МАКЕДОНСКИ МАСКИРАЊА
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΜΑΣΚΑΡΕΜΑΤΑ
Εφημερίδα Νέα Αυγή- Нова Зора (Νόβα Ζόρα) novazora.gr
ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ γνωστότερα και πλέον εξαπλωμένα μακεδόνικα έθιμα, είναι το έθιμο του μασκαρέματος. Έχει τις ρίζες του σε παγανιστικές εποχές και πάντα ο στόχος του ήταν η εκδίωξη των κακών πνευμάτων. За да се истераат лошите духови - Ντα σε ιστέραατ λόσσιτε ντούχοβι. Αν και υπάρχουν πολλές παραλλαγές και διάφορα ονόματα ανα περιοχή, στην ουσία πρόκειται για το ίδιο έθιμο, με τον ίδιο στόχο και υπάρχει σε όλα τα μήκη και πλάτη της γεωγραφικής Μακεδονίας. Βασικό χαρακτηριστικό όλων αυτών των παρομοίων εθίμων, είναι το μασκάρεμα ομάδων ατόμων, κυρίως ανδρών, με προβιές και τρομακτικές μάσκες. Παρακάτω θα αναφέρουμε μερικά από αυτά.
• Ежкари – Εζζκάρι: Η λέξη προέρχεται από το Еж – Εζζ, που στα μακεδόνικα σημαίνει σκαντζόχοιρος. Το έθιμο αυτό αναβιώνει κυρίως στην περιοχή Кајлари-Εορδαίας και Соровичево-Αμυνταίου.
• Рогочари – Ρογκοτσσάρι: Η λέξη προέρχεται από το Рогови-Ρόγκοβι, που στα μακεδόνικα σημαίνει κέρατα. Συναντάται κυρίως στην περιοχή Костур-Καστοριάς, παραφρασμένο, σε προσπάθεια εξελληνισμού του ονόματος, ως Ραγκουτσάρια.
• Бабари – Μπαμπάρι: Προέρχεται από τη λέξη Баба-Μπάμπα, που στα μακεδόνικα σημαίνει γιαγιά / γριά. Ένας άντρας ντύνεται γυναίκα, η οποία μοιάζει με άσχημη γριά, με σκοπό να μην την θελήσουν τα κακά πνεύματα και οι οι υπόλοιποι της παρέας, με τρομακτικές μάσκες, την προστατεύουν. Το έθιμο συναντάται κυρίως στα χωριά Арменско-Άλωνα, Забрдени-Λόφοι και Пополжани-Παπαγιάννη, όλα στο Лерин-Φλώρινα, σε χωριά της Δράμας, όπως και στην περιοχή Битола-Μπίτολα, Ресен-Ρέσεν και Прилеп-Πρίλεπ της Δημ.Μακεδονίας.
• Џамалари – Τζζαμαλάρι: Το έθιμο παρουσιάζεται στα χωριά του Воден-Έδεσσας, με επίκεντρο το χωριό Острово-Όστροβο (Άρνισσα), όπως και στην πόλη Велес – Βέλες και την περιοχή Љубанци-Λιούμπαντσι της Δημ.Μακεδονίας. Εθνολογικές έρευνες έδειξαν ότι κάποτε, επι τουρκοκρατίας, την περιοχή Όστροβο, την εξουσίαζε κάποιος Τζζαμάλ, ο οποίος ήταν πολύ κακός και τυραννούσε τους κατοίκους. Οι μασκαρεμένοι ίσως να ονομάζονται έτσι επειδή προσπαθούν να διώξουν το κακό, το Τζζαμάλ.
• Мечкари – Μετσσκάρι: Η λέξη προέρχεται από τη Мечка-Μέτσσκα, που στα μακεδόνικα σημαίνει αρκούδα. Η τελετουργία είναι παρόμοια με τις προαναφερθούσσες. Το έθιμο ακόμα επιζεί στην περιοχή του Воден-Έδεσσας, στο χωριό Вевчани-Βέβτσσανι και στην περιοχή Малешевија-Μαλεσσέβια της Δημ. Μακεδονίας, όπως και στην περιοχή Горна Џумаја-Γκόρνα Τζζουμάια-Μπλαγκόεβγκραντ της Μακεδονίας του Πίριν στη Βουλγαρία.
• Суровичари – Σουροβίτσσαρι: Είναι αυτοί που εκτελούν το έθιμο Сурова Бабо-Σούροβα ή Σούρβα Μπάμπο, και σημαίνει «σκληρή γριά». Χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών, φωνάζοντας Σούρβα Μπάμπο, καλώντας έτσι την σκληρή γριά να μην είναι και τόσο σκληρή και λόγω αλλαγής της χρονιάς, να τους δώσει αγαθά.
Όλες σχεδόν οι εκδοχές είναι άμεσα συνδεδεμένες με το άναμα της φωτιάς και συνήθως πάντοτε υπάρχει η συνοδεία ζούρνας και τά-παν ή κάποιων πιο σύγχρονων μουσικών οργάνων, όπως κλαρίνου και τρομπέτας. Κάθε έθιμο έχει και τα ειδικά του τραγούδια, τα οποία όμως δυστυχώς, δεν σώζονται παντού.
Δημοσιεύθηκε στην ΟΔΟ στις 19 Ιανουαρίου 2017, αρ. φύλλου 869
Σχετικά:
- ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό [ΙΙ]
- ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό [ΙΙ]
- ΟΔΟΣ: Μέδουσα [Ξορκίζοντας το κακό ΙΙΙ]
- Λόγος & Αντίλογος [Χ. Πατρώνου] Περί καστοριανού καρναβαλιού
- Λόγος & Αντίλογος [Α. Πηχιών] Περί Καστοριανού Καρναβαλιού συνέχεια
- Λόγος & Αντίλογος [Μ. Μπατρίνος] 16.2.2017 Καστοριανό καρναβάλι
- Οι "Τσαρανιασμένοι ραγκουτσάρηδες"
- Οι "Τσαρανιασμένοι Ραγκουτσάρηδες" [II]
- Нова Зора: Ραγκουτσάρια ή Ρογκσατσσάρι ή μήπως καστοριανό καρναβάλι;
- ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό
- Το κακό πνεύμα...
- Γονιμότητα
- Ένα απλό αστικό καρναβάλι
- Το καρναβάλι της Καστοριάς!
- Καστοριά 1920, μαθητές μουσικής.
- Λόγος & Αντίλογος Ζ.Τζηκαλάγιας: "Περί του καστοριανού καρναβαλιού I"
- Λόγος & Αντίλογος Γ. Σκόρδας: "Περί του καστοριανού καρναβαλιού II"
- Λόγος & Αντίλογος ΓΑ. Πηχιών: "Περί του καστοριανού καρναβαλιού III"
- ΟΔΟΣ: Τα «ακούσματα»
- ΟΔΟΣ: Φοιτητές Καστοριάς: Με τον όρο «Μακεδονία» εννοούμε...
- ΟΔΟΣ: Τμήματα
- ΟΔΟΣ: Φοιτητές Καστοριάς: Με τον όρο «Μακεδονία» εννοούμε...
- Ριζοσπάστης: Τα ρουγκατσάρια
- Λόγος & Αντίλογος Γιάννης Σκόρδας: "Περί καστοριανής παράδοσης"
- Λόγος & Αντίλογος: Α. Πηχιών: Περί μετονομασίας του καστοριανού καρναβαλιού
- Λόγος & Αντίλογος Μεν. Μπατρίνος "Καστοριανό καρναβάλι"
- ΟΔΟΣ: Γιορτές
- Λόγος & Αντίλογος [Γ.Βιλλεαρδουίνος] «Τα όμορφα χωριά, όμορφα καίγονται»
- ΟΔΟΣ: Θύμα της «παραδοσιακότητας»
- «Καλό θα είναι να το εξηγήσει ο ίδιος ο δήμαρχος Καστοριάς»
- ΟΔΟΣ: Και η γη γυρίζει.
- ΜΕΡΟΠΗΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΓΕΛ: Καρναβάλι. (Ή μήπως ραγκουτσάρια και πανηγύρια;)΄
- ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Ό,τι κραυγάζει δεν είναι αληθινό
- ΡΩΜΥΛΟΥ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑ: Καρναβάλι Καστοριάς: Κόμης Αυστριακός περιηγείται πεζός... στη πατερίτσα των αρχών του 20ου αιώνα
- Μεγαλώνοντας τα «Καλά Παιδιά» του Καστοριανού Καρναβαλιού
- ΟΔΟΣ: Διάπλαση συνειδήσεων
- ΟΔΟΣ: Ξορκίζοντας το κακό
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα I]
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα II]
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα III]
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα IV]
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα V]
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα VI]
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα VII]
- "Ξορκίζοντας το κακό" [παράρτημα VIII]
- Ρογκατσάρια
- Στην Αριστοτέλους Ι
- Στην Αριστοτέλους II
- Στην Αριστοτέλους III
- Γονιμότητα
- Λόγος & Αντίλογος [Αναγνώστης] 26.1.2017
- Ρουγκατσάρηδες πλημμύρισαν το Λευκό Πύργο
- ΟΔΟΣ: Δεοντολογίες και άλλα τινά
- ΟΔΟΣ: Ελληνικά καρναβάλια
- ΟΔΟΣ: Μνήμη!
- Το μεταβαλλόμενο καλοκαίρι της Καστοριάς [απόσπασμα]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ΟΔΟΣ σας ευχαριστεί για την συμμετοχή σας στον διάλογο.Το σχόλιό σας θα αποθηκευτεί προσωρινά και θα είναι ορατό στο ιστολόγιο, μετά την έγκριση της ΟΔΟΥ.