18.3.18

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: «Ο Ξύλινος Σταυρός» της Σταματίας Καραγεωργίου-Πάπιστα


 Η προτομή του Καπετάνιου Σούλιου στην Φλώρινα

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία της κ. Σ. Ευθυμιάδου-Παπασταύρου της παρουσίασης του βιβλίου της Σ.Καραγεωργίου-Πάπιστα «Ο ξύλινος σταυρός» (εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη), που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 24.9.2017 στο αρχοντικό Πηχιών.

ΣΗΜΕΡΑ το Μουσείο έχει τη μέγιστη τιμή να παρουσιάζει το βιβλίο «Ο ξύλινος σταυρός» της Σταματίας Καραγεωργίου-Πάπιστα, εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη».
Όταν μες στο καλοκαίρι μου ζητήθηκε από τον δραστήριο κι ακούραστο Πρόεδρο του Μουσείου κ. Χρ. Παπασταύρο να το παρουσιάσω, μ’ έπιασε άγχος, λόγω του αριθμού των σελίδων του και του μετρημένου χρόνου που θα μπορούσα να διαθέσω για την ανάγνωσή του. Τότε ήταν που ο κ. Φιλόθεος Κεμεντζετζίδης, ο εκδότης που μας τιμά με την παρουσία του σήμερα, μου συνέστησε να μην αγχώνομαι, γιατί το βιβλίο είναι συναρπαστικό.

Λοιπόν, κάνατε λάθος κ. Κεμεντζετζίδη. Το βιβλίο δεν είναι συναρπαστικό, είναι συγκλονιστικό! Δεν το διάβασα, το ρούφηξα και αυτό δε μου συμβαίνει συχνά. Και, διαβάζοντάς το, εξήγησα αμέσως πώς, ενώ ο ίδιος ποντιακή καταγωγή έχετε, συμβαίνει να είστε ο Πρόεδρος της ιστορικής ΣΦΕΒΑ (της Συντονιστικής Φοιτητικής Ένωσης Βορειοηπειρωτικού Αγώνα) -τι τιμητικός τίτλος! Διαβάζοντας την ιστορία της πολύπαθης Βορείου Ηπείρου, της άγνωστης στους περισσότερούς μας πατρίδας τόσων γνωστών μεγάλων ευεργετών της Ελλάδας, ένιωθα, τουλάχιστον στο πρώτο μέρος του βιβλίου, πως πολύ μοιάζει με την Ιστορία του Πόντου. Ιδίως εκεί που η καημένη Βόρειος Ήπειρος παλεύει για ένωση με την Ελλάδα-μάνα της, μα όταν αυτό φαίνεται αδύνατον να πραγματοποιηθεί, επιλέγει την αυτονομία της, φτιάχνοντας και την ξεχωριστή της σημαία. Στο Ολυμπιακό πάρκο της πόλης μας, κ. Κεμεντζετζίδη, έχουμε την προτομή του ήρωα Πόντιου δημοσιογράφου Νίκου Καπετανίδη, ο οποίος, λίγο πριν κρεμαστεί στις αγχόνες της Αμάσειας, απαντώντας στη μομφή «θέλετε την αυτονόμηση του Πόντου», είπε με περίσσιο θάρρος: «Λάθος κάνετε! Την ένωση με την Ελλάδα θέλω» κι εκτελέστηκε.

Τέτοια, λοιπόν, ήταν κι η διαδρομή των Βορειοηπειρωτών αδερφών μας. Τέτοια, μα κι αλλιώτικη, καθώς η Βόρειος Ήπειρος απελευθερώθηκε περισσότερες από μία φορές, αλλά, κάθε φορά, πριν προλάβει να καταλαγιάσει η χαρά των εκεί αδερφών μας, ξανασκλαβωνόταν. Βλέπετε, οι Μεγάλες Δυνάμεις πάντοτε τα συμφέροντά τους υπηρετούν, ποτέ το δίκιο των ανθρώπων. Κι αυτό συνεπάγεται αίμα πολύ και περισσότερα δάκρυα και καρδιές κομματιασμένες ανθρώπων που «άλλαζαν ζωή» (στη βορειοηπειρωτική διάλεκτο «πέθαιναν») συντετριμμένοι κι εξουθενωμένοι από τη σκλαβιά, μα πάντοτε προσηλωμένοι στην Ελλάδα∙ σε μια Ελλάδα που τις περισσότερες φορές αρνιόταν αυτά τα παιδιά της, τα πιο αναγκεμένα∙ σε μια Ελλάδα, που υπήρξε μάνα σκληρή κι αδιάφορη γι’ αυτούς τους Έλληνες, σε μια Ελλάδα της απάθειας και της σιωπής, που δε δίσταζε καθόλου να θυσιάσει τούτα τα παιδιά της, προκειμένου να μη διαταραχθούν οι σχέσεις της με γειτονικές χώρες.

Τότε ήταν που μπήκε μπροστά ο ηρωικός μητροπολίτης Σεβαστιανός Κονίτσης, το σύμβολο του Βορειοηπειρωτικού Αγώνα, όχι μόνο γιατί ακολούθησε το παράδειγμα ιεραρχών της Βορείου Ηπείρου που προηγήθηκαν, όχι μόνο γιατί αφιέρωσε τη ζωή του στον Βορειοηπειρωτικό αγώνα, μα κι επειδή αυτός γνωστοποίησε το θέμα στην ως συνήθως κοιμωμένη Ελλάδα και σ’ όλον τον κόσμο, και τα κατάφερε∙ πρώτα να πάρει με το μέρος τους νέους, φοιτητές όχι αδιάφορους, κι έπειτα από πολύ χρόνο, αμέτρητο κόπο κι απογοητεύσεις κι άλλες τόσες συκοφαντίες, και τις αποστασιοποιημένες ως τότε κεφαλές.

Έτσι προχωρούσαν τα πράγματα στο δύσκολο θέμα της Β. Ηπείρου. Αργά, κοπιαστικά, «αιματοβαμμένα». Με το τελευταίο αίμα στο βιβλίο να χύνεται ως και το 2010! Να ευχηθούμε να ‘ναι το τελευταίο για πάντα. Και να συστήσουμε σε όλους όσοι είμαστε εδώ σήμερα, να τεντώνουμε τ’ αυτιά μας κάθε φορά που στις ειδήσεις παρουσιάζεται κάτι που συμβαίνει στον εκεί Ελληνισμό. Κι όχι μόνο αυτό, μα και ν’ αντιδρούμε. Τρόποι υπάρχουν πολλοί, ας διαλέξουμε αυτόν που μας ταιριάζει περισσότερο κι ας αντιδράσουμε. Το δίκιο, όσο αυτονόητο και ξεκάθαρο κι αν είναι, δε χαρίζεται, αλλά κατακτιέται με αγώνες-αυτό το βιβλίο το επιβεβαιώνει πανηγυρικά. Όπως επιβεβαιώνει και την άλλη αλήθεια, πως καμία θυσία δεν πάει χαμένη, όλες οι θυσίες καρποφορούν όσο μάταιες κι αν φαίνονται κάποιες φορές και η Βόρειος Ήπειρος θα ήταν ακόμη ο τόπος του «σσσσς» και του δάχτυλου επάνω στα χείλη που υπαγορεύει τη σιωπή, αν δεν είχαν αγωνιστεί γι’ αυτόν κάποιοι Έλληνες ξεχωριστοί και γενναίοι.

Αξιότιμη κ. Σταματία Καραγεωργίου, φούλα μου (τρυφερή προσφώνηση στα βορειοηπειρωτικά- σημαίνει αδερφούλα μου),
Όχι, καθόλου δε σας ξέχασα. Σας είδα και σας άκουσα μερικές φορές στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο να μιλάτε για το θέμα της Β. Ηπείρου και σας θαύμασα για το πόσο καλά το γνωρίζετε. Διαβάζοντας το βιβλίο, σας θαύμασα περισσότερο. Κατ’ αρχήν πρέπει να σας συγχαρούμε που έχετε γράψει τη Βίβλο της Β. Ηπείρου, ένα φοβερό ντοκουμέντο για μια Ιστορία μάλλον άγνωστη στους περισσότερους Έλληνες σήμερα (σας συγχαίρουμε και για την απόφασή σας να δώσετε τα έσοδα από την πώληση του βιβλίου στη Βορειοηπειρωτική οργάνωση «Ομόνοια). Θα πρέπει, λοιπόν, να είστε πολύ περήφανη για το βιβλίο σας, εμείς μάλλον θα πρέπει να νιώθουμε άβολα.

Αλλ’ από την άλλη πώς να την ξέρουμε αυτή την Ιστορία, όταν κανείς δε μας έχει πει το παραμικρό; Ένιωσα έκπληξη διαβάζοντας στο σύντομο βιογραφικό σας πως, είστε Εδεσσαία, μα έχετε μεγαλώσει στη Φλώρινα, απ’ όπου συμβαίνει να κατάγομαι. Γνώριζα κι εγώ, όπως κι εσείς φαντάζομαι, την ύπαρξη του εκεί Βορειοηπειρωτικού Συλλόγου, αλλά τίποτε παραπάνω από αυτό. Κανείς δε μας μίλησε για το θέμα αυτό. Προσωπικά, συναντούσα κάθε μέρα στη διαδρομή μου προς το 6/τάξιο (τότε) Γυμνάσιο Θηλέων την προτομή του καπετάν Σούλιου, ενός γενναίου Βορειοηπειρώτη Μακεδονομάχου, που άρχισε τη δράση του από την περιοχή Νεστορίου και τη συνέχισε στην περιοχή Καστοριάς και κυρίως στα Καστανοχώρια μας, εδώ, λοιπόν, έκανε αρκετά από τα κατορθώματά του, συμμετείχε και στην κατάληψη της Κορυτσάς από τον ελληνικό στρατό τον Δεκέμβριο του 1912, έζησε όμως τα τελευταία χρόνια της ζωής του σ’ ένα χωριό της Φλώρινας, όπου πέθανε σε μια καλύβα από πείνα(!) κι απ’ όπου περνούσα τακτικά, χωρίς να γνωρίζω τίποτε απ’ όλα αυτά.

Κι αν παρ’ όλα αυτά ο καπετάν Σούλιος δεν είναι πολύ γνωστός εδώ στην Καστοριά, ευτυχώς που γνωρίζουμε όλοι τον Βορειοηπειρώτη Μακεδονομάχο καπετάν Λάκη Νταηλάκη, που «η παρουσία του άπλωσε σαν δέντρο που ‘χει για ρίζα του την αποτυπωμένη στην προτομή του μορφή του κι έχει σκεπάσει με τ’ όνομά του μιαν ολόκληρη περιοχή της πόλης μας, το Νταηλάκι…»). Αυτοί, λοιπόν, θυσιάστηκαν για τη δική μας λευτεριά, εμείς τους το «ανταποδώσαμε» ξεχνώντας τους…

Δε γνώριζα, λοιπόν, κανείς ποτέ δε μας είπε ούτε μια λέξη για τον καπετάν Σούλιο. Κι όταν το 2014 πρόσεξα μια φωτογραφία-ντοκουμέντο στην ιστορική εφημερίδα «Φωνή της Φλωρίνης» από ένα συλλαλητήριο που έγινε στη Φλώρινα το 1934 για το κλείσιμο των ελληνικών σχολείων της Β. Ηπείρου, μ’ εντυπωσίασε τόσο που την κράτησα και σας την παραδίδω σήμερα. Είναι αλήθεια δυστυχώς αυτό που λέτε στο βιβλίο σας, πως στα χρόνια όπου άρχισαν κινητοποιήσεις για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των Βορειοηπειρωτών αδερφών μας που υπέφεραν από το καθεστώς του Χότζα και του Αλία, μα δυστυχώς και στη συνέχεια, όποιος μιλούσε για τη Β. Ήπειρο, φασίστας θεωρούνταν και τίποτ’ άλλο. Τέτοια ήταν τα χάλια μας! Τα περιγράφετε περίφημα στο βιβλίο σας, που εκτός από ιστορικό ντοκουμέντο, είναι κι αληθινό λογοτέχνημα!

Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ο χωρισμός του σε 5 μέρη στο καθένα από τα οποία είναι άλλος ο αφηγητής, ο ξύλινος σταυρός που, καθώς περνάει από χέρι σε χέρι, γίνεται σύμβολο δυνατό της πίστης και της ελπίδας, όλα αυτά κρατούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη ολοζώντανο. Επιτρέψτε μου να σας εξομολογηθώ πως ξετρελάθηκα με τα μέρη του βιβλίου που είναι γραμμένα στην ντοπιολαλιά των Βορειοηπειρωτών. Και, μολονότι «ανατρίχιασε και το κρέας μου» σε πολλά σημεία του βιβλίου, στα μέρη αυτά όπου ακούμε τη διάλεκτό τους η ανατριχίλα κι η συγκίνηση κορυφώνονται και μας κατακλύζουν. Θερμότατα συγχαρητήρια κι αμέτρητα ευχαριστούμε!!! Θα σας είμαστε ευγνώμονες πάντα οι Έλληνες γι’ αυτή σας την τεράστια προσφορά προς τη δική μας αμάθεια και απάθεια, που ελπίζουμε, που πρέπει ν’ αγωνιστούμε να διώξουμε από μέσα μας, αν θέλουμε να προκόψουμε στ’ αλήθεια.

Θα ήθελα να πω πολλά, είχα σημειώσει να πω πολλά, αλλά δε γίνεται, δεν προλαβαίνω. Πρέπει να αφήσω τους Καστοριανούς να ακούσουν εσάς και τον κ. Παππά απόψε, δική σας είναι η μέρα. Δική σας και του Ξύλινου Σταυρού σας, που πρέπει όλοι να γνωρίσουμε, για να καταλάβουμε τι γίνεται λίγο πιο πέρα από εδώ, εκεί όπου, αν φωνάξουμε σήμερα, μπορεί και να μας ακούσουν. Τόσο κοντά μας που δε δικαιούμαστε να τους νιώθουμε μακριά μας, να εξακολουθούν να μας είναι άγνωστοι· οι Βορειοηπειρώτες, τ’ αδέρφια μας που τόσα πολλά υπέφεραν, επειδή θέλαν τα παιδιά τους να πηγαίνουν σε σχολεία όπου να μαθαίνουν τη γλώσσα τη δική τους, την ελληνική, κι επειδή θέλαν να μπορούν ν’ ανάβουν το καντηλάκι τους και να βάφουν τα κόκκινα αυγά της Ανάστασης του Χριστού κάθε που ερχότανε Πάσχα, επειδή, μ’ άλλα λόγια, ήταν και θέλαν να παραμείνουν Έλληνες. Γι’ αυτόν και για κανέναν άλλο λόγο…

Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 28 Σεπτεμβρίου 2017, αρ. φύλλου 903

3 σχόλια:

  1. Ο καπετάν Σούλιος ήταν παντρεμένος μέ τήν αδελφή τού προπάππου μου Νικολάου ( Κόλια) Θέμελη! Είχε μετοικήσει από τήν Κορυτσά μέ τις δύο αδελφές του Πραξιθέα Αβραάμ καί τήν Βικτωρία Βασιλείου, σύζυγο τού Καπετάν Σούλιου! Πέθαναν άκληροι αλλά η Πραξιθέα είχε κόρη τήν Ευτυχία Ψαρογλου ! Ο προπάππους μου Νικόλαος Θέμελης παντρεύτηκε στό Κακοσάλεσι Βοιωτίας ( Αυλώνας)!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Έχω τήν εντύπωση πώς έγραψα λαθος το όνομα τής αδελφής τού προπάππου μου Πραξιθέας Ισαάκ στήν προηγούμενη ανάρτηση μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σ.Ε.4/4/20

    Αγαπητέ, Unknown, επειδή ίσως να κατάλαβες πόσο δεμένη είμαι με τη μορφή του καπετάν Σούλιου, που τον συναντούσα καθημερινά πηγαίνοντας στο σχολείο, πολύ θα ήθελα να επικοινωνήσω μαζί σας για κάποιες μου απορίες σχετικά με τον ήρωα. Πολύ θα το χαιρόμουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.

ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ