ΛΑΖΑΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ: Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

ήτοι περί του ορθώς λέγειν τε και γράφειν

◾ 27.2.2019. Εφ/δα Ε.Τ.α) Ε! και τι είναι ως το 2110; Μία εκατονταετηρίδα; Το ορθόν: μία εκατονταετία (=διάρκεια εκατόν ετών – αιώνας), ενώ η εκατονταετηρίς (ρίδα) σημαίνει την τελούμενη επέτειο των 100 ετών! β) στην ίδια εφ/δα: υπάρχουν περισσότερα παιδιά που οι γονείς τα κρατούν σπίτι γιατί ντρέπονται. Το ορθόν: στο σπίτι (όχι απρόθετη αιτιατική).

◾ 27.2.2019. Εφ/δα Ε.Τ. α) κάποιοι όμως που ήταν ξεβράκωτοι και ξαφνικά φόρεσαν το φράκο της εξουσίας… Ευρηματική, ζωηρή έκφραση, όχι μόνο με την αντίθεση του νοήματος, αλλά και με τις λέξεις: ξεβράκω(τος) και φράκο («συγγενείς») σαν ομόηχες. (τις οίδεν αν ο γράψας συνειδητά επέλεξε το… σχήμα;). β) στην ίδια εφημερίδα. Έχει επιστρέψει με (φασ)ιστερή στροφή… Άλλο σχήμα: στην αρχαία ελληνική λέγεται «έν διά δυοίν» δηλαδή με δύο έννοιες εννοούμε μία. Είναι και λογοπαίγνιο, παίζει με τις λέξεις: φασισμός και αριστερά = η Αριστερά (του Σύριζα). Και σε άλλο σημείο: οι υπηρέτες της πρώτης φορά …φασιστεράς*. γ) από φράση υποψήφιας δημάρχου Θεσσαλονίκης: «να επανανοματοδοτήσουμε την πολιτική». Είμαστε καλά; Με την απαράδεκτη σύνθεση της λέξεως «σιδηρόδρομος» πέντε φορές την κοίταξα να την προφέρω, για να την αντιγράψω. Άσπρη πέτρα ξέξασπρη… δηλαδή πώς αλλιώς θα κάνουμε εντύπωση πως είμαστε γραμματιζούμενοι;

◾ 1.3.2019. Σε συζήτηση της παρέας, φίλος από τα συμμαθητικά χρόνια, «φιλίστωρ», μου θύμισε την προέλευση της λέξεως μπερίκι (περιοχή των Κορεστίων). Υπήρχαν αγροκτήματα στα οποία ειργάζοντο εργάτες με ειδική σχέση με την Επισκοπή «Κούρεστος» της Μητροπόλεως Καστοριάς, γνωστοί ως: «περίοικοι». (το μπ της λέξης μπερίκι) πρβλ εμβαίνει = μπαίνει. Έτσι, τον περίοικο = μπερίοικο, μπερίκι.

◾ 1.3.2019. ΑΝΤ1. Σύμφωνα με την έρευνα που έχουν διεγάξει. Το ορθόν: που έχουν διεξαγάγει. Το λόγιο ρήμα διεξάγω στον Αόριστο γίνεται διεξήγαγον. Στην ομιλούμενη: διεξήγαγα έρευνα. Στην νεοελληνική ο περιφραστικός Παρακείμενος σχηματίζεται με το βοηθητικό ρήμα έχω + Υποτακτική Αορίστου του ρήματος πχ έχω γράψει, έχω τιμήσει, έχω χρεώσει κλπ.

◾ 1.3.2019. Οι Πομάκοι της Θράκης. Επιστρατευμένοι Μακεδόνες και άλλοι, τους οποίους ο Μέγας Αλέξανδρος εγκατέστησε στην περιοχή. Ήταν γνωστοί ως «Απόμαχοι». Οι Σλάβοι - 6ον μ.Χ. αιώνα – καθώς η γλώσσα τους δεν έχει δασέα φ, χ, θ, τους είπαν «Απόμακοι» (το από στη βουλγαρική = po), έτσι Πομάκοι. Με λάθη της η ελληνική πολιτεία, δεν πρόσεξε το ιστορικό παρελθόν των Πομάκων.


(*) Tα εν λόγω σχόλια (α’ και β’) αναφέρονται μόνο εξ επόψεως της αισθητικής το λόγου και καθόλου με διάθεση πολιτικολογίας. 

Ο Γλωσσαμύντωρ

Λάζαρος Γ. Νικηφορίδης 

Φωτογραφία: Λεπτομέρεια αττικού ερυθρόμορφου αγγείου (470-450 π.Χ.) που απεικονίζει μαθητή της αρχαίας Ελλάδας να διαβάζει κύλινδρο παπύρου (πιθανότατα ποίημα Ησιόδου). Αποδίδεται στον ζωγράφο Ακεστορίδη, το θραύσμα του αγγείου εκτίθεται στο μουσείο Paul Getty, του Λος Άντζελες των ΗΠΑ. Το πραγματικό όνομα του ζωγράφου είναι άγνωστο, προσδιορίζεται από τους μελετητές μόνο από τα υφολογικά χαρακτηριστικά των έργων του. Τον αποκαλούν έτσι, διότι σε πολλά αγγεία του υμνεί την ομορφιά του «Ακεστορίδη», με την επιγραφή «Καλός».

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 7 Μαρτίου 2019,  αρ. φύλλου 976