3.3.18

ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

Α’. 18.8.2017 Σκάι. Το λιμάνι της Κω λειτουργεί με προσωρινό προβλήτα. Βεβαίως, στην αρχαία ελληνική είναι ο προβλής (του προβλήτος) αλλά στη νεοελληνική είναι η προβλήτα (η νέα προβλήτα, η πετρωτή προβλήτα, κλπ). Από το ρήμα προβάλλω, δηλαδή είναι η τεχνητή προέκταση ξηράς στη θάλασσα για τον ελλιμενισμό των πλοίων.

Β. 19.8.2017 εφημερίδα Θεσσαλονίκης. α) Η υπουργός αποφάσισε την κατάργηση των ανά την Ελλάδα λειτουργούντων (!) Εφορειών Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Το ορθόν: Των λειτουργουσών Εφορειών ή των Εφορειών που ήδη λειτουργούν. β) Μέσα σε αυτό το περιβάλλον συγκρούσεων και ιντρίγκων (!). Απαράδεκτο, βάρβαρο! Σε γενική πληθυντικού ξένη λέξη, εξελληνισμένη: ίντριγκες. Σε ξένες λέξεις μεταγλωττισμένες στην Ελληνική και σε … λαϊκές ποτέ να μη χρησιμοποιούμε γενική πληθυντικού. Της μιζέριας, ναι της φαγούρας, ναι, ποτέ όμως των μιζεριών, των φαγουρών…!

Γ. 15.8.2017 Ρωτήθηκα τι σημαίνει «ατρέπτως ενανθρωπήσας» από τα Αντίφωνα της Θείας Λειτουργίας. Από το επίθετο άτρεπτος = ο μη τρεπόμενος, ο άκαμπτος αλλά έχει και τη σημασία ο μη φροντίζων για κάτι. Ατρέπτως = χωρίς ανθρώπινη διαδικασία, συνεπώς η ενανθρώπιση του Χριστού κατά τρόπον υπερφυσικό.

Δ. 11.8.2017 (Παροιμιών το Ανάγνωσμα) Τότε κόψονται πάσαι αι φυλαί της γης. Η πρώτη σημασία του κόπτω στην αρχαία είναι: χτυπώ. Στην μεσοπαθητική φωνή κόπτομαι στην εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει οδύρομαι σπαρακτικά. Η έννοια αυτή υπάρχει στην λέξη ο κοπετός = θρήνος χτυπώντας στο στήθος, οδυρμός.

Ε. 13.8.2017 (να λέγονται και να καταγράφονται… και τα σωστά). Στην Φωνή της Καστοριάς (τοπικός τύπος) αναφέρεται: Στις περιπτώσεις, στις οποίες δεν πληροί τους όρους. Δεν πληροί: ορθόν. Αρχαίο ρήμα πληρόω, -ώ, πληρόεις, -οίς, πληρόει, -οί. Δηλαδήτο ρήμα πληρόω, -ώ δεν είναι σαν το πλέω, ποιέω,-ώ. Μερικοί το … εξισώνουν, το ισοπεδώνουν και γράφουν; Αυτός πληρεί τους όρους. Δεν είναι σωστό. Το ορθόν: Αυτός πληροί τους όρους. Όπως το ρήμα δηλώ. Τι δηλοί αυτό που είπες; Τι δηλώνει, τι φανερώνει;

Στ. 8.8.2017 τοπικός τύπος. Ξεμπροστιάζουν την ψευτιά. Την αποκαλύπτουν, την φανερώνουν μπροστά στην κοινωνία. Ρήμα της δημοτικής, όπως πολλά άλλα, ξεχωρίζω, ξεδιαλύνω, ξείπα, ξέβγαλμα, κλπ. Το αχώριστο μόριο ξε (από το εξ, εκ, εκτός + εμπρός + παραγωγική κατάληξη -άζω). Άδειος, αδειάζω, αλλάζω, κραυγάζω, κλπ.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Σεπτεμβρίου 2017, αρ. φύλλου 900

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ