας πιστεύουν ακόμη. Μια βόλτα στα καρναβάλια της Καστοριάς όλες αυτές τις δεκαετίες, μια βόλτα στις πανηγύρεις των χωριών ["εδώ"] και τα σιωπηλά συνωμοτικού τύπου χορευτικά δρώμενα ["εδώ"], όλα βασισμένα σε σκοπούς κατά κανόνα σλαβικής προέλευσης, επιτρέπουν -αν δεν δικαιολογούν απλά, παρερμηνείες, στρεβλώσεις, παρεξηγήσεις ["εδώ"].

Αν μοιάζουν ορισμένοι τόσο πολύ με τους βορείους γείτονες, τότε ποιοι είναι τελικά… οι απόγονοι του μακεδονικού κλέους; Πόσο μας φταίνε οι άλλοι, Άγγλοι, Γάλλοι και... φυσικά οι Αμερικάνοι (τώρα σε τι ευθύνονται οι τελευταίοι, ενώ δεν ευθύνονται οι Ρώσοι, οι Σέρβοι ή και οι Τούρκοι που τους σιγοντάρουν φανερά, ψάξε να βρεις).

Η εξέλιξη στην υπόθεση που επανήλθε στην επικαιρότητα, χάρη στην σπουδή της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει (με αφορμή την διαλλακτική κατά τα φαινόμενα (;) στάση του πρωθυπουργού των Σκοπίων κ. Ζ. Ζάεφ, ή θα εξελιχθεί σε φιάσκο, ή θα εγκαταλειφθεί και πάλι, αφού η κυβέρνηση δεν δείχνει (ποτέ) έτοιμη να πραγματοποιήσει τομές με μεγάλο κομματικό και πολιτικό κόστος. Οπότε δεν αποκλείεται να υπάρξει σύντομα αναδίπλωση.

Ή θα αποτελέσει πια θέμα προεκλογικής εκμετάλλευσης, μαζί με τα άλλα, όχι μόνο από την κυβέρνηση, αλλά και από το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και την αγνοούμενη «αλλαγή» της κ. Φώφης Γεννηματά, που έχει αναγορεύσει κάθε τρέχον ζήτημα της πολιτικής επικαιρότητας σε μπαλάκι του πιγκ-πογκ, πότε να το στέλνει αριστερά και πότε δεξιά.

Το ζήτημα είναι ότι αν το πρόβλημα μείνει και πάλι ανοικτό και εκκρεμές, να μπορεί να φαντασθεί κάποιος, τι θα υπάρχει σε 2,5 και πάλι δεκαετίες από τώρα. Ειδικά αν ο Δήμος Καστοριάς δεν αντιληφθεί –συνειδητά- ότι πρέπει να αντισταθεί στην αισθητική και ποιοτική μετάλλαξη που επιβλήθηκε στην Καστοριά, με το πρόσχημα της παραδοσιακότητας και της αυθεντικότητας.

Μόνο που τότε θα είναι ακόμη πιο αργά.


(*) Από τις 12 χώρες των Βαλκανίων μόνο η πΓΔΜ συμμετείχε στo "βαλκανικό φεστιβάλ" της πλατείας Ομονοίας της Καστοριάς, με τέσσερα (4) συγκροτήματα: “Ork Harris Band”, “Osmanovi Orkestar”, “Celal Agusevi Orkestar” και “Vesela Druzina Orkestar”. Συμμετείχαν φυσικά και ελληνικά συγκροτήματα όπως το γνωστό συγκρότημα  “Αηδόνια” από τη Φλώρινα, τα  “Χάλκινα Ηχοχρώματα” από το Βαρυκό, ο “Δίγκας” από την Γουμένισσα κ.ά.


Φωτογραφίες: 

  • [Πρωτοσέλιδο] «Περὶ ψυχῆς» (De anima), ελληνικό χειρόγραφο του Αριστοτέλη (Τῶν περὶ ψυχῆς πραγματευσαμένων οἱ μὲν μαθηματικώτερον | Δόξαι τῶν παρὰ ῞Ελλησι φιλοσόφων περὶ ψυχῆς) περί του 1500 (Royal MS 16 C XXV, ff 2r-52v) της  Εθνικής Βιβλιοθήκης του Ηνωμένου Βασιλείου.
  • [Σελίδα 4] «Περὶ ψυχῆς» (De anima), του Αριστοτέλη, χειρόγραφο της Αποστολικής Βιβλιοθήκης του Βατικανού με την λατινική μετάφραση (14ος αιώνας) από τον Gulielmus de Moerbecum (Vaticanus Palatinus lat. 1033, fol. 113r)


Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 18 Ιανουαρίου 2018, αρ. φύλλου 919



Επιλογή σχετικών αναρτήσεων την περίοδο του δημοσιεύματος:


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ