ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Ιστορική μνήμη

ΟΔΟΣ 20.12.2018 | 965

Τόν τελευταῖο καιρό, ἐδώ καί δύο περίπου μήνες, δημοσιεύονται σχεδόν καθημερινά στό facebook διάφορες φωτογραφίες ἀπό τήν παλαιά Καστοριά. Οἱ φωτογραφίες αὐτές ἀπεικονίζουν ἄλλες μέν πανοραμικές ὅψεις τῆς πόλεως παλαιῶν ἐποχῶν ἤ περιοχῶν αὐτής, ἄλλες δέ προσωπικές φωτογραφίες οἰκογενειακές ἤ διαφόρων καστοριανῶν προσώπων σέ διάφορες ἐκδηλώσεις, ἀθλητικές, πανυγηρισμούς, παρελάσεις κ.λ.π. καθῶς ἐπίσης καί προσωπικές στιγμές προσώπων πού ἀποθανάτισε ὁ φακός.

Ὁ συμπατριώτης μας ἤ ἡ συμπατριώτισσά μας πού πρῶτος/η δημοσίευσε παλαιά φωτογραφία τῆς Καστοριᾶς εἶναι ἄξιος/α συγχαρητηρίων γιατί μέ τήν ἐνέργεια του/ης αὐτή ξεκίνησε μιά κίνηση εὐεργετική γιά τήν πόλη μας.
Καί ἐξηγοῦμαι. Μέ τήν ἐνέργεια αὐτή κινητοποιήθηκαν πλείστοι συμπατριῶτες μας καί δημοσίευσαν οἰκογενειακές τους φωτογραφίες ἤ τῆς πόλεως μας, ἀπέδειξαν μέ τόν τρόπο αὐτό ὅτι ἐνδιαφέρονται γιά τήν ἱστορία τῆς πόλεώς μας καί γιά γεγονότα καί ἐκδηλώσεις τοῦ παρελθὀντος, ὅτι ἡ ἱστορική μνήμη,τήν ὁποία μερικοί νομίζουν ὅτι πρέπει νά τήν ἀποβάλλουμε, γιατί ὁδηγεῖ στόν έθνικισμό καί σωβινισμό, ὑφίσταται στίς καρδιές τῶν πολιτῶν. Ἡ ἐνέργεια αὐτή μπορεῖ νά καταστεῖ ἡ θρυαλλίδα καί γιά ἄλλες παρόμοιες ἐνέργειες συμπατριωτῶν μας ἐπωφελεῖς γιά τήν πόλη μας καί τέλος εἶναι μιά πράξη ἐνεργῶν πολιτῶν ἀπό τήν ὁποίαν μποροῦν νά παραδειγματιστοῦν καί ἄλλοι συμπολίτες μας γιά παρόμοιες ἐνέργειες.

Οἱ φωτογραφίες αὐτές καλόν θά ἦταν ἐάν ὑπὴρχε τρόπος καί θέληση νά συγκεντρωθοῦν κάπου καί διατηρηθοῦν γιά τήν κοινοποίησή τους στό εὐρύτερο κοινό δηλαδή καί στούς συμπατριῶτες μας, οἱ ὁποῖοι δέν γνωρίζουν νά χειρίζονται ἡλεκτρονικό ὑπολογιστή καί δέν τυγχάνουν μέλη τοῦ κύκλου τῶν όπαδῶν τοῦ FB, καί γιά τήν διατήρηση τῆς ἱστορικῆς μνήμης τῆς πόλεως. Αὐτό προϋποθέτει ἀφʹ ἑνός μέν ὅτι οἱ κάτοχοι αὐτῶν θά δεχθοῦν νά τίς παραχωρήσουν διότι ἀποτελοῦν προσωπικά τους οἰκογενειακά ἀντικείμενα, ἀφʹ ἑτέρου δέ ὅτι θά πρέπει νά ἀνευρεθεῖ τρόπος καί τόπος ὅπου θά συγκεντρωθοῦν, πράγμα τὀ ὁποῖο τουλάχιστον ὑπό τίς παροῦσες συνθῆκες τυγχάνει πάρα πολύ δύσκολο ἄν μή ἀδύνατον. Αὐτό θά καθίστατο ἐφικτό ἐάν εἶχε ἤδη δημιουρηθεῖ τό Ἱστορικό Ἀρχεῖο τοῦ Δήμου Καστοριᾶς.

Τό 2014 ἔγραψα ἕνα ἄρθρο τό ὁποῖο δημοσιεύθηκε στό 767ο φύλλο τῆς 4ης/12/2014 τῆς ΟΔΟΥ τό ὁποῖο ἄρχιζε ὡς ἑξῆς: «Ἐφημολογεῖτο, πρό ἰκανοῦ χρόνου, ὅτι ὁ Δῆμος Καστοριᾶς ἤ ἕνας φορέας, στόν ὁποῖο θά ἀνετίθετο ἀπό τόν Δῆμο τό ἔργο, θά προέβαινε στήν δημιουργία “Ἱστορικοῦ Ἀρχείου τῆς Πόλεως Καστοριᾶς”. Δυστυχῶς, ἀπʾὅ,τι εἶμαι εἰς θέσιν νά γνωρίζω, δέν ὑλοποιήθηκε ἕνα τέτοιο ἔργο μέχρι σήμερα. Ἡ δημιουργία ἱστορικοῦ ἀρχείου θά εἶναι πολλαπλῶς χρήσιμη γιά τήν πόλη μας γι’ αὐτό καί εἶναι ἀπαραίτητο νά ὑλοποιηθεῖ, γιατί σʾαὐτό θά συγκεντρωθοῦν καί θά διατηρηθοῦν στοιχεία ἱστορικά, πολιτιστικά, κοινωνικῶν ἐκδηλώσεων κ.λ.π. τῆς ζωής τῆς πόλεως μας τόσο παρελθόντων ἐτῶν ὅσο καί διατήρηση σύγχρονων τοιούτων».

Ἀπό τότε πέρασαν τέσσερα χρόνια καί δέν ἔγινε τίποτα. Ἐπανειλημμένως ἀρθρογράφησα στήν ΟΔΟ –ἑπτά φορές ἐν συνόλω, μέ τό ἀνά χείρας ὀκτώ– γιά τό θέμα αὐτό καί ὄπως ὅλοι γνωρίζετε δέν ἔχει γίνει ἀκόμη τίποτα. Στά ἄρθρα αὐτά κάλεσα καί προκάλεσα τούς συμπατριῶτες μου νά κριτικάρουν τά προτεινόμενα ἀπό ἔμένα καί ἐάν θέλουν νά καταθέσουν διαφορετικες προτάσεις. Οὐδείς ἔλαβε τόν κόπο νά ἀσχοληθεῖ μέ τό θέμα ἐκτός ἕνός μέ τό ψευδώνυμο «Ἁπλός πολίτης» τόν ὁποῖο καί εὐχαρίστησα σέ ἐπόμενο ἄρθρο μου.

Στά ἄρθρα μου αὐτά περιγράφω μέ σαφήνεια καί λεπτομερῶς τόν σκοπό, γιά τόν ὁποῖον εἶναι ἀπαράιτητο νά ἱδρυθεῖ τό Ἀρχεῖο καί ἐπειδή φρονῶ ὅτι ἐάν ἕνας προτείνει τήν διενέργεια ἑνός ἔργου πρέπει ταυτοχρόνως νά ἀναφέρει καί τόν τρόπο καί μέ τί μέσα καί πόρους θά μπορέσει νά ὑλοποιηθεῖ ἡ πρότασή του, θά μοῦ έπιτρέψετε νά παραθέσω τί ἔγραψα γιά τό θέμα τοῦ Ἱστορικοῦ ἀρχείου στό ἄρθρο μου τῆς 9. 6.2016:  

«Ἡ δημιουργία τοῦ Ἱστορικοῦ Ἀρχείου εἶναι μιά ἀναμφισβήτητη ἀναγκαιότητα, μιά ἀδήριτη ἀνάγκη γιά τήν πόλη μας, ἡ ὁποία διαθέτει ἕνα πλούσιο ἱστορικό παρελθόν, τό ὁποῖο πρέπει πάση θυσία νά καταγραφεῖ καί νά διατηρηθεῖ στήν μνήμη τῶν μελλοντικῶν γενεῶν. Ὅπως κάθε ἕνα πετραδάκι ἑνός μωσαϊκοῦ ἔχει τήν ἀξία του καί τήν θέση του στό σύνολο τῆς εἰκόνας, ἔτσι καί κάθε ἕνα, ὅσο καί ἀσήμαντο κι ἄν φαίνεται, χαρτί, ἔγγραφο ἤ ὅ,τι ἄλλο, ἀποτελεῖ μέρος τοῦ ἱστορικοῦ μωσαϊκοῦ, εἶναι ἀναπόστατο κομμάτι τῆς συνθέσεως τῆς ὅλης εἰκόνας μιᾶς ἱστορικῆς περιόδου». Καί πάρα κάτω «Σκοπός τῆς ἱδρύσεως τοῦ ἱστορικοῦ ἀρχείου δέν εἶναι νά συγκεντρωθοῦν σʹαὐτό τά ἀρχεῖα τῶν γνωστῶν προσώπων οἱ ὁποῖοι ὑπηρέτησαν σέ ὑπεύθυνες θέσεις τῆς πόλεως, ἀλλά καί ὅλα τά ὑπάρχοντα διεσπαρμένα καί κατεσπαρμένα στά σπίτια τῶν συμπατριωτῶν μας, οἱ ὁποῖοι μπορεῖ καί νά μήν γνωρίζουν τήν ἱστορική ἀξία πού μπορεῖ νά ἔχει μιά παλαιά ἐπιστολή ἑνός ξενιτεμένου συγγενούς, ἤ τό προικοσύμφωνο τῆς γιαγιᾶς καί ὅλα τά προαναφερθέντα διάφορα ἄλλα».

Ὅσον ἀφορᾶ τόν τρόπο ὑλοποιήσεως τοῦ ὅλου ἐγχειρήματος παραθέτω τό τί πρότεινα στό ἄρθρο μου τοῦ 2014: «Τό θέμα τῆς ἱδρύσεως τοῦ ἱστορικοῦ ἀρχείου μπορεῖ νά τεθεῖ πρός συζήτηση στό Δημοτικό Συμβούλιο καί ἐάν έγκριθεῖ ἡ ἵδρυσή του μπορεῖ νά ἀνατεθεῖ ἤ σέ μιά ὑπηρεσία τοῦ Δήμου ἤ σέ ἕναν ἀνεξάρτητο φορέα. Νά συσταθεῖ μιά τριμελής ἐπιτροπή γιά τήν συλλογή τοῦ ὑλικοῦ πρός ἀρχειοθέτηση – μπορεῖ κάλλιστα νά ἀποτελεῖται ἀπό συμπατριῶτες μας οἱ ὁποῖοι μπορεῖ νά θέλουν νά προσφέρουν τίς ὑπηρεσίες τους πρός τήν πόλη ἐθελοντικά καί ἀμισθί βεβαίως– καί ὁ Δῆμος νά διαθέσει μία ἤ δύο αἴθουσες, μία γιά γραφεῖο καί μία γιά τήν τοποθέτηση τῶν ἀρχειοθηκῶν».

Ἐπειδή μπορεῖ νά τεθεῖ τό θέμα τοῦ οἰκονομικοῦ κόστους, λόγω τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως καί τῶν περικοπῶν τῶν δημοτικῶν ἐσόδων, ὁ Δῆμος θά ἐπιβαρυνθεῖ μόνον μέ τόν ἐξοπλισμό τῶν ἀρχειοθηκῶν ἑνός γραφείου καί ἑνός ἡλεκτρονικοῦ ὑπολογιστοῦ, ἀναγκαίου γιά τήν καταγραφή τῶν πρός ἀρχειοθέτηση στοιχείων, καί νά διαθέσει ἕναν ἤ μία ὑπάλληλο, μετακλητό ἀπό ἄλλη ὑπηρεσία ἤ νά προσλάβει ἕναν ἤ μία ὑπάλληλο πού νά γνωρίζει νά χειρίζεται πολύ καλά ἡλεκτρονικό ὑπολογιστή, μέ σύμβαση ἔργου καί τόν κατώτερο μισθό. Ἀναφέρω πάρα πάνω ὅτι μπορεῖ νά ἀνατεθεῖ τό ἔργο σέ μιά ὑπηρεσία τοῦ Δήμου. Αὐτό νομίζω ὅτι δέν μπορεῖ νά ἀποτελέσει τήν καλύτερη λύση γιατί ὅλοι μας γνωρίζουμε πώς λειτουργούν οἱ δημόσιες ὑπηρεσίες. Ἡ καλύτερη λύση θά εἶναι νά ἀνατεθεῖ τό ἔργον σέ ἕναν ἀνεξάρτητο φορέα, ὁ ὁποῖος θά ἐποπτεύεται ἀπό τήν Δῆμο, ὁ ὁποῖος (Δῆμος) βέβαια θά ἀναλάβει καί τήν ἀπαιτούμενη χρηματοδότηση. Οἱ νομικές ὑπηρεσίες τοῦ Δήμου θά βρούν μέ ποιόν τρόπο μπορεῖ νά γίνει αὐτό.

Ὁ ἀριθμός τῶν συμπατριωτῶν μας, οἱ ὁποῖοι δημοσιεύουν παλαιές φωτογραφίες, τόσο τῆς πόλεως ὅσο καί προσωπικές οἰκογενειακές τους, καθημερινῶς αὐξάνεται καθῶς καί τῶν ὁπαδῶν τοῦ Face Book οἱ ὁποῖοι ψηφίζουν like, δηλαδή τούς ἀρέσουν ὅπως συνηθίζεται νά ἐκδηλώνεται στό διαδίκτυο ἡ εὐχαρίστηση τῶν φεϊσμπουκιστῶν - ἐάν μοῦ ἐπιτρέπεται νά χρησιμοποιήσω τόν ὅρο αὐτό. Τό γεγονός αὐτό ὑποδηλώνει ὅτι ὑπάρχει στήν πόλη μας ἕνας μεγάλος ἀριθμός προσώπων οἱ ὁποῖοι ἐνδιαφέρονται γιά τήν ἱστορία τῆς πόλεως καί ἐπιθυμοῦν νά γνωρίσουν παλαιᾶ γεγονότα, ἐκδηλώσεις, ἀλλά καί πρόσωπα τά ὁποία ἔδρασαν θετικά στήν ἱστορική πορεῖα τῆς Καστοριᾶς. Ὅλοι αὐτοί οἱ συμπατριῶτες μας, οἱ ὁποῖοι, ὄπως φαίνεται ἐμφοροῦνται ἀπό πατριωτικά αἰσθήματα ὡς πρός τήν ἰδιαιτέρα μας πατρίδα, μποροῦν κάλλιστα νά ἐνεργοποποιηθοῦν καί γίνουν πρεσβευτές τῆς ἱδρύσεως τοῦ Ἱστορικοῦ Ἀρχείου τῆς πὀλεως καί νά βοηθήσουν, μέ ὅποιον τρόπο κρίνουν καλύτερον τήν συγκέντρωση καί φύλαξη σʹ αὐτό τόσο τίς ἤδη δημοσιευμένες φωτογραφίες, ἀλλά καί ἄλλες μή δημοσιευθεῖσες ἀκόμη, καθῶς καί ὅλο τό ἄλλο ἱστορικό ὑλικό τό ὁποῖο βρίσκεται στά σπίτια τῶν συμπατριωτῶν μας καί γιά τό ὁποῖο οἱ περισσότεροι δέν φαντάζονται κἄν τήν ἀνεκτίμητη ἰστορική τους ἀξία.

Ἐάν εὐοδωθεῖ ἡ ἱδέα τῆς ἱδρύσεως τοῦ Ἱστορικοῦ Ἀρχείου τῆς πόλεως, θά εἶναι πολύ δύσκολο νά συγκεντρωθεῖ τὀ ἱστορικό ὑλικό τό ὁποῖο βρίσκεται διασπαρμένο στά σπίτια τῶν συμπατριωτῶν μας καί αὐτό γιατί τά περισσότερα ἄν ὄχι ὅλα τά ἱστορικοῦ ἐνδιαφέροντος ἀντικείμενα, ἀποτελοῦν προσωπικά οἰκογενειακά κεμήλια καί θά εἶναι δύσκολο νά τά διαθέσουν ἐάν μάλιστα ἔχουν τήν ἐσφαλμένη γνώμη ὅτι μποροῦν νά ἀπολεσθοῦν. Αὐτό νομίζω ὅτι μπορεῖ νά συμβεῖ, πολύ περισσότερο, γιά τίς οίκογενειακές καί προσωπικές φωτογραφίες παρά γιά τά διάφορα ἄλλα γραπτά ἀντικείμενα, ὅπως προικοσύμφωνα, διαθῆκες, διάφορες ἐμπορικές συμβάσεις κ.λ.π.

Γιά νά ἀποφευχθεῖ κάτι τέτοιο πρέπει νά πεισθοῦν οἱ συμπατρῶτες μας ὅτι τίποτα δέν πρόκειται νά ἀπολεσθεῖ ἐάν αὐτό πού θά διαθέσουν για τόν ἐμπλουτισμό τοῦ Ἀρχείου ἀρχειοθετηθεῖ καί τεθεῖ στήν ἀνάλογη θέση καί μάλιστα θά εἶναι προσιτό πρός ἀνάγνωση καί μελέτη ἀπό πολλούς ἱστοριοδίφες καί ἱστορικούς σύγχρονους καί τοῦ μέλλοντος
Πρέπει νά συνειδοτοποιήσουμε ὅτι ὁ οἰκογενειακός δεσμός εἶναι πολύ ἰσχυρός καί ὅτι ὁ θεσμός τῆς οἰκογενείας ἀποτελεῖ τό κύτταρο τῆς κοινωνίας, πλήν ὅμως καί ἡ κοινωνία μιᾶς μέσου πληθυσμιακοῦ μεγέθους πόλεως ὅπως εἶναι π.χ. ἡ Καστοριά ἀποτελεῖ καί αὐτή μιά μεγάλη οίκογένεια καί πρέπει, ὡς μέλη τῆς κοινωνίας τῆς πόλεως, νά ἐνδιαφερόμαστε γι’ αὐτήν ὅπως ἐνδιαφερόμαστε γιά τήν προσωπική μας οἰκογένεια, οἰ σχέσεις μεταξύ μας πρέπει νά εἶναι ὄπως τῶν μελῶν τῆς οίκογενείας καί να συμπεριφερόμαστε ἀναλόγως. 

Γιά νά ἐνστερνισθοῦμε τό αὐτονὀητο, ὅτι ἀποτελοῦμε ὅλοι μας μέλη τῆς εὐρύτερης οἰκογένειας πού ἀποτελεῖ ἡ κοινωνία τῶν πολιτῶν μιᾶς πόλεως, ὅπως ἡ ἰδιαιτέρα μας πατρίδα Καστοριά, καί νά ἐνεργοῦμε ὡς μἐλη τῆς οἰκογενείας αὐτῆς, θά πρέπει νά διενεργηθεῖ μιά ἐπισταμένη καί διαρκής ἐνημέρωση τόσο ἀπό τίς Ἀρχές τῆς πόλεως, ὅσο καί ἀπό τά ἔντυπα καί ἡλεκτρονικά μέσα ἐνημερώσεως τῶν πολιτῶν.

Εὐελπιστῶ ὅτι ἀργά ἤ γρήγορα θά ἱδρυθεῖ καί στήν πόλη μας τό Ἱστορικό Ἀρχεῖο αὐτῆς καί τότε θά συνειδητοποιήσουν ὅλοι τήν ἀξία του, καί ὅτι πράγματι ἦταν μία ἀδήριτη ἀνάγκη ἡ δημιουργία του. Γένοιτο καί Χρόνια Πολλά.

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 20 Δεκεμβρίου 2018, αρ. φύλλου 965

Επιλογή σχετικών αναρτήσεων:

• ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Ιστορικό Αρχείο (Ι) 4.12.2014
• ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Ιστορικό Αρχείο (ΙΙ) 9.6.2016
• ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΗΧΙΩΝ: Ιστορικό Αρχείο (ΙΙΙ) 21.7.2016
• ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Καστοριάς
• Λόγος & Αντίλογος [Α. Πηχιών: Περί Ιστορικού Αρχείου]
• ΑΝΑΣΤΑΣΗ Κ. ΠΗΧΙΩΝ: Αυτογνωσία